Yıl dönümleri
İlginç bir tesadüf gibi 2023’te bir çok otomobil markası asırlık yıldönümlerini hatırladı… Sanki, yüzlerce start-up ve onlarca Çinli şirketin karşısında ve elektrifikasyon dönüşümünde “biz otomobil tarihini yazdık, şimdi de geleceği şekillendiriyoruz” demek istiyorlar…
1885’te Carl Benz’in Patent- Motorwagen’ıyla başlayan otomobil tarihi, 1888’de 3’üncü üretim ile Bertha Benz’in ünlü ilk uzun mesafe sürüşüyle 135. yılına bastı. Aynı yıl tarihin ilk gerçek elektrikli otomobili olarak kabul edilen Flocken Elektrowagen de, Almanya yollarına çıkmış ve 120 yıl öncesine kadar üretimine devam etmişti. Günümüzün otomotiv üretim devi Japonya’ya ilk otomobilin Panhard-Levassor olarak 125 yıl önce 1898’de girmiş olduğu da biliniyor.
Ford Motor Company de, tam 120 yıl önce kurulmuş ve 1908 yani 115 yıl önce de ilk seri üretim modeli Model T'yi tanıtmıştı.
DB5’i 60 ve markası ise 110 yaşına basan Aston Martin de ilk akla gelen yıldönümü sahiplerinden. Diğer bir İngiliz Triumph da, 10/20 modeliyle 100. yaş listesindeki ünlülerden…
Otomobillerin özel serilerine bakacak olursak, Ferrari markasının sonradan doğacağı “dört yapraklı yonca” logolu ilk Quadrifoglio Alfa Romeo, 1923'te Targa Florio'yu ve sonraki on yarışta defne kazanan ilk otomobil olarak 100 yaşına bastı.
Yeni dünyada da ilk çelik gövdeli otomobil olan Dodge Series 116 da, bir asrı devirdi… Alfa Romeo 6C’nin 2023’te 90 yaşına geldiği de listemizde…
İlk 6 silindirli BMW olan 303 de, Bentley 3 1/2-litre de 90 yaşına bu yıl basıyor.
1938’te ilk Volkswagen tosbağanın da doğuşundan bu yana, tam 85 yıl geçti.
İngiltere’de Austin Healey 100 modeli tam 70 yıl önce ortaya çıkarken, ABD’de de aynı yıl Chevrolet Bel Air ve Cadillac Eldorado Brougham otomobil tasarımına kuyruk yüzgecini kazandırmışlardı… Bu arada General Motors’un 70 yıl önceki asıl sürprizi, Corvette C1 olmuştu!..
Savaş sonrasındaki ekonomik seçeneklere Ford Anglia ve Nash Metropolitan modellerinin 70 yıl öncesinde katıldığı da aklımıza gelmeli… Yine o minik otomobillere 1953’te yani 70 yıl önce Isetta da katılmıştı… Fakat Sunbeam Alpine gibi güzellikler de, yine o yıl doğanlar arasındaydı… Lancia Fulvia, Alfa Romeo 105/115, W113 Merceres-Benz SL Padoga ve Buick Riviera gibi bir tasarım harikaları 1963’te doğarken; aynı 60 yıl öncesinde Bruce McLaren’in ilk yarışçısı M1A’yı hazırladı… Fakat, Ferrari 330 gibi Lamborghini’nin V12 motorlu ilk otomobili 350GT’siyle 60. yılını kutluyor olmasının da, altını çizelim… Bir tarafta 901/911’lerin 60. yaşını kutlayan Porsche’nin ilk spor otomobilini 75 yıl önce üreterek markalaşması da, ayrıca önemli bir yıldönümü!..
Honda’nın 75 yıl önce resmen kurulduğunu ve 60 yıl önce ilk kendi ismiyle üretiminin başladığını da söyleyebiliriz… Alpine A110 ve Caterham gibi 60 yaşına basanlar arasında Lotus Cortina ve Mini Cooper S’in olduğunu da, herkesin bildiğini tahmin ediyorum. 60 yıl önceki Seven ve devamında Caterham da, 50 yaşına bu yıl basıyorlar…
50 yaşını kutlayan unutulmaz Ferrari’ler ise 365 GT4 BB ve Dino 308GT4… Maserati’de de Khamsin… Bunlardan tam 10 yıl sonra da safk an arazici Land Rover 90/110 geldi… Minivan kavramını başlatan Chrysler S serisi ve Plymouth Voyager’ın da tam 40 yıl önce yollara çıkması da, Toyota Corolla AE86 ve ilk Peugeot 205 gibi eğlenceli kompaktların 40. yaşları da, bu yılın kutlamaları arasında…
Dev lüks SUV Cadillac Escalade ve tasarım dünyasını alt üst etmeyi başaran Audi TT’nin 25 yıl önce doğdukları günler de, kendi yazdığımız notlar arasında…
Tam bugün de Pagani Automobili’nin 25. doğumgünü!.. Elbette atladıklarım vardır, fakat bu ilk akla gelenler, artık otomotiv tarihinin tozlu sayfalarında veya tozsuz müzelerde kalıyor…
Gelecekte, “bunlar da neymiş… fosil yakıtla mı çalışıyorlarmış” diye şaşkınlıkla otomobilin ilk yüzyılına bakılacak… Zira, elektriklenen otomotiv, elektromotiv olurken, artık bildiğimiz tüm tasarımlar ve keyifler de değişiyor!..