Beklentiyi yöneten, hayatını yönetir

Sevgiliye; 3 vaat et, 4 ver. Senden iyisi yoktur. Yine aynı sevgiliye; 10 vaat et, 8 ver, senden kötüsü yoktur. Üstelik 8, 4’ün 2 katı olmasına rağmen... Buna, beklenti yönetimi diyoruz. Ekonomideki karşılığı şu; “Önce beklenti oluştur ve sonra bu beklentiyi yöneterek istediğini yaptır.”

Bugün biliyoruz ki her şey neredeyse algıya dayanıyor ve algılar da bir süre sonra gerçeğe dönüşüyor. Eğer gerçeğin üzerine inşa edilmiş bir algı varsa ve bu algı da değer üreten düşünceye dayanıyorsa, fazla maliyet üstlenmeden yönetebiliyorsunuz; kendini, toplumu, şirketini, hatta para politikanı…

VAAT EDİLEN GELECEK

Dünya, son 25 yıldır beklenti yönetimini, (expectation management), yalnızca ekonomide değil, siyaset, sosyoloji ve yönetimde de uyguluyor. Vaat edilen geleceğin benimsenmesi ve toplumun bu beklentilere uyması, iletişim devriminin de katkısıyla, “kullananın elinde”, mucizeler doğurabiliyor.
Beklenti yönetiminin gücü ve enerjisi, bunu yöneten kuruma duyulan güven ve itibardan besleniyor. Gerek şart bu “güven”dir. Yeter şart ise “beklentinin” hayatın pratiğiyle çelişmemesidir. Aklı dışarıda bırakan hiçbir beklenti, sürdürülebilir olamadığı gibi işe de yaramıyor. Hele ki kurnazlık içeriyorsa…

İKİ SORU İKİ CEVAP / Beklenti yönetimine dair…

■ Beklenti abartılırsa ne olur?

Beklenti yönetimi, sadece sevgililerin ilişkilerini iyi tutması için yoktur. Bir şirket çalışanı için beklenti yönetimi, görev tanımını her iki yönde (çok çalışmak ve kaytarmamak) abartıldığında önem kazanır. İşe 9’da gelmesi beklenen çalışan, bunu abartır sürekli 7’de gelirse, herkes gibi 9’da işe geldiğinde “geç kalmıştır” ve oluşturduğu beklenti, başına dert açabilir.

■ Tüm beklentiler karşılanmalı mı?

Şirketin tepe yöneticisi, çalışanından daha fazla beklenti yönetimi ustası olmak zorundadır. Neticede onlarca, yüzlerce çalışanın kurumdan, kendisinden, hayattan, kariyerden beklentileri vardır. Genelde herkesin isteğini karşılayan yöneticiler değil, bu istekleri doğru dozda yönetenler sevilir.

not - BELEDİYE BAŞKANLARI HEMŞEHRİ BEKLENTİSİNİ YÖNETMEK ZORUNDA

Yerel seçimler yaklaşıyor. Ortalık adaydan geçilmiyor ve her birinin kentine, beldesine dair vaatleri var. Kimi ucuz su vereceğim diyor, kimi daha yeşil bir çevre… Hatta cebine para koyacağım diyen de var… Kent yöneticilerinin beklenti yönetimi, daha hassas ve daha karmaşık yapıdadır. Kentin lideri, hemşerilerinin beklentilerine “doğru dozda” karşılık veremez ise, ağzıyla kuş tutsa, yaranamaz.

Burada önerim şudur ki yerel yönetim adayları, tutamayacakları vaatleri söyleyip beklentiyi yükseltmesinler. Her ne kadar “seçileyim de gerisine bakarız” kolaycılığı ve ahmaklığı söz konusu ise de tutulmayan bir vaat, karşılanmamış beklenti olur ki, “senden kötüsü” yoktur artık seçmen gözünde.

Piyasadaki beklentileri yönetmek mi? Bu; ekonomi yönetiminin ve özellikle Merkez Bankası’nın göstereceği tutum ile belirlenir. Eğer piyasa sizin sözünüze güveniyorsa, hiçbir politika enstrümanı kullanmadan dahi kuru denetler, fiyat istikrarını sağlarsınız.

Ancak yönetime güven kalmamışsa, beklenti; sizin biran önce değişmeniz yönünde olacaktır. Bu yüzden iletişimi diri ve duru tutmak, verdiği sözü yerine getirmek ve beklentiyi yönetmek hayati önem arz eder. Peki, senin kendine vaadin nedir ve kendinden beklentini karşılayabiliyor musun?