Güneş enerjisinde umutlar 2024’e kaldı
Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında ağustos ve eylül ayında yeni başvuru yapılamayacak olması güneş enerjisi sektörünü olumsuz etkiledi. Sektör temsilcileri, yeni başvuruların olmaması nedeniyle yaşanan yatırım durağanlığının yılsonuna kadar sürmesini bekliyor.
Ali ŞAHİN/BURSA
Sürdürülebilirlik nedeniyle üzerinde en çok durulan güneş enerjisi santralleri (GES) yatırımları konusunda önemli bir durağanlık yaşandığı belirtildi. Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’ne eklenen geçici bir madde ile 1 Ağustos 2023 ile 30 Eylül 2023 tarihi arasında şebeke işletmecilerinin yeni tesisler için yapacağı başvurular durdurulmuştu. GES kurulumlarındaki başvuru süreçlerinin dijital ortama aktarılması adına yapılacak çalışmalar kapsamında alınan bu karar çağrı mektuplarının da ötelenmesine neden oldu. Sektörde yeni başvurunun olmaması önemli bir durağanlığa neden olurken sektör temsilcileri sürecin 2024’e kadar süreceği öngörüsünde bulundu. Ayrıca trafo kapasitelerinin yetersiz kalması ve yatırım konusunda krediye erişimin güçleşmesinin durağanlığı etkileyen en önemli unsurlar olduğu vurgulandı.
“Mevzuat farkları bilinmiyor”
Güneş enerjisi sektöründeki durağanlığın 4-5 aylık kayıp yaşatacağını vurgulayan Sunvital Energy Kurucu Ortağı Murat Kılıç, “Ağustos ve eylül aylarında yaşanan durgunluk yeni gelecek çağrılardaki başvuru ve yasal süreçleri de hesaba katınca sektöre 4-5 aylık bir kayıp yaşatacak. 2024 itibarıyla sektördeki durağanlığın son bulmasını bekliyoruz. Bunun yanı sıra sektörde her geçen gün daha fazla oyuncu var ancak güncellenen mevzuatlara hepsi hâkim değil. Mesela Çatı GES ile arazi GES çok farklı iki konu. Ancak bu iki konu hakkındaki mevzuat farkından habersiz olan birçok yeni oyuncu aldığı işi tamamlayamıyor. Trafo merkezleri kapasitesi konusunda yatırım eksiği var ve bunun bir an önce yapılması da sektör açısından çok önemli” ifadelerini kullandı.
“Arazi GES’ler trafo kapasitesine takılıyor”
Sektördeki en büyük sorunun bürokrasi olduğunu belirten Sisina Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Özcü ise, “Süreç işleyişleri ve izin süreçleri önemli bir problem olarak karşımıza çıkıyor. Kapasite ve arazi problemleri de bunları takip ediyor. OSB’lerde yüzde 10 zorunlu yenilenebilir enerji kullanımı konusunda çatılar bu açığı sağlarsa problem yok ama sağlayamazsa mevcuttaki arazi sorununa yeni bir halka daha eklenmiş olacak. Bursa’da çokça örneği var. Birçok fabrika çok katlı ve ufak çatılı yapılar. Bu firmaların hâlihazırdaki çatıları mevcut tüketimine oranla yetersiz kalıyor ve arazilere GES kurulum ihtiyacı doğuyor. Bu da beraberinde trafo kapasiteleri ile ilgili sorunu getiriyor. Trafo merkezlerinin kapasiteleri konusunda iyileştirmeler yapılmadan bu sorunları da aşmamız mümkün görünmüyor. Çünkü kurulum için bekleyen birçok firma arazi bulsa bile bu sefer trafo merkezlerinin kapasitesine takılıyor. İlaveten mevzuatta da bazı güncellemeler yapılmalı” dedi.
“YATIRIM TARAFININ DESTEKLENMESİ GEREKLİ”
Reel ekonomiye dönüş sinyallerinin sektör adına umut verici olduğunu söyleyen Electra Mühendislik Yöneticisi Mert Kaya, “Yenilenebilir enerji tarafında ciddi bir talep oluştu. Ülkemizde elektrik üretiminin yüzde 60’a yakını halen fosil kaynaklarla sağlanıyor ve sektör olarak yeşil enerji tarafındaki yatırımlara önem vermemiz, bu konuyu daha çok teşvik etmemiz gerekiyor. Nakit dolaşımındaki sıkıntılar ve personel eksiği devam ederken GES tarafında iki ay başvuruların dijitalleşme çalışmaları nedeniyle askıya alınması sektörde bir durağanlığa neden oldu. Yine de seçim öncesindeki durağanlıkla karşılaştırdığımızda daha umut verici bir senaryo ile karşı karşıyayız. En azından reele dönüş sinyalleri piyasalardaki bilinmezliğin kısmen de olsa ortadan kalmasına neden oldu. Bankalardaki kredi sorunu çözülür ve yatırım tarafı desteklenmeye başlarsa yine çarkların hızlanacağını düşünüyorum” dedi.
