Dünyanın yeni egemeni teknoloji devleri, inanılmaz paralarla hayata hükmediyor

COVID-19 süresince dev teknoloji şirketleri milyarlarca dolar kar sağlayarak çok önemli bir pozisyon elde ettiler. Neredeyse devletlerden daha önemli ve güçlü bir hale gelen Apple, Google, Facebook, Microsoft, Amazon, Twitter; aynı zamanda giderek "tehlikeli" bir nitelik kazandılar. Amerika’daki bu şirketlere Çin’in üç önemli teknoloji grubu Ali Baba, Baidu, Tencent ile Amerika’daki Streaming şirketi Netflix ve son yılların en başarılı şirketi Tesla’yı da eklemek gerekiyor.

Tekelci konumlarını korumak için paslaşıyorlar

Bir grup teknoloji şirketi, mali gücü ile her istediğini yaptırabilecek duruma geldi. Medya uzun zamandan beri kan kaybına uğradığından, bunlara karşı koyacak bir formül bulamıyor. Teknoloji firmaları kendi aralarında işbirliği içindeler. Apple’ın akıllı telefon ve bilgisayarlarında arama motoru seçeneği olarak Google çıkıyor. Google sadece bunun için Apple’a yılda 10 milyar dolar ödüyor. Bu miktar, Apple’ın küresel karının beşte birini oluşturuyor. Google, benzer bir anlaşma ile Facebook'a da, rakip reklam sistemlerini desteklememesi için her yıl yüklü bir ödeme yapıyor.

İngiltere, AB ve Avustralya, önlem arıyor

Kapalı devre bir kulüp gibi çalışan, birbirlerini rahatsız etmeyen, tek arzuları tekelci tutumlarını güçlendirmek olan bu tröstlere karşı, İngiliz Rekabet Kurulu geçtiğimiz 22 Şubat günü harekete geçti. Avrupa Birliği içinde de, teknoloji şirketlerinin etki alanlarına kısıtlama getirme çalışmaları ilerliyor. Amerika’da Google aleyhine açılmış üç dava var... Avustralya öncü olarak çıkarttığı bir kanunla teknoloji devlerine "hadlerini bildirmek" istedi.

Devler, önlemlere haber blokajıyla cevap veriyor

Bu kanundan hoşnut olmayan Google, önce Avustralya piyasasında arama motorunu kapattı. Facebook da, Avustralya medyasına sit haberlerin dünya üzerinde görülmesini engellerken, ülke içinde de kullanıcıların Avustralya haberlerini görmelerini bloke etti. Teknoloji devleri böylelikle bir güç gösterisini sahneye koyarak neler yapabileceklerini dünyaya göstermiş oldular.

Avustralya Başbakanı çıkarılmış olan kanunun yürürlüğe girmesinde ısrarcı olunca, Google müzakere masasına dönerek Reuters, Murdoch’un Avustralya’daki News Corp grubu, Financial Times ve bazı mahalli gazetelerle üç yıl için bir milyar dolar tutarında anlaşmaya vardı. Beklenen ödemeler gerçekleştiği takdirde, kanun yürürlüğe konmayacak.

10 devin yıllık kârı 261 milyar dolar

Alibaba, Apple, Google ve Facebook her şeyi yasal biçimde yaptıklarını, tröstleşme diye bir şeyin söz konusu olmadığını öne sürüyorlar. .Apple Facebook ‘un tüketicilere ait verileri istediği gibi kullandığını belirtiyor. Facebook ise Apple’ın küçük firmaların tüketicilere ulaşmasını kısmen engellediğini iddia ediyor. Pandemi esnasında büsbütün güçlenen dünyanın 10 dev teknoloji firması, 3 trilyon 800 milyon dolar piyasa değeri üzerinden geçen yıl 261 milyar dolar net kar etti.

Sosyal medya çığırından çıktı; biden de rahatsız

Teknoloji firmalarının yarattığı diğer bir tehlike de sosyal medya alanında. Her ne kadar Facebook ile Jack Dorsey’ in Twitter’ i platformları kontrol altında tuttuklarını öne sürüyorlarsa da, işler çığırından çıkmış durumda... Sosyal medya, kontrolsüz bir halde herkesin aklına estiği gibi yayıncılık yaparak istediği yalan haberleri serbestçe yayabildiği bir alan durumunda.

 Biden hükümetinin de, teknoloji devlerinin kontrol edilemez hale gelişinden rahatsızlık duyduğundan, önümüzdeki aylarda bazı girişimlerde bulunması bekleniyor.

Apple, üç ayda 110 milyar dolarlık rekor kar sağlayacak

Dünyanın bir numaralı teknoloji grubu haline gelen Apple’ ın müteveffa başkanı Steve Jobs, iPhone’dan iki yıl sonra iPad’i 27 Ocak 2010’da tanıttığında kimse böylesine hızlı gelişmeyle bugün gelinen noktayı tahmin edemedi. Apple’ın bugünkü piyasa değeri 2 trilyon 400 milyon dolar... iPhone 12’nin satışları iyi gidiyor ve bu yılın ilk üç aylık döneminde ilk defa 110 milyar dolar tutarında gelir elde edilecek. Bunun 25 milyar doları, net kar olarak Apple’ın kasasına girecek.

Üç aylık Facebook geliri 28 milyar dolar

Facebook ise geçtiğimiz son dördüncü üç aylık dönemde 28 milyar dolarlık gelir sağladı ve 11 milyar 220 milyon dolar kâr elde etti. 2020 itibariyle dünyada iki milyar 600 milyon kişi Facebook’ u kullandı. ABD’ de halkın yüzde 36’sı günlük haberler için Facebook’ u kullanıyor. Yüzde 23 You Tube ve yüzde 15 de Twitter ‘den haber alıyor. Teknoloji firmaları şimdiden gelecek için planlar yapıyor. Gelecek için planlar yapan teknoloji firmaları yeni gelir imkanları araştırırken yapay zeka kullanımı ile otonom otomobil projeleri öne çıkıyor.

Rakip olabilecek firmaları satın alıp yok ediyorlar

Devler, bir yandan da, ileride rakip olabilecek yeni kurulmuş firmaları derhal satın alınarak ortadan kaldırılıyor. Amazon 11 yıllık bulut bilişim grubu Azur'u geliştirmek istiyor. Firma, bulut bilişimden yıllık 20 milyar dolar gelir sağlıyor ve gelecekte bu miktarların katlanacağını hesaplıyor.

Facebook da çok kazandıran perakende işine giriyor

Pandemi dolayısıyla elektronik ticaretin çok kazandırması ve perakende işinin tamamen değişmesi üzerine Facebook, ikinci el pazarının Marketplace olan ismini Facebook Shops olarak değiştirerek Instagram’ı bir sergi salonu gibi kullanmaya başladı. Ayrıca Shopify ile iş birliğine gitti ve Google ‘u da yanına aldı. Ortak çıkarlar söz konusu olunca, teknoloji devleri sınır tanımıyor.

Microsoft bile perakendeye göz kırpıyor ve geliştirdiği otomatik ödeme teknolojisini, dünyanın en büyük perakende devi Walmart grubuna satmak istiyor.

Amazon, Google'a para vermemek için sosyal medyaya giriyor

Amazon sosyal medya alanına girebilmenin ön hazırlıklarını bitirmek üzere. Çünkü Amazon’ un şu andaki en büyük eksikliği bu alanda ve o yüzden de firmaları online'da tüketicilere sunarken, Google’ a para kazandırıyor. Çin ‘ deki teknoloji firmaları Alibaba ve Baidu da sürücüsüz arabalar konusunda hummalı bir faaliyet içindeler.

Dikkat; pandemi sonrası hayatı devler belirleyecek

Pandemi sonrası nasıl yaşayacağımız konusunda artık teknoloji devleri birinci derecede söz sahibi olacaklar. Tıpkı medyada oldukları gibi…

Devler, devlet içinde devlet ve tröst kavramını da aşan bir durumla karşı karşıyayız.
Bir an önce herkesin derin uykusundan uyanması ve bu kanun nizam tanımaz devlerin etki alanlarının sınırlandırılması için katkıda bulunması gerekiyor.