Uç bilişime (EDGE) Reşat Ekrem Koçu dokunuşu
Ulaşımda uç bilişim ve Reşat Ekrem Koçu’nun Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Başkanı Nejat F. Eczacıbaşı ile mektuplaşması, mobilitede teknolojiyle insanın buluşma noktasına ışık tutuyor.
Reşat Ekrem Koçu’yu çok sayıda yapıtı ve hayatını verip tamamlayamadığı İstanbul Ansiklopedisi ile tanıyoruz. Ben, Salt Galata’daki “Başka Kayda Rastlanmadı” sergisi vesilesiyle farklı bir yönünü de yakalama fırsatı buldum. Koçu, zamanında Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Başkanı Nejat F. Eczacıbaşı’na yazdığı bir mektupta ilkel denilemeyecek bir sürücü denetim sisteminin yapacağı işi yapmış. Uç bilişimin (EDGE Computing) gelişmesi ile birlikte kurulacak sürücü performans sistemi ve buna bağlı sürüş güvenliği analizi de muhtemelen bu unsurlar ve benzerlerini kilit performans kriteri (KPI) olarak kabul edecek. Koçu’nun, Eczacıbaşı’na gönderdiği mektup şöyle:
Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Başkanlığına
Muhterem Başkan; Zâtiâlinize bu mektubu bir vecîbei vicdaniyenin emriyle yazıyorum. Arabası olmadığı için memleketinin içinde tirenle veya otobüslerle dolaşanlardanım. Bu arada İstanbul Ansiklopedisinin işleri için Ankara’ya sık sık gidip gelirim, bu yolculukları da iş düzeni icabı çoğunlukla otobüsle yaparım.
Muharrir hüviyetimin üzerinde, velev ki bir an için olsun durmaya, hele size karşı, hicâbım mânidir. Buna rağmen kendinden bu kadarcık bahsetmeye, aşağıda arz edeceğim dileğime verdiğin önemi belirtmek için lüzum gördüm.
Yıllar içinde yollar boyunca edindiğin kanaatlerle Türkiye’de şoför tipleri üzerinde çok rahat konuşabilirim. İşte bu nefis güveni iledir ki size bu mekubu yazmak istedim, ve tereddüdsüz yazıyorum.
5 mayıs 1967 cuma günü Ankaradan saat 17 de kalkan Gazanfer Bilge Şirketinin bir otobüsü ile Istanbula döndüm, ve şu kadar saatlik yolda bu arabada Türkiyede benzerine ender rastlanır bir şoför buldum.
Muhakkak ki ihmal eseri arabanın plaka numarasını kaydetmedim, şoförün adı Bilâl Çelen’dir.
Bu bay Bilâl Çelen :
1- Ankaradan Istanbula kadar koca arabayı mesleğinin şânına lâyık hâkimiyetle kullandı,
2- Ankaradan Istanbula kadar makul sür’atin üstüne çakmadı ,
3- Ankaradan Istanbula kadar direksiyonun başında tek sigara içmedi
4- Ankaradan Istanbula kadar direksiyonun başında yalnız oturdu, muavinini yanına alıp tek kelime konuşmadı ,
5- Ankaradan Istanbula kadar pikap kullanmadı ; otobüs şoförleri arasında sârî bir hastalık haline gelmiş olan aşağılık avâmî plaklarla zoraki kakafonik konser dinletmedi.
Muhterem Başkan Sizden, soför Bilâl Çelenin kurumumuz adına bir takdir mektubu ile taltifini recâ ederim. Mesleğinin adamı olmayan şoförlerin tecziyesi ne kadar yerinde ise, mesleğinin eri şoförlerin de takdir ve taltifi lâzımdır. Bu takdirler ve taltiflerdir ki büyük bir turizm dâvâsı olan Türkiyede iyi şoförlerin çoğalmasına yol açar. Derin hürmetimin teyidi ile
Reşad Ekrem Koçu
Eczacıbaşı da Koçu’ya Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun antetli kağıdına yazılan mektupla şu yanıtı veriyor:
Sayın Reşat Ekrem Koçu
Ankara yolculuğunuz sırasında ehliyetini ve nizami hareketlerini takdir buyurmuş olduğunuz otobüs şoförü Bilal Çelen’e, teklif ve tensibiniz üzerine, Kurumumuzun takdirlerini bildiren bir yazı göndermiş bulunuyoruz. Bu konudaki ilginizden dolayı teşekkürlerimizi sunarım.
Biz teknolojiyi hep roket bilimi düzeyinde değerlendiriyoruz ancak e-postanın olmadığı ve mektupla iletişim kurulan bir dönemde işleyen şu sürecin güzelliğine bakın. Koçu’nun sürücünün performans değerlendirmesinin yanında bunun ülke ekonomisine katkısı önemli olan turizm sektörü ve gelirine de yer veren mektubunun Eczacıbaşı’nın başkanı olduğu kurumda karşılık bulması ve sürücünün takdir edilmesi, sağlıklı bir ekosisteme işaret ediyor.
Bugün şerit takibi ve sürüş (cruise) kontrol sistemleri gibi teknoloji altyapısı ile güvenli bir sürüşü destekleyecek gelişmiş araçlara sahibiz. Otonom sürüş, akıllı şehirlerde hem enerji tüketimini azaltmaya hem de şehirde ulaşımın istikrarlı bir şekilde ve sabit hızda gerçekleşmesini sağlayacak şekilde filo yönetimi olanaklarını hayatımıza sokacak. Yani şehirde sürekli inip çıkan bir tansiyon olmayacak. Uç bilişim teknolojileri analitik çözümleri ile çok daha sağlıklı bir ulaşım alt ve üst yapısı ortaya çıkaracak. Teknoloji bizi ileri taşırken bu insani boyutu ve dokunuşu eklememiz çok daha yüksek performans anlamına gelecek. Algoritmaları geliştirirken bu tür insani yaklaşımları dahil etmemiz gerekiyor.