Savaş yılları

5 yıl önce COVID-19 sonrası hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını iddia eden bir makale kaleme almıştım. O zaman henüz Rusya-Ukrayna savaşı, Gazze soykırımı, İsrail-İran çatışması ne gündemde ne ufukta gözüküyordu. Büyük bir kırılma yaşadığımızı ve yakın gelecekte hayatımızda köklü değişikliklerin olacağını yazmıştım. Bazı cümleleri alıntılamak isterim:

"Artık insanlık tarihinde yeni bir devir (era) başlıyor!

...Atom Bombası, Aya Yolculuk, İkiz Kulelerin Yıkılması kırılmalardan birkaçı. Öncesi ve sonrasında tamamen farklı bir dünya. Bana göre şokların en büyüğü COVID-19.

....Asıl büyük dönüşüm 2020’de başlıyor.

Bilgi birikimimiz ve teknolojimiz geometrik arttıkça bu kırımalar daha da köklü olacak. Muhtemel 2040’da ve 2060’da yaşayacağımız bugünküne göre çok daha büyük bir kaos ve radikal bir değişim üretecek.

Artık standartlarımız, rutinlerimiz, yaşam tarzımız, çalışma şeklimiz, sosyal ilişiklerimiz, siyasal ve dini yapılar kısacası hiçbir şey eskisi gibi olmayacak"

Covid ile savaşlar arasında nasıl bir ilişki var diye soruyorsanız, Covid`i şişeden çıkan cin olarak düşünebilirsiniz. Sosyal psikoloji değişti. Ekonomiler türbülansa girdi. Cehennemin kapısı açıldı.

Bu bağlamda 22 maddelik bir öngörü listesi paylaşmıştım, bazılarını alıntılıyorum:

1. GÖRÜNENDEN UZUN SÜRECEK BU SAVAŞTAN GÜÇLÜ OLANLAR ÇIKACAK
2. ESKİ PARADİGMALAR, PARAMETRELER ve MODELLER YERLE BİR OLACAK
3. YENİ NESİL AKIMLARLA ÖZDEŞLEŞEMEYEN TÜM ŞİRKETLER YOK OLACAK
4. ARTIK ŞİRKETLER BİRER TEKNOLOJİ ŞİRKETİDİR, OLAMAYANLAR ÖLECEK
5. ROBOTLAR İSTİHDAMIN EN AZ %50’sini OLUŞTURACAK
6. UZAKTAN ÇALIŞMA DAHİL YENİ FORMLAR RUTİN OLACAK
7. 10 YILDAN KISA BİR SÜREDE CYBORG`ler HER YERDE
8. 20 YIL SONRA BAMBAŞKA VARLIKLARA DÖNÜŞECEĞİZ
9. HEPİMİZ EN AZ BİR ELEKTRONİK ÇİPLE DOLAŞACAĞIZ
10. BİRÇOK ŞEY UZAKTAN TEMAZSIZ GERÇEKLEŞECEK
11. YENİ LİDERLER ve YENİ YÖNETİM MODELLERİ (Yeni Tip Demokrasiler) OLUŞACAK
12. EĞİTİM ve DİN KURUMLAR ÇOK BÜYÜK BİR KIRILIM YAŞAYACAK
13. UZAYDA İLK KOLONİYİ İNSAN ROBOT KARIŞIMI BİR TÜR KURACAK
14. Dünya savaşına benzer buhranlı bir döneme giriyoruz. Yaşananlar bölgesel mi kalır yoksa küresel bir harbe mi dönüşür kestirmek zor ama ben kısa ve orta vadede iyimser değilim maalesef. Daha kötüsünü yaşadıktan ve yeni bir dünya kurulduktan sonra istikrarın uzun vadede geleceğini düşünüyorum. Ekonomisi kırılgan ve teknolojisi zayıf ülkelerin bu süreçte işleri çok zor.

Yıllardır inovasyon ve teknolojiye yatırım yapmamız gerektiğini sadece ekonomik kalkınma için değil kara günler için de söylemiştik. Tam da şimdi yerli ve milli teknolojilere ihtiyacımız var. Böyle dönemlerde inovasyonun radarı değişir. Odak kayar. Savunma, sağlık ve gıda gibi hayati sektörlerde yoğunlaşmalar belirir. Kritik sektörler hariç özel şirketlerin inovasyon bütçelerinde daralmalar göreceğiz ama kamunun teknoloji ve Ar-Ge harcamaları yükselir, yükselmelidir.

Her an kendisine sıçrayacak ateşin, evinde bir yangına dönüşmemesi için Türkiye'nin acil bir eylem planına geçmesi lazım. İç cephede tam bir birlik/beraberlik, huzur ve sinerji sağlanmalı. Küçük iç politik hesaplar dahil artık her şey talidir. Muhalefeti kapsayan bir Türkiye masası kurulmalı. Buna paralel farklı uzmanlıkları içeren bir bilim/teknoloji kurulu oluşturulabilir. Önemli görevlerde bulunmuş emekli büyükelçiler, diplomatlar ve generaller barış diplomasisi ve Türkiye'nin tezlerinin dünyaya aktarılması için göreve davet edilebilir. Somut yapılabileceklere dair farklı bir yazı kaleme alacağım ama olağanüstü zamanlardan geçtiğimizin şuuru ve sorumluluğu ile uzun sürecek bu sancılı döneme iyi hazırlanmalıyız.