Yatırım için iştah, niyet ve planlama

Başını Çin’in çektiği Asya bölgesi başta olmak üzere dünya genelinde seyahat endüstrisinde konaklama alanına yatırım hız kesmeden devam ediyor.           

Bu durum Türkiye’de de geçen yılın haziran ayına kadar öyleydi. Haziran ayından sonra ise konaklama alanına yatırım isteği önce durdu sonra az miktarda da olsa geriledi. 2022 yılında konaklama alanına komple yeni otel yatırımını öngören 189 proje teşvik belgesine bağlanmışken, bu sayı 2023’te 171’de kaldı.        

Teşvik belgesi yatırım niyeti beyanı olarak tanımlanabilir.    Bu anlamda 2023 yılında Türkiye’ye gelen ziyaretçi sayısı ve turizm geliri arttığı halde yatırım isteği azalmış, konaklama alanına yatırımda iştah kesilmiş.         

Bu geçici bir durumdur.      

Nitekim Türkiye, yeni otel yatırımında Avrupa’da dördüncü sıradadır.             

Ekonomi Gazetesi’nden; Hakan Güldağ, Vahap Munyar, Şeref Oğuz ve Mete Belovacıklı’nın Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği (TTYD) yöneticilerinden başkan Oya Narin, Başkan Yardımcıları Naile Göçen, Mehmet Tevfik Nane, Şerife Bilgili Ercantürk ve Genel Sekreter Emre Tamer ile yaptıkları sohbetten aktarılan notlardan şu başlıklar dikkatimizi çekti:        

- Turizm yatırımcısının toplam borcu, pandemide 14 milyar dolardı. 10 milyar dolara kadar düştü. Bunun 16-17 milyar dolar düzeyine çıkması lazım ki yatırım döneminin tekrar başladığını anlayalım.         

- Turizm yatırımlarının planlama süreci dahil 4-5 yılı alıyor, yatırımın geri dönüşü eskiden 7-8 yıl iken şimdi 13-15 yıla uzadı.      

- Yabancı yatırımcı, ‘Yapacağım yatırımın geri dönüşü ne zaman olur’ diye bakıyor. Yabancı yatırımcılar daha çok bitmiş tesislerle ilgileniyor.       

- Turizm yatırımında yabancı payı yüzde 10’u bile bulmuyor.        

- Türkiye’deki toplam 2 milyon yatak var, bunların yenilenmesi gerekiyor.       

- Sektörümüzün en güzel tarafı değer artışı. Yatırımın yapıldığı yerde yakalanan değer artışı tesisi sattığınız anda kazandırabiliyor.      

- Buna sanayicilerin, müteahhitlerin yıllarca çalıştığının “bereketi, neması” da diyebiliriz. Turizm yatırımcılarının çoğu müteahhittir, sanayicidir.       

Bu birkaç başlıktan yola çıkarak denebilir ki, 2023 yılında teşvik belgesi sayısında küçük bir gerileme olmasına rağmen bu alana yatırım yapılmaya devam edecek.        Sorun sayının azalıp artmasından çok yatırımların planlanmasıdır.       

Zira İspanya, İtalya ve Fransa’da yatak kapasitesi 4 ve 3 yıldızda yoğunlaşırken, Türkiye’de yatak kapasitesinin yüzde 47’si 5 yıldızlı tesislerdedir.    

Bu alanda üzerinde durulması gereken bir konu da yeni yatırımdan çok var olan yatırımların yenilenmesidir.