“Kur artışına izin yok!”

Ekonomide bu yılın beklentilerini ve 2024-2026 dönemine ilişkin öngörüleri dün açıklanan orta vadeli programla öğrenmiş olduk. Makro hedeflerle ilgili detaylı analizleri daha sonraki günlerde yaparız elbette ama öncelikle en çok merak edilen göstergede, yani dolarda ne öngörüldüğüne bakmakta yarar var.

OVP’de yer alan cari fiyatlara göre GSYH ve dolar bazlı GSYH büyüklüklerinden yola çıkılarak yapılan hesaplamalar hükümetin bu yılın ortalamasındaki dolar kurunu 23.88 olarak tahmin ettiğini gösteriyor. Şimdi bu değerden yola çıkarak adım adım gidelim:

■ Yılın ilk sekiz ayındaki ortalama dolar kuru 21.63 oldu.

■ Yıllık ortalamanın 23.88 düzeyinde oluşması, kalan dört aydaki ortalamanın 28.38 olmasıyla sağlanacak.

■ Peki son dört ay ortalaması 28.38 olduğunda acaba yıl sonu yaklaşık hangi düzeyde oluşur? Dolar şimdi 27 dolayında bulunduğuna göre, 28.38 de orta nokta olacağına göre, düz mantıkla yıl sonunun 29.50- 30.00 arasında bir yerde oluşmasının öngörüldüğünü söyleyebiliriz.

■ Yıl sonundaki yaklaşık 30 lira, şimdiki 27 liraya göre dört ay için 11 dolayında artış demektir.

■ Dört ay için yüzde 11’lik oran da, doların hızlı artışına izin verilmeyeceği anlamını taşır. En azından bu yönde çaba gösterileceği anlamını...

■ Bunun nasıl sağlanacağına gelince... Ya ciddi bir dış kaynak bulunacaktır ya da TL’ye değer kazandıracak adımlar atılacaktır. Yani Merkez Bankası göstermelik oranlarda değil, işe yarayacak oranlarda faiz artırımına devam edecektir.

2024 hedefi 36.78 lira

Orta vadeli programa göre dolarda 2024 yılının ortalaması da 36.78 lira.

Buna göre dolarda 2024 ortalaması bazında bu yılki tahmine kıyasla 54’lük bir artış öngörülüyor.

Bu oran ilk bakışta 2024’ün yüzde 33’lük enflasyon hedefiyle çelişiyor gibi görünse de ortada bir çelişki yok. 36.78’lik 2024 kuru, yıl sonuna değil, yıl ortalamasına işaret ediyor. 2024’ün deflatörü, yani yıllık ortalama fiyat artışı hedefi de yüzde 55.3. Dolayısıyla iki oran uyumlu.

Orta vadeli programda yer almamakla birlikte 2024 enflasyon hedefinden yola çıkarak yıl sonu kurunu 40 lira olarak tahmin etmek yanlış olmaz. Bu yıl sonundaki kur 30 lira düzeyinde oluşursa, 2024’teki enflasyon yüzde 33 olarak tahmin edildiğine göre, doların da bu oranda artıp yılı 40 lirada tamamlayacağı tahmin edilebilir. Ancak bu, kurun enflasyon kadar artacağı varsayımına dayanan bir tahminden öteye gitmez.

Enflasyon tahmini de yukarı

Merkez Bankası’nın yüzde 58’e yükselttiği, daha sonra bir anlamda örtülü biçimde yüzde 62’ye revize ettiği enflasyon tahmini orta vadeli programda bir kez daha revizyona uğradı ve yüzde 65 oldu.

Merkez Bankası’nın da 2 Kasım’da açıklayacağı yılın son enflasyon raporunda yüzde 58’lik tahminini yüzde 65’e çıkarması beklenmeli. Her ne kadar OVP’de yer alan tahminle enflasyon raporunda belirtilen oranın aynı olması gerekmiyorsa da ve geçmişte farklı oranlar görülmüşse de, makul olan iki oranın aynı düzeyde ilanıdır.

Son dört ay için öngörülen...

Enflasyon tahmininin yüzde 65’e çıkarılması, ilk sekiz ayda yüzde 43 olan enflasyonun üstüne son dört ayda yüzde 15’lik bir artış daha beklendiğini gösteriyor.

Fiyat artış hızının, son iki ay toplamında yüzde 19’u aşan şekilde devam etmesi beklenmiyorsa da, yine de dört ay toplamında yüzde 15’lik bir artış iyimser görünüyor.

Daha önce dile getirdiğim tahminimi tekrarlamak isterim. Gidişat sanki yüzde 70-75 arası bir enflasyonun daha muhtemel olduğu yönünde.

Enflasyon kurdan çok artacak

Bu arada yüzde 65’lik tahmine göre bile son dört ayda enflasyonun kurdan daha fazla artacağı öngörülüyor.

Enflasyonda yıllık yüzde 65, son dört ayda yüzde 15 artışa bağlı.

Oysa dolarda son dört ay artışı yüzde 11 dolayında tahmin ediliyor ya da öngörülüyor.

Dolardaki artışı düşük tutma çabasının bir göstergesi de bu.

Dolar artışı bu oranda tutulabilir mi, bilinmez. Ama bir de enflasyon yüzde 65 değil de yüzde 70-75 arası bir yerde gerçekleşirse enflasyon-kur makası daha da açılacak demektir.