Bütçe kanunu dışında torba kanun ile ek bütçe getiriliyor!...

Alelacele geçtiğimiz Cuma günü Meclis’e gönderilen yeni Torba Kanun’un gerekçesi olarak “Asgari ücretin Gelir Vergisi’nden istisna edilmesi” zannediliyordu. Oysa asıl acele etmenin nedeninin, 2021 yılı bütçe ödeneklerinin sonuna gelinmesi nedeniyle Aralık ayı için harcama imkanının ortadan kalkması olduğu anlaşıldı.

Malum Hazine ve Maliye Bakanlığı her ayın 15. günü bir önceki ayın bütçe gelir ve giderlerini yayımlıyor.

Kasım 2021 ayı sonuçlarına göre;

Gerçekleşen bütçe giderleri yaklaşık 1 trilyon 319 milyar lira; oysa 2021 yılı bütçe ödenek toplamı 1 trilyon 346 milyar lira. Yani Ödenekten kalan kısım sadece 27 milyar lira.

Öte yandan gerçekleşen bütçe gelirleri ise yaklaşık 1 trilyon 272 milyar lira olduğu halde; 2021 yılı bütçe gelirleri tahmini 1 trilyon 101 milyar lira. Yani bütçe gelirleri de 171 milyar lira fazla gerçekleşmiş durumda.

Oysa 2021 yılının aylık bütçe giderlerine bakıldığında minimum 160-170 milyar lira aylık harcama yapılması gerekiyor.

Bu durumda bütçe gelirleri fazla olduğu halde bütçe ödeneği kalmadığı için yeni bir ek bütçe ihtiyacı doğuyor.

Malum Anayasamızın 161. maddesi bütçe ile ilgili özel hükümler getirmiş durumda. Madde aynen şöyle diyor:

“Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller kanunla düzenlenir.

Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.

Bütçe kanununun süresinde yürürlüğe konulamaması halinde, geçici bütçe kanunu çıkarılır.”

Öte yandan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu da kamu hesapları, bütçeler ve mali tablolara ilişkin önemli bağlayıcı ilkeler ortaya koymuş bulunuyor. Nitekim anılan kanunun 20 ve izleyen maddelerinde bütçelerin uygulama esasları belirtiliyor.

İşin özü, bütçeler hükümetlerin mali karnesi olduğu için, tüm ülkelerde olduğu gibi bizde de Anayasa ile hüküm altına alınmış düzenlemelere yer verilmiş durumda.

Yapılması gereken, bütçe ödeneği yetmediğinde ayrı bir ek bütçe çıkarmaktır.

Şimdi ise yapılan başta bir şey.

Asgari ücretin gelir vergisinden istisna edilmesi bahanesiyle alelacele bir torba kanun getiriliyor ve o torbanın içine ek ödenek imkânı sağlayan ve 5018 sayılı Kanun’a eklenen geçici madde şeklinde düzenleme de konuluyor.

Düzenleme aynen şöyle: “2021 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nda yer alan genel bütçe gelir tahmini üzerinde gerçekleşen gelir kadar, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile özel bütçeli idarelerin bütçelerine ödenek eklemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. İlgili kanunları gereğince genel bütçe gelirleri karşılığı yapılan ödenek eklemeleri tu tutardan düşülür”.

Böylece torba kanun aceleciliğinin nedeni anlaşılmış oldu.