Doğru hedef, doğru yaklaşım, doğru adım

Vizyon, strateji ve taktik kavramları sıkça birbiriyle karıştırılıyor. Strateji tartışmalarında günlük adımlardan bahsediliyor, yapılacak işler listesi konuşulurken prensipler üzerine bitmek bilmeyen nutuklar atılıyor. Üç farklı vadedeki üç farklı kavramı konuşalım.

VİZYON. Vizyonu ‘nereye gitmek istediğiniz’ olarak özetleyebiliriz (‘muasır medeniyet seviyesini yakalamak’, ‘sektör lideri olmak’, ‘uluslararası çapta bir profesyonel/ akademisyen/ sanatçı olmak’). Bence vizyonun ilham verici, ulaşılabilir ve dinamik olması çok önemli. İlham vermeli ki, organizasyon veya kişi büyük bir şevkle o hedefe doğru yürüsün. Ulaşılabilir olmalı ki, bir ütopya olmanın ötesine geçsin. Dinamik olmalı ki, tıpkı bir ufuk çizgisi gibi, uzunca bir süre yerinde kalsın.

STRATEJİ. Stratejiyi ‘hedeflediğiniz noktaya nasıl gideceğiniz’ olarak özetleyebiliriz (‘eğitime yatırım yaparak’, ‘tüketiciye en çok seçeneği sunarak’, ‘dünya çapında firmalarda çalışarak’). Bir diğer deyişle, strateji hedefinize hangi kaynaklarla, ne yaparak ve daha önemlisi ne yapmayarak ulaşacağınızdır. Tercihlerinizin bir iç tutarlılık çerçevesinde netleşmesidir. Bir rakibinizin de, sizin yapmadığınız tercihleri yaparak var olabilmesidir. Strateji neyi, nasıl yapmayacağınıza karar verip bunu disiplinli şekilde uygulamaktır.

Stratejinin ne olmadığından daha önce bu köşede bahsetmiştik. Bu vesileyle tekrarlamakta yarar var. Cilalı laflar değildir – tumturaklı ifadeler veya görsellerine çok vakit harcanmış sunumlar genelde strateji yokluğuna işarettir. Temenniler silsilesi değildir – bir yerde genel geçer laflar varsa orada strateji yoktur. Sır değildir – stratejinin püf noktası, gizemli olması değil içsel tutarlılığı bulunması (mesela hesaplı ürün satarken lüks mağaza dekorasyonu yapmamak) ve disiplinli şekilde uygulanmasıdır. Operasyonel verimlilik değildir -- Profesör Michael Porter’ın dediği gibi, ‘operasyonel verimlilik aynı faaliyetleri rakiplerden daha iyi yapmaktır’, oysa bundan daha önemli olan, rakiplerinizden farklı olarak hangi faaliyetleri yapacağınızı belirlemektir.

TAKTİK. Taktik, belirlenen stratejinin icra edilmesindeki adımlardır (‘okul binalarını yenilemek’, ‘üç yeni marka ile işbirliği yapmak’, ‘ileride işe girmeyi umduğunuz şirkette staj yapmak’). Burada yapısal tercihler değil, uygulamaya konacak adımlar söz konusudur. Günlük hayatta bu kelime bazen daha geniş bir perspektife sahip olması gereken strateji kavramı ile bazen de kısmen negatif bir hissiyat veren mecazi anlamıyla (‘taktik yapıyor’) karıştırılıyor.

Vizyon, strateji ve taktik ancak birlikte çalışırsa bir anlam ifade eder. Ankara’ya gideceğinize karar vermek, bunun yöntemini belirlemek (uçakla değil trenle gitmek) ve uygun saatte, uygun istasyondan bileti almak adımlarının her üçünü de gerçekleştirirseniz hedefinize varabilirsiniz. Sadece Ankara’ya gideceğim demekle Ankara’ya varılmaz.

Hepinize doğru vizyona, doğru stratejiyle yürüdüğünüz ve doğru taktik adımları attığınız bir hafta diliyorum.