"OVP hayata geçerse madende ihracat 40 milyar doları bulur"

İMAM GÜNEŞ – İSTANBUL

Ekonomide 3 yıllık yol haritasını belirleyen Orta Vadeli Program’ın (OVP) ayrıntılarında maden sektörü için değinilen başlıklar, sektör tarafından memnuniyetle karşılandı. OVP’de madencilikle ilgili toplamda 5 madde yer alırken, bu maddeler sektör temsilcilerini memnun etti. OVP’de yer alan maddelerle ilgili değerlendirmelerde bulunan İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) yönetimi de sektör olarak uzun süredir dile getirilen ve kamu kurumlarına iletilen beyanların OVP’de yer almasını pozitif bir karar olarak yorumladı. Düzenlenen toplantıya TİM Maden Sektör Kurulu Başkanı ve İMİB Yönetim Kurulu Başkanı Rüstem Çetinkaya, İMİB Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Eyüp Batal ve İMİB Yönetim Kurulu Üyesi Funda Bekişoğlu katıldı.

Süreç içerisine destek vermeye hazırız

Sektör olarak uzun süredir dile getirilen ve kamu kurumlarına iletilen beyanların OVP’de yer almasını pozitif bir karar olarak yorumlayan İMİB Başkanı Rüstem Çetinkaya, “Sektör için hayati önem taşıyan acil çözüm bekleyen 5 maddenin de OVP’de yer alması bizim için çok değerli. Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından konulmuş bu iradenin en hızlı şekilde aksiyona dönüşmesiyle ilgili buradaki programın takipçisi ve destekçisi olacağız. Fikirlerimizin değer bulduğunu, karşılık gördüğünü düşünüyoruz. Süreç içerisine dahil edileceğimize inanıyoruz.” dedi.

Kritik mineraller vurgusu

Ruhsat güvenliği sağlanmalı diye birçok kez açıklama yaptıklarını kaydeden Çetinkaya, ilgili maddeleri şöyle yorumladı: “Diğer taraftan ‘yatırım güvencesi’ ifadesi de çok önemli. Bunun altına daha hangi maddeler ekleneceğini hep beraber göreceğiz. ‘Ruhsat güvenliği’ ifadesinin ‘yatırım güvencesi’ olarak buraya da işlendiğini görüyoruz. OVP’de yer alan ‘madenler kamu yararına faaliyet olarak tanımlanıyor’ maddesi de bizler için çok önemli. Bu OVP’de bunu gördük. Avrupa Birliği’ndeki tüm ülkeler kendi kritik ham maddeler yasalarını hızlıca devreye aldılar ve çalışmalara başladılar. OVP’de de ‘sorumlu madencilik diye başlayıp, kritik mineralleri arama ve üretim’ şeklinde devam eden bir madde var. Birçok ülke kendi kritik ham maddeleri için belli ülkelere olan bağımlılığını azaltmak isterken, bizim de madencilik zengini bir ülke olarak bunları düşünmemiz gerekiyor.”

En az 30 milyar dolarlık ihracatın formülü

Türkiye’de madenciliğin henüz olgunlaşmadığını dile getiren Çetinkaya, “Türkiye olarak 2022’de 6,5 milyar dolarlık ihracata imza attık. Ancak, bu kesinlikle kabul edilebilir bir seviye değil. İthal girdisi neredeyse yok denecek kadar az bir sektörüz. Madenciliği gelişmiş ülkelerin GSMH’den aldığı paya bakıyoruz. Biz yüzde 1,3 pay alıyoruz. Gelişmiş ülkelerin ortalaması yüzde 7 civarında. Biz yüzde 5 bile pay alsak bile 30 milyar dolar yapar. Eğer OVP’deki maddeler hayata geçirilirse, yapılacak çalışmalarla birlikte 30-40 milyar dolar aralığında bir ihracata rahatlıkla ulaşabiliriz” diye konuştu.

Sektör, tek bir muhatap istiyor

Maden sektörünün şu anda 8 ayrı bakanlık ve 20’den fazla kurumla muhatap olduğuna değinen İMİB Yönetim Kurulu Üyesi Eyüp Batal, “Tek durak ofis’ talebimizi defalarca dile getirmiştik. Tek bir elden, tek bir bakanlıktan ya da tek bir bakanlığa bağlı bir daire başkanlığından çıkmasının öneminin altını çizmiştik. Bunu OVP’de görmek güzel. Yatırımı yaparken olan koşulların sonradan aleyhte değişmemesi çok önemli. Bunun için de mevzuattan ya da koşullardan önce muhatabınızın da sabit olması gerekiyor” şeklinde konuştu.

Madencilik konusunda kamuoyunun doğru bilgilere sahip olmadığına dikkat çeken Funda Bekişoğlu da, “Biz madenciliği kurallara uygun olarak, devletin tanımladığı sınırlar ve kanunlar çerçevesinde yapıyoruz. Sanayi ve tarım için de maden lazım. Ülkemizin gelişimi için maden şart. Madencilik konusunda Türkiye gelişirse, her noktadan gelişiriz” dedi.

“SONDAJ İÇİN VERİLECEK DESTEKLER BULUNAN MADEN SAYISINI ARTIRIR” 

Maden Tetkik Arama (MTA) kurumunun arama yapıp rezerv bulup sattığını dile getiren Krom Üreticileri Derneği (KROMDER) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Selçuk Çevik, “MTA’nın elindeki sondaj makinesi sınırlı sayıda. Madencilerin elinde zaten yeterince makine var. Madencilere yakıt, enerji teşvişi verilirse madenciler sadece kendi sahalarını detaylı arasa bile şu anki madenlerin çok daha üstünde maden çıkarabiliriz” ifadelerini kullandı.

MADENCİLİĞE KATKI SAĞLAYACAK 5 MADDE

Orta Vadeli Program’da (OVP) madencilikle ilgili toplamda 5 maddenin yer alırken, bu maddeler sektör temsilcilerini memnun etti. OVP’de madencilik sektörü için değinilen maddeler şöyle:

*Tüm tabii kaynak yönetim sistemlerinin birbiriyle uyumlu bir kurumsal yapılanmaya kavuşturulmasını teminen bu faaliyetlerin tek elden yönetilmesine yönelik gerekli düzenlemeler yapılacaktır.

*Maden kaynaklarının uluslararası standartlarda aranarak ekonomiye kazandırılması, arama ve üretimde sürdürülebilir madencilik politikalarının yaygınlaştırılması sağlanacaktır.

*Sorumlu madencilik ilkeleri çerçevesinde belirlenen stratejik ve kritik minerallerin arama, üretim ve zenginleştirme çalışmaları artırılacaktır.

*Maden arama faaliyetleri mevzuatta kamu yararına faaliyet olarak tanımlanacak ve madenlerin işletilmesinin türlerine, niteliklerine ve sürdürülebilirlik ilkelerine göre detaylı olarak ele alındığı yatırım güvencesini artıracak yeni bir temel düzenleme hazırlanacaktır.

*Yerli kömür ve temiz kömür teknolojilerinin geliştirilmesi ile ekonomik değeri yüksek ürünlerin elde edilmesine yönelik Ar-Ge faaliyetleri sürdürülecektir.