Pandemi sonrası medya: Büyük aileler piyasadan silindi, yerel basın komada

Geleneksel gazetelerin COVID-19’dan sonra neler yapabilecekleri konusunda fikir edinebilmek için ABD ‘de yaşanan gelişmelere göz atmakta yarar var. İki ana eğilim öne çıkıyor: Birincisi, gazete yayıncısı köklü ailelerin piyasadan silinmesi; son kale olarak eskilerden ayakta neredeyse sadece The New Yort Times'ı yayınlayan Sulzberger ailesi kaldı. İkinci düşündürücü gelişme ise yaşadığı kayıplar giderek ağırlaşan yerel basının, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalması. Bir zamanlar, bugünün tanınmış gazeteleri, işleri sadece gazete yayıncılığı olan aileler tarafından yayınlanıyordu. Fakat dijital devrim bu ailelere en büyük darbeyi vurdu ve çoğu, düşmekte olan reklam gelirleri nedeniyle çareyi gazetelerini satmakta buldular.

Özel yatırım fonları, gazete avına doymuyor

Merkezi Chicago’da bulunan, Chicago Tribune, The Baltimore Sun, Orlando Sentinel, Hartford Courant gazetelerini yayınlayan Tribune Company , Alden Global gibi bir çit fonu ( hedge fund, özel yatırım fonu) tarafından yutuldu. Çit fonları ucuz fiyatla aldıkları geleneksel gazeteleri parçalayarak büyük para kazanmaya devam ediyorlar. Geleneksel gazetelerin şehir merkezlerinde bulunan muhteşem binaları derhal boşaltılıyor ve bunlar başka maksatlarla kullanılıyor. Satın alınan gazetelerin yazı işleri kadrolarında da asgari yüzde 50 oranında tenkisata gidilerek giderler azaltılıyor. Bir tür bitkisel hayattaki bu gazeteler, alıcı çıktığında hemen satılıyor.

2006’dan sonra gazete sektöründeki gelirler, reklam dahil yarı yarıya düştü. Facebook ile Google, gazetelerin hakkı olan reklam pastasının ana payını, kendileri içerik üretmeden aralarında paylaşmayı sürdürüyorlar. Bugün için dijital reklam pastasının yüzde 77'si bu iki devin tekelinde. Bu yaşamsal soruna karşı halen dişe dokunur bir önlem geliştirilebilmiş değil.

USA Today, gecikmeli kararla dijitale yöneldi

Bazı büyük gazetelerin yıllarca efsane haline gelmiş yazı işleri kadroları, pandemi sürecinde tarihe karıştı... Dijitale ayak uyduramayan ve dijitalden yararlanarak yeni kaynak oluşturamayanlar, çaresiz kepenk indiriyor. Dijitale henüz tam olarak dönmemiş olan Amerika’nın son ulusal gazetesi ünlü USA Today da tutumunu nihayet değiştirdi ve dijital abone sistemini benimseyerek haber portalında bazı haber ve makalelere ödeme duvarını koydu. Bu gecikmiş hamlenin, bir zamanların modern tasarımlı yıldız gazetesine neler sağlayacağı, basın çevrelerinde merak konusu. Fakat asıl merak edilen, hızla çit fonlarına yem olan yerel basının akıbeti. Amerikan demokrasisinin üzerinde yükseldiği ana sütunlardan biri olan yerel basın, bu gidişle korkarız tarihe karışacak.

Yerel basın, bu çıkmazdan nasıl kurtulur?

Amerika’da halen 6800 yerel gazete yayınlanıyor. Bunların çoğu, artık eskinin bir gölgesi haline gelmiş durumda... Bu gazetelerin büyük bir kısmı haftalık olarak yayınlanıyor. 200 bölgede artık yerel gazete yayınlanmıyor. California eyaletinde 2004'ten beri 30 günlük gazete kapandı. 142 yıl aralıksız yayınlanmış olan Oakland Tribune, sonunda üç rakip gazete ile birleşme yoluna gitti.

California eyaletinde yüzde 39'luk kayıpla gazete tirajları 7 milyona düştü.

Buna ağır reklam kayıpları da eklenince ortaya ümit kırıcı bir tablo çıkıyor. Bu vahim kayıpların dijitalle giderilmesi, ek gelir imkânları sağlanmadığı takdirde, mümkün değil. Amerikan basınının meslek kuruluşu New Media Alliance verilerine göre, çöken yerel basında personel sayısı yüzde 50 düştü. SignalFire ‘ın tespitlerine göre de dünya üzerinde 50 milyon insan You Tube'un sağladığı mali imkânlarla kendilerini içerik üreticisi gibi görerek çalışıyor ve bu durum da yerel basını olumsuz etkiliyor.

Başarı mümkün... NYT için hedef 10 milyon abone

Amerika’nın 1 numaralı ulusal gazetesi The New York Times, hala Sulzberger ailesinin kontrolünde bulunuyor. Yıllardır bu gazeteyi yayınlayan bu aile, artık bir "son kale" konumunda. Bu ailenin üyeleri, çok iyi bir performans sergileyerek, dijital ve basılı gazete abone sayısını 7 milyon 800 bine ulaştırdı. İyi gazetecilik eşliğinde muazzam bir pazarlama faaliyeti ile şimdi bu rakamı 10 milyona ulaştırma gayreti içindeler. The New York Times, marka gücünün kullanılması ve modern iş planı ile hibrit bir gazete olarak başarılı olunabileceğini, bütün dünyaya gösterdi. Aynı şekilde "Medya Çarı" ünvanlı Rupert Murdoch’un sahibi olduğu The Wall Street Journal ile Amazon’ un sahibi Jeff Bezos’un un sahipliğindeki The Washington Post gazeteleri de dijital abone sayısını artırmak suretiyle reklam kayıplarını telafi edip yeni yatırımlara yöneldiler. Wall Street Journal'ın haber portalı ve dijital abone toplamı sürekli artarak 3 milyon 500 bini devirmek üzere. Washington Post ise 3 milyon 200 bin aboneyi yakalamış durumda. Evet, iyi gazetecilik ve doğru iş planıyla başarı hala mümkün.

İklim değişikliği ile hava haberleri önem kazandı

Pandemi ortamından yararlanıp “streaming “ konusunda başarılı olan Netflix ile Disney+ gazeteler için alternatif imkanlar bulunduğunu ortaya koydular.

Bunu gören Murdoch şimdi 24 saatlik FoxWeather adlı bir streaming kanalını devreye soktu... 2026 yılına kadar 30 milyon abone sağlayacağını hesap ediyor.

İklim değişiklikleri sonucu yaşanan sürpriz olaylar, hava raporları yayınlayan kanalların önemini artırdı. Murdoch ile rekabet edecek olan Weather Channel de Allen Media finans grubunun kontrolünde bulunuyor.

Görüldüğü gibi, finans grupları artık TV dahil medyanın her kesimini ele geçirmek üzereler.

Web yayıncıları, reklam pastasında umduğunu bulamadı

Bir kaç yıl önce geleneksel gazeteler kapanırken geleceğin web yayıncılarına ait olacağı hesaplanmıştı. BuzzFeed, Vox Media, Vice Media, Group Nine gibi yeni kurulmuş firmalara yatırımcılardan para yağmıştı. Online gazetecilik ile reklam pastalarından büyük bir pay alacaklarını tahmin etmişlerdi. Yalnız evdeki hesap çarşıya uymadı... Teknoloji firmalarının reklam tekelini kırmak mümkün olmadı. Reklam verenler bu yeni kurulmuş firmalar sayesinde, genç tüketicilere ulaşmayı hedeflemişlerdi. Yeni kurulmuş firmalardan BuzzFeed, dijital yayıncı HuffPost’ u satın alıp, büyüme yolunu seçti. Avrupa’nın en büyük medya gruplarından biri olan Alman Springer de boş durmadı ve 2017’ de Washington’da kurulmuş olan Axios’u satın aldı

Basına güven eridi... "Yaşam Öpücüğü" gerekli

1990’larda yazılı basına güven doruktaydı... 1992’de FOXNEWS, MSNBC, Google, Facebook, Twitter, ınstagram ve TikTok’ un hiçbiri ortada yoktu... Ve ana akım gazetelerinden hiç birini online’da görmek mümkün değildi. Bugün ise medyaya güven, yüzde 29 ile diplerde.

Kuzey Carolina üniversitesinin araştırmalarına göre, 2004 ‘ten itibaren, 70 günlük ve iki bin haftalık gazete kapandı. Bu ortamda gazetelerin yaşaması için, artık medyanın kontrolünü ele geçirmiş olan beş teknoloji devinin (Google, Facebook, Microsoft, Amazon, Twitter) Marshall yardımı misali bir fon kurarak, “ tarafsız” bir şekilde yerel gazeteleri teknolojik olarak desteklemeleri, devletlerin de personel çalıştırma konusunda yardımcı olmaları gerekiyor... Bir tür yaşam öpücüğü. Bu konunun, temel bir "demokrasi sorunu" olarak bütün ülkelerde ciddiyetle ele alınma zamanı gelmedi mi?

Kadın yönetici ile yakalanan başarı

The New York Times, pandemiye rağmen bu yılın ikinci üç aylık döneminde reklam gelirlerinde yüzde 24 oranında bir artış sağladı. Haziran ayı sonu itibariyle, 140 bin yeni abone kazandı. Bunun 77 bini dijital haberlere, 65 bini ise yemek, oyunlar gibi portallara ve sesli programlara abone oldu. Gazetenin CEO koltuğu, Sulzberger ailesi tarafından bir bayan yönetici Meredith Kopit Levien’e teslim edilmişti. Meredith Levien 2013 yılında New York Times’ın reklam servisinin başına getirilmişti. Geçtiğimiz yılın Eylül ayında CEO olarak grubun başına getirildi. Yıllık toplam kazancı Maaş artı primlerle 4 milyon 400 bin doları aşacak. Dijital ve basılı gazete abonelerinin sayısında bir yıl öncesine göre yüzde 22oranında artış kaydedildi. Ödemeli abone sayısı ilk defa sekiz milyonu aştı. Bu rakamın bir milyon 800 bini haber dışı üretimlere ait. 2021 sonunda toplam 8,5 milyon abone ile yeni bir rekor kırılması bekleniyor. New York Times sonbaharda, popüler olan Wirecutter portalı üzerinden yeni bir abone düzenini devreye sokacak. Buna göre, tüketiciler portalda tavsiye edilen şeyleri satın aldıklarında, portal pazarladığı mallar için üreticilerden komisyon alabilecek. Gazetenin en büyük sorunlarından biri, portala ücretsiz olarak kaydolmuş olan yüz bin tüketicinin bir kısmını ücretli abone kaydetmek.