Dijitalleşen finans: Yapay zekâ ve algoritmik finans (2)
Geçtiğimiz hafta yapay zekânın finans dünyasında hızla artan kullanımına yönelik olarak yaşanan gelişmeler ile iş dünyasındaki uygulamalarına yönelik örnekler vermiştim. Bu hafta konuya dijitalleşen yatırım dünyasında en çok gündem maddelerinden diğeri olan “algoritmik finans” üzerinden devam etmek istiyorum.
Finans piyasalarında belirli algoritmalar ile alım/satım işlemlerinin gerçekleştirilmesinin kökeni, teknik analiz endikatörlerinin bir kaç tanesinin bir araya getirilmesi suretiyle borsalarda veri sağlayıcı şirketlerin yazılımları aracılığı ile manuel emir iletimlerine dayanmaktadır. Bilgisayar teknolojisinde, veri sağlayıcı şirketlerin yazılım uygulamalarında, borsa/aracı kurum emir iletim sistemlerindeki uçtan uca yapılan entegrasyonlar neticesinde yaşanan hız artışları ile nitelikli yatırımcıların artan ilgisi algoritmik işlem kullanım imkanını oldukça artırmış bulunmaktadır.
Algoritmik işlemler, borsalardaki alım ve satım kararlarını önceden belirlenen birtakım kurallar ve matematiksel modeller üzerinden gerçekleştirerek yatırımcılara çok daha disiplinli ve duygunun yer almadığı otomatik bir alım/satım imkanı vermektedir. Özellikle son yıllarda veri sağlayıcı sistemlerde tanımlı çalışan algoritmik işlem stratejilerinin, geleneksel usulde manuel gerçekleşen alım/satım yöntemlerine göre çok daha hızlı ve verimli performans sonuçları verdiği tespit edilmektedir. Bu tür stratejiler vasıtasıyla piyasalardaki muhtemel fırsatlar (istatistiksel arbitraj, hisse taraması) çok daha önceden tespit edilebilmekte, böylece kısa vadeli fiyat hareketlerinden faydalanılarak yatırımcılara kâr elde etme potansiyelleri sağlanabilmektedir.
BİST’te algoritmik sistem kullanımı
Borsa İstanbul (BİST)’da kolokasyon hizmetinin başlaması ve BİSTECH teknolojisine geçişin tamamlanmasının hemen ardından Algo/HFT (high frequency trading) işlemleri uygulanmaya başlamıştır. Borsa, Ekim 2014’te kolokasyon hizmeti vermeye başlamış olup bu hizmet, aracı kurumlara BİST’in arayüzünü kullanarak çok daha hızlı işlem gönderme ayrıcalığını üyelerine sağlamıştır. Kolokasyon hizmetinde, aracı kurumlar piyasaya doğrudan emir iletimi yapma imkânına erişmişlerdir. Aracı kurumlar doğrudan emir iletimi için BİST binasının içerisine BİST’in belirlediği standartlara göre kendi teknik ekipmanlarını kurmuş ve hız konusunda diğer yatırımcılara kıyasla o dönemde belirgin bir avantaj sağlamışlardır. Söz konusu gelişmelerin algoritmik finansal işlem hareketlerin kökenini oluşturan düşük gecikmeli işlemlerin artmasına katkı sağladığı ifade edilebilir.
Sistemler içinde tanımlı trend takip, formasyon oluşturma, teknik indikatör analizleri uygulama ve diğer gelişmiş teknik analizlerine ait kullanım imkanı bulunmaktadır. Ayrıca grafik menüleri içerisinde kullanıcılarına kendi algoritmalarını oluşturma imkanı da sağlanmış bulunmaktadır. Bilgisayarınızda yüklenecek olan yazılım içerisinde var olan teknik indikatörleri ve/veya algo stratejilerini kullanarak kişiye özel sistemlerin oluşturulması mümkündür. Sistem içerisinde var olan indikatörleri kullanarak, matematiksel bir takım işlemlerle farklı indikatörler oluşturabileceğiniz gibi, kapanış, işlem hacmi şeklinde muhtelif veri alanlarını kullanarak da yatırımcılar yeni indikatörler oluşturabiliyor.
İşlem yapmak için kullanacağınız indikatörleri yazarken ihtiyaç duyulan muhtelif fonksiyonlar bulunmaktadır. Sistem içerisinde gerekli formülleri yazarken kullanabileceğimiz çeşitli trigonometrik/matematiksel fonksiyonlar hazır durumda bulunmaktadır. Burada yer alan fonksiyonlar, özel matematiksel işlemler yapmayı sağlayan uygulamalardır.
Yatırımcıların kendilerinin oluşturabileceği bir algoritmik sistemin, geçmiş dönemlerde kullanılması durumunda nasıl bir sonuç elde edileceğine dair testler için “System Tester” seçeneği üzerinden çalışma yapılması imkanı bulunmaktadır. Böylece gelecekteki finansal varlıkların fiyat oluşumlarına göre “AL-SAT” sinyallerinin üretilmesi mümkün olmaktadır.
Geliştirilen algoritmik sisteminiz üzerinden üretilecek olan sinyallere “zarar kes, açığa satışı yasakla” gibi çeşitli kısıtlar yerleştirilebilirken, yapılacak olan simülasyonlar ile portföy performanslarının da gerçek işlemler öncesinde görülebilmesi sağlanmaktadır.
Böylece herhangi bir finansal varlık üzerinden yapılacak işlemler öncesinde portföyünüzün başlangıç toplamının, işlem komisyonları düşüldükten, faiz getirisi eklendikten sonra getiri durumunun da analiz edilebilmesi mümkün olmaktadır. Kaç adet kârlı işlem, kaç adet zararlı işlem yapıldığı, kaç adet alım/uzun pozisyonu, kaç adet satım/kısa pozisyon açıldığı gibi gerekli bilgileri de sistem testi sırasında yatırımcıların görebilmesi mümkündür. Yatırımcının kuracağı sistem içerisinde kullandığı endikatör değerleri üzerinden yapabileceği optimizasyon çalışmaları ile portföy performansını yükseltmesine yönelik analizleri de istenildiğinde çalıştırması söz konusudur.
Algoritmik işlem stratejilerinin oluşturulması öncesinde seçilen teknik analiz endikatörü tabanlı işleyen bu yapının zamanla geliştirilerek “algo trader” şeklinde çok daha otomatik yapay zekâ ve makine öğrenmesi esaslı çalışan uygulamalara doğru evrildiğini görmekteyiz
Sonuç olarak son yıllarda finansal teknoloji alanında gerçekleşen yatırımların artması ile birlikte finansal piyasalarda işlem yapmakta olan yatırımcılara, portföy yöneticilerine sunulan yazılım imkanlarının hızla artmakta olduğunu görmekteyiz.
https://www.matriksdata.com/website/uploads/matriks-veri-terminali-ileri-teknik-analiz-modulleri-egitim-dokumani.pdf
https://store.matriksdata.com/Assets/Document/Algo_Trader_IQ.pdf
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.