Küresel imalat zayıf taleple daralmaya devam ediyor

Hilal SARI

S&P Global tarafından açıklanan mayıs ayına ilişkin nihali imalat satın alma yöneticileri endeksi (PMI) verileri, küresel talepteki zayıflığın fabrikalara da yansıdığını, imalat sektörünün mayısta da daralmaya devam ettiğini gösteriyor.

Euro Bölgesi İmalat PMI 3 yılın en düşük düzeyinde

Türkiye’nin en büyük ihracat pazarlarının bulunduğu Euro Bölgesi’nde daralma mayıs ayında daha da derinleşti. Hamburg Commercial Bank tarafından yapılan PMI anketi, Euro Bölgesi fabrikalarının üretiminin ve yeni siparişlerinin 6 ayın en sert düşüşünü kaydettiğini gösteriyor. İlk çeyrekte ılımlı bir büyüme kaydeden Euro Bölgesi imalat PMI, talebin zayıflamasıyla mayıs ayında 36 ayın en düşük düzeyine geriledi. Nisanda 45,8 düzeyinde gelen imalat PMI, mayısta 44,8’e geriledi. Sektörün toplam üretimini izleyen endeks ise 46,4 düzeyine indi.

İhracat talebinde 1997’den bu yana en sert düşüş

Ankete katılan şirketler özellikle ihracat siparişlerinde çok keskin bir düşüş olduğunu aktarıyor. Mayıs ayında Euro Bölgesi fabrikalarına gelen ihracat talebinde kayıtlar tutulmaya başlayan 1997’den bu yana en sert düşüş kaydedildiği aktarılıyor. Fabrikaların stoklarında düşüşler devam ederken, stok alımlarının da mayısta dördüncü aylık düşüşünü kaydettiği belirtiliyor.

Fabrika çıkış fiyatları Eylül 2020’den bu yana ilk kez düştü

Üreticilerde atıl kapasite hızla artıyor ve sevkiyat süreleri talepteki zayıflamayla birlikte hızla kısalıyor. Bu durum tedarikçilerin fiyatlama gücünü de azaltıyor. Düşen enerji maliyetleriyle birlikte Euro Bölgesi üreticilerinin girdi maliyetleri Şubat 2016’dan bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Bu da fabrika çıkış fiyatlarının Eylül 2020’den bu yana ilk kez düşmesiyle sonuçlandı.

YENI SIPARIŞLER VE TOPLAM ÜRETIMDE GENEL BIR DÜŞÜŞ VAR

Euro Bölgesi’nden diğer bazı ülkelerin imalat PMI verileri ve sektörün mayıs faliyetlerine ilişkin öne çıkan başlıklar ise şöyle:

ALMANYA: İmalat sektörünün üretimi mayısta dört ayın ilk düşüşünü kaydetti ve bunun nedeninin ihracat mallarına olan talepteki düşüşten kaynaklandığı belirtiliyor. Yeni siparişlerde kasımdan bu yana en keskin düşüş görüldü. İmalat PMI nisandaki 44,5 düzeyinden mayısta 3 yılın en düşük düzeyi olan 43,2’ye geriledi.

FRANSA: Fabrika üretimi talepteki zayıflık nedeniyle mayısta keskin şekilde daralmaya devam etti. Mayıs ayı sektörün toplam üretiminin üst üste düştüğü 12. ay oldu. İmalat PMI nisandaki 45,6’dan mayısta 45,7’ye yükselse de veri hala daralma bölgesinde.

İTALYA: Mayıs nihai imalat PMI nisandaki 46,8’den 45,9’a geriledi. Sektörün hem üretimi hem de yeni siparişler düşmeye devam etti. Üretimde Ekim 2022’den bu yana en sert düşüş, yeni siparişlerde ise Kasım 2022’den bu yana en sert düşüş görüldü. Müşterilerin alımlarda tereddüt ettiği ve büyük bir kısmının stok eritmeye başladığı aktarılıyor. İtalya fabrikaları hem satışlardaki düşüş nedeniyle hem de stok azaltmak amacıyla kendi alımlarını da azaltıyor.

İNGİLTERE: İmalat sektörünü izleyen PMI verisi nisandaki 47,8’den mayısta dört ayın en düşük düzeyi olan 47,1’e geriledi. PMI’ın tüm alt bileşenleri (toplam üretim, yeni siparişler, istihdam, stok alımları, sevkiyat süreleri) düşüş kaydetti.

ÇİN’İN RESMI PMI VERISI: DARALMA MAYISTA HIZLANDI

Çin’e ilişkin iki farklı imalat verisi yayınlanıyor. Biri çarşamba günü açıklanan Çin’in kendi resmi imalat PMI verisi. Çin Ulusal İstatistik Bürosu (NBS) tarafından açıklanan veri nisandaki 49,2 düzeyinden mayısta daralmanın daha da hızlandığına işaret ederek 48,8’e geriledi. Çin ekonomisinde iyileşme, özellikle genç işsizlikteki artış, perakende satışlarda ve sanayi üretimindeki düşüşle momentum kazanamadı. Küresel ekonomideki yavaşlama da Çin’in fabrikalarında büyümeye ayak bağı oluyor. S&P Global tarafından açıklanan Caixin İmalat PMI verisi ise nisandan mayısa 49,5’ten 50,9’a yükseliş kaydetti. Şubat ayından bu yana ilk kez büyüme bölgesine geçen veri, S&P Global tarafından yayınlanan rapora göre sektörün toplam üretimindeki artıştan güç aldı. Yeni siparişlerdeki güçlü büyümenin imalat büyümesine en büyük katkıyı sağladığı da belirtiliyor. NBS’den kıdemli istatistikçi Zhao Qinghe verilere ilişkin açıklamasında “İyileşme ve kalkınma için temellerin hala konsolide olması gerekiyor. Üretim ve talep kaydadeğer oranda yavaşladı” değerlendirmesini yapıyor.

Hindistan ve Rusya hariç, Asya’da da çarklar yavaşlıyor

HİNDİSTAN: İmalat PMI girdi stoklarındaki rekor büyümenin de etkisiyle 31 ayın en yüksek düzeyine çıktı: Nisandaki 57,2 düzeyinden mayısta 58,7’ye yükseldi. Yeni siparişlerde büyüme güçlenirken, stok alımları da 12 yıldan fazla bir süredir benzeri görülmemiş bir hızda arttı.

RUSYA: Üretim altı ayın en yüksek düzeyinde. İmalat PMI nisandaki 52,6 düzeyinden mayısta 53,5’e yükseldi. İstihdamda Kasım 2000’den bu yana en keskin yükseliş görüldü. Sektörün toplam üretimi 10 aydır artış kaydediyor.

TAYVAN: İmalat PMI nisandaki 47,1’den mayısta 44,3’e keskin bir düşüş kaydetti. Toplam üretim ve siparişlerde ocaktan bu yana en sert düşüş görüldü. Hem girdi maliyetleri hem de fabrika çıkış fiyatları düştü. Ankete katılan şirketler talep koşullarındaki bozulma ve yeni siparişlerdeki düşüşün üretimi olumsuz etkilediğini aktarıyor.

VİETNAM: Yeni siparişlerde 20 ayın en keskin düşüşü görüldü. Üretim ve yeni siparişlerde düşüş hızlandı ve İmalat PMI nisandaki 46,7 düzeyinden mayısta 45,3’e geriledi. Toplam üretimlerini azaltma yoluna giden üreticiler, istihdam ve stok alım faliyetlerini de azaltıyor.

GÜNEY KORE: Yeni siparişler ve ihracat siparişleri hem yurtiçi hem yurtdışı talepteki bozulmayla mayısta düşmeye devam etti. İmalat PMI nisandaki 48,1 düzeyinden mayısta 48,4’e yükselse de daralma bölgesinden çıkamadı.