Kredi bulamıyorlarsa gayrimenkul satsınlar!
Finansal koşulların sıkılaşmasıyla birlikte işletme sermayesi ihtiyacını karşılamakta zorlanan şirketler, çare olarak gayrimenkul ve finansal varlıklarını satmaya başladı.
Şebnem TURHAN
TL cinsi ticari kredi kullanımı yükselen faizler ve sıkı para politikası nedeniyle oldukça güçleşti. İşletme sermayesi ihtiyacı olan şirketler kullanabiliyorlarsa yabancı para krediye yönelirken bazı şirketler ise çareyi gayrimenkul ile finansal varlık satışında buldu.
Sıkı para politikası ve yükselen kredi faizleri şirketleri, işletme sermayesi ihtiyacını karşılayabilmek için gayrimenkul ve finansal varlık satışı ile yabancı para kredi kullanımına yöneltti. Merkez Bankası verilerine göre ticari kredi faizleri yüzde 67,07 seviyesine kadar çıktı. Bankacılık sektörü kaynakları çok zorda olmadıkça şirketlerin bu seviyelerden TL cinsi kredi talep etmediğini dile getirirken reel sektör kaynakları hem paraya ihtiyaç olduğu için hem de piyasanın ilerde daha sıkışacağını öngördüğü için şirketlerin gayrimenkul satışını hızlandırdığını vurguladı. Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamalar da borsa şirketlerinin ilk 4 ayda gayrimenkul satışlarının yoğunlaştığını ortaya koydu.
Geçen yıl nisan sonunda yüzde 14,59 seviyesinde iken bu yıl nisan sonunda yüzde 67,07'ye kadar çıktı. TL cinsi ticari kredi faizi bir yıllık dönemde tam 52.5 puan yükseldi. Yükselen faizlerin yanı sıra kredi büyümesine yönelik bankacılık sektörünün üzerindeki kısıtlamalar TL cinsi ticari kredi talep ve arzını oldukça azalttı.
Yabancı para kredi büyümesi TL kredileri aştı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre TL cinsi ticari kredi hacmi 5.53 trilyon lira seviyesinde. Geçen yıl nisan sonunda bu rakam 4.39 trilyon liraydı. Kredi hacmindeki büyüme yüzde 26 seviyesinde. Yabancı para kredilerin dolar cinsi karşılığı ise geçen yılın aynı dönemine göre 26 Nisan haftasında yüzde 6,85 artışla 140 milyar 571 milyon dolara yükseldi. 12 Ağustos 2022'den bu yana yabancı para kredilerin büyüklüğü 140 milyar doları aşamamıştı. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre yabancı para kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış artış TL kredileri geçti. TL kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış büyüme yüzde 35,8 olurken, yabancı para kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış artış yüzde 38,9'a ulaştı.
İmkanı olan reel sektör yabancı para kredilere yönelirken bazısı da gayrimenkul ve finansal varlık satışını tercih etti. Bilgi veren reel sektör kaynakları son dönemde işletme sermayesi ihtiyacı için şirketlerde gayrimenkul satışlarının hızlandığına işaret ederek bunun sadece şu an para ihtiyaç olduğu için değil piyasanın önümüzdeki dönemde daha sıkılaşacağı düşünüldüğü için de yapıldığını vurguladı. Kaynaklar, daha sıkı bir ortamda mülk ve arazinin satışının da kolay olmayacağını dile getirerek bu sıkı kredi koşullarında satabiliyorken gayrimenkulü satıp nakitte kalmayı reel sektörün tercih ettiğini kaydetti. Ayrıca reel sektör kaynakları bunun daha önceki sıkışık dönemlerde de sık sık yapıldığına işaret etti. Bunun yanı sıra yine KAP’ta yapılan açıklamalara göre borsa şirketlerinin bağlı ortaklıklarındaki paylarını ve toplu yaptıkları satışlar dikkat çekti.
FABRİKA, ARSA, KURU YÜK GEMİSİ SATIŞLARI
Kamuyu Aydınlatma Platformu’na yılbaşından bu yana yapılan bildirimler borsa şirketlerinin de gayrimenkul satışına yöneldiğini gösteriyor. Yapılan gayrimenkul işlemleri içinde en dikkati çeken ise Torunlar GYO’nun Denizbank’a kullandığı binayı 11.6 milyar lira artı KDV ile satması oldu. Bunun yanı sıra Konfrut Gıda'nın Denizli'deki fabrika ve arazisini 433.7 milyon liraya, Katmerciler'in Ankara Başkent OSB'deki arsa ve fabrika binasını 140 milyon liraya, Europen Endüstri'nin Eskişehir'deki otelini 129.72 milyon liraya, Ersu Meyve ve Gıda'nın Niğde'deki arazi ve binasını 120 milyon liraya, Vakıf GYO'nun Cubes Ankara projesinde yer alan bağımsız bölümleri 628 milyon liraya, İzmir Demir Çelik'in kuru yük gemilerini 23 milyon dolar yani yaklaşık 722.36 milyon liraya, Borusan Birleşik Boru'nun Gemlik tesisini 66 milyon dolar yani 2 milyar 43 milyon liraya, Sanifoam Endüstri'nin Tekirdağ'daki fabrika bina ve arsasını 233.25 milyon liraya, Fuzul GYO'nun İstanbul Başakşehir'de arsasını 160 milyon liraya, Ziraat GYO'nun Ankara'daki bazı gayrimenkullerini 1.18 milyar liraya satması dikkat çeken işlemler arasında yer aldı.