Fed şahinleşmeye, dolar güçlenmeye aday
Bugün ve yarın merkez bankalarını ve para politikalarını çok konuşuyor olacağız. Önce ABD Merkez Bankası Fed, arkasından TCMB ve İngiltere Merkez Bankası BOE kararlarını açıklayacak. ABD ve İngiltere’de yüzde 10’lara, bizde ise yüzde 70’lere doğru giden bir enflasyon var.
ABD’de enflasyon yüzde 7,9 ve yükselmeye devam edecek görünüyor. 1982’den bu yana en yüksek rakam. Önceki rekor 1980 yılında ve yüzde 15 olmuş. Bilindiği gibi o dönemde Fed başkanı olan Paul Volcker faizi yüzde 20’ye çekerek ve ABD’yi resesyona sokmayı göze alarak enflasyonu düşürmeyi başarmış. Takip eden 10 yılda enflasyon kısa bir süre yüzde 2’nin altına inse bile faizler ortalama 4-5’ler civarında seyretmiş, Fed faizi de en fazla yüzde 6’lar civarına gerilemiş. Ortalama da yüzde 3-4’den aşağı reel faiz olmamış. Şu anda enflasyon dinamikleri elbette çok farklı. Başta teknoloji ve demografi olmak üzere birçok faktör enflasyonu bastıran dinamikler yaratıyor. Fakat yüzde 8-9 enflasyonu bahsedilen ABD ekonomisinde, Fed’in güvercin kalacağını, 150-200 baz puan faiz artışıyla bu işi çözeceğini beklemek çok gerçekçi değil. 10,5 milyon açılmış iş, 6,5 işsiz olan, yani bir işsize 1,5’dan fazla işin düştüğü bir ekonomide Fed muhtemelen beklenenden hep daha şahin olacaktır.
Rusya –Ukrayna sıcak savaşının uzaması, Fed’i durdurmasa bile yavaşlatacak en önemli unsur görünüyor. Bu nedenle Fed’in bu toplantıda 25 baz puan artışla yetinmesi, savaşın durması ya da soğuk savaşa dönüşmesi durumunda daha güçlü bir sıkılaşma sürecine gitmesi yüksek ihtimaldir. Fed’in enflasyon ile mücadele ettiği ve sonunda başardığı 1980’li yıllarda yüksek reel faiz ve çok güçlü bir dolar görüyoruz. Şu anda 98 civarında olan dolar endeksi (DXY), 1986 yılı başında 122 seviyelerinde bulunuyordu. Önümüzdeki süreçte dolarda güçlenme görmek şaşırtıcı olmamalıdır. Dolar endeksi en düşük değerini ise 2008 krizi döneminde 70 seviyelerinde görmüştür.
İçeride, TCMB Perşembe günü yapacağı toplantıda muhtemelen faizlerle ilgili herhangi bir değişikliğe gitmeyecektir. TCMB Aralık ayında faiz indirimini tamamladığından bu yana para politikasında kapsamlı bir değerlendirmeden bahsediyor. Geçtiğimiz Eylül ayında faiz indirimleri başladıktan sonra Ekim ayı enflasyon raporunda TCMB’nin 2022 yılsonu için enflasyon tahmini yüzde 11,8 idi. 2022 yılı Ocak enflasyon raporunda tahmin yüzde 23,2 seviyesine yükseldi. Enflasyonun yüzde 50 civarında zirve yapıp dönmesi bekleniyordu. Mevcut tahminler enflasyonun en az yüzde 60’lara gideceğine, yılsonunda yüzde 40 üzerinde tamamlanacağına işaret ediyor. Çok yüksek bir negatif reel faiz ortamındayız. 2022 yılı TCMB tarafından cari fazla beklenen bir yıldı, mevcut eğilim 30 milyar dolar civarına giden bir açığa işaret ediyor. Döviz kurlarında bir baskı var ve kur korumalı mevduattan bütçeye ciddi bir yük potansiyeli oluşuyor. Mevcut savaş ortamı devam ederse bozulmalar artacaktır. Dolayısıyla, Nisan ayından itibaren para politikasında bir sıkılaşma gündeme gelebilir. Olur mu, bilmiyorum ama küçük adımların bir faydası olmaz. En az 12 aylık enflasyon beklentilerini dikkate alan büyük adımların bir faydası olur ama yeterli olmaz. Enflasyon ile gerçek mücadele, para politikası önderliğinde ekonomi ve ekonomi dışı yapısal reformları da içeren kapsamlı bir program ile olabilir.