TAV, bir sektörü doğuran referans girişim oldu
TAV Havalimanları’nın cirosu 2019 sonu itibarıyla 764 milyon Euro olurken, bu cironun yüzde 41’i yurtdışı faaliyetlerinden geldi. Aynı dönemde TAV İnşaat’ın cirosu 1 milyar 54 milyon dolar olurken, bu cironun yüzde 93’ü yurtdışından gerçekleşti.
TAV’ın 23 yıllık faaliyet öyküsü aynı zamanda, özel sektör havalimanı işletmeciliğinin de hikayesini oluşturuyor. 1997’de Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali projesiyle kurulan şirket, o tarihten itibaren bir taraftan kendini büyütürken, diğer yandan farklı girişimlerin doğmasını da cesaretlendirdi.
Bugün özel sektörün gücüyle son derece etkin bir havalimanı işletmeciliği sektöründen söz edebiliyorsak, TAV Havalimanları’nın bunda epey payı olduğu düşünülmelidir. 2000’de yeni terminali tamamlayarak işletmeye başlayan TAV, 2005’te 15 yıllık işletme süresini kazandıktan sonra bu alandaki birikimini yurtdışına taşımayı hedefl edi. ‘Finansal olarak küresel, operasyonel olarak bölgesel’ bir şirket olma stratejisiyle beş sene içinde Gürcistan, Makedonya ve Tunus’ta altı havalimanını portföyüne kattı. Aynı dönemde Türkiye’de de Ankara Esenboğa, İzmir Adnan Menderes ve Gazipaşa-Alanya havalimanlarının işletmesini de YİD projeleriyle üstlendi.
2006’da grubun yapım ve işletme faaliyetleri TAV İnşaat ve TAV Havalimanları olarak ayrıldı ve ardından TAV Havalimanları 2007’de halka arz edildi. Mayıs 2012’de Groupe ADP, TAV Havalimanları’nın çoğunluk hissedarı haline geldi. TAV Havalimanları, 2011’de Letonya Riga Havalimanı ticari alanları, 2012’de Suudi Arabistan’ın Medine, 2013’te Hırvatistan Zagreb, 2014’te Milas-Bodrum havalimanlarının işletmesini aldı. Şirket, 2018’den bu yana Antalya Havalimanı’nı Fraport ile ortak olarak işletiyor.
Şirket son olarak Mayıs 2020’de Kazakistan’ın ticari başkenti ve en yoğun trafiğe sahip havalimanı olan Almatı’yı satın almak üzere hisse alım sözleşmesini imzaladı. TAV İcra Kurulu Başkanı Sani Şener, yatırım sonrası yaptığı açıklamada, “Kazakistan, Türkiye ile köklü ilişkilere ve yaklaşık 3 milyar dolarlık ticaret hacmine sahip. Bu yatırımla Kazakistan’ın büyüme hedeflerine ve iki ülke arasındaki iyi ilişkilere katkı sunarken, hedef pazarlarımız arasında yer alan Orta Asya pazarına da girmiş olduk.” dedi.
31 ülkede 101 havalimanına ulaşıyor
TAV Havalimanları, bugün itibariyle sekiz ülkede 15 havalimanı işletiyor. Hizmet şirketleriyle birlikte küresel ayak izi 31 ülkede 101 havalimanına ulaşıyor. TAV’ın entegre iş model yapısı, sektöre yepyeni markalar kazandırdı. Hizmet şirketleri BTA, ATÜ Duty-Free, Havaş, TAV Technologies, TAV İşletme Hizmetleri ve TAV Güvenlik ile havalimanı değer zincirinin her adımında yer alıyor. Bugüne kadar üstlendiği sözleşmelerin toplam bedeli 22 milyar dolara ulaşan TAV İnşaat ise, Engineering News Record (ENR) tarafından son altı yıldır dünyanın en büyük üç havalimanı yapım şirketi arasında gösteriliyor.