Dolar bu; dolar boşalır, sen Liraya bak
Yılbaşı haftası bitti ama dolar tahminleri bitmedi. Gittiğim her toplantıda söz 2024 ekonomisinden başlasa da, laf gelip aynı yere dayanıyor; dolar ne olur? Yılsonu nereye varır? Seçim sonrası zıplar mı? Çift paralı ekonomimizde dolar, sandığımızdan daha fazla ciğerimize işlemiş, beynimizi kemiriyor.
Aslında bu soru yersiz de değil. Soruyu yalnızca tasarrufunu dövize akıtma niyetindekiler değil, kuru tahmin etmek zorunda olan iş insanları, ihracatçılar, turizmci, otomotivci, tekstilci hatta kamunun bizzat kendisi de soruyor. Zira dolar, Türkiye ekonomisinin neredeyse başat belirleyicisi durumunda.
İYİ DE NEREYE VARIR BU DOLAR?
Varacağı bir yerden ziyade ekonomi yönetiminin dövize bakışını kestirmek gerekiyor. Eğer bu yıl önümüze yerel seçim sandığı haricinde yeni bir referandum sandığı konulmaz ise, doların enfl asyon kıyılarında yüzdürüleceğini söylemek fazlaca risk barındıran tahmin olmaz. Zira dolar kriz tanımcısı…
Bu durumda doların ne kadar dolup boşalacağını, enfl asyon belirleyecek. Eğer bir tahmin yapmak istiyorsanız, bunu dolar üzerinden değil, beklenen enfl asyonun ne olacağı üzerinden yapmak, daha az yanıltıcı olacaktır. Bu durumda soru “dolar ne olurdan” ziyade “enfl asyon ne olur” şekline evirilir.
İKİ SORU İKİ CEVAP
O halde enflasyon nereye varır?
Bu tam bir muamma… Zira kamunun paslı pusulası %36’ya takılıp kalmış durumda. Halbuki piyasada, %75’te zirve “yaptırılacağı” beklenen oranın, en fazla %74’e inebileceğini gösteren başka pusulalar da var. Bunu gerekçelendirirken kullandıkları argüman; kamunun bizzat kendisinin TÜİK’in rakamlarına inanmayıp, şimdilik %50’lerde ancak zirve rakamına ulaştıktan sonra %70’lerde oturacağı yaklaşımıyla davranması, gelirlerini buna göre yönetmesi…
Hangi veriye güvenmeli?
Ne yazık ki bunun bir cevabı yok. Ben bilmiyorum, sorduğum insanlar da bilmiyor. TÜİK bir bakıma Türkiye’yi Üzmeyen İstatistik Kurumu haline gelmiş. Hele ki bu ay TÜFE sepetlerini güncelleyip, sorun çıkaran ürünleri de defedince, terbiyeli işkembe kabilinden rakamlarla karşılaşacağız. İTO’nun endeksi her ne kadar İstanbul’u kapsasa da TÜİK’ten daha inanılır hale geldi. ENAG’ın rakamlarıyla savaşan kamu, zaman zaman bu endeksi de kullanır oldu. Özellikle alacaklarını güncellerken…
not
LİRALAŞMA SÖYLEMİNE İNANMALI MIYIZ?
İnanmak isteriz de böylesine yoğun veri bulanıklığı varken, ne tahmin yapabiliyor ne de OVP ile bize dayatılan tahmin setinin çıktılarına güvenebiliyoruz. Bildiğimiz, 2024’ün bir düzeltme yılı olacağı ve kaybetmemenin kazanım sayılacağı… Hal böyle olunca ekonomi yönetiminin “dolarizasyon azalıyor” söylemi de, “liralaşma hızlandı” iddiası da havada kalıyor. Şöyle bir tahmin algoritması önerebilirim; eğer seçimden sonra mevcut ekonomi yönetimi değiştirilmez, heterodoks borazanı sözde bilim insanları “faiz arttı da ne oldu, bak enfl asyon düşmedi” hezeyanlarıyla CB’yi u dönüşüne zorlamazsa… Söyleyebilirim ki 2024’ün sonbaharına doğru liralaşma yönündeki adımların, piyasada kabul göreceğidir.
Fakat sorunumuz, gerçek bilgiye ulaşmadaki güçlüklerdir. TÜİK’e inanmıyorum, Merkez Bankası bağımsız değil, Hazine inandırıcılıktan henüz uzak, Maliye seçim ekonomisi ve popülizmin cenderesinde… İyi de ben doğru veriye, nitelikli bilgiye nasıl ulaşacağım? Bilen varsa söylesin lütfen.