TCMB’den meyve ve sebze fiyatları için öncü gösterge!

Gıda fiyatlarındaki dalgalanmalar son yıllarda hem tüketicilerin hem de ekonomi yönetiminin en büyük gündem maddelerinden biri haline geldi. Taze meyve ve sebzelerde mevsimsel değişimler ve arz-talep dengesizlikleri nedeniyle yaşanan fiyat oynaklığı, enflasyon beklentilerini de olumsuz etkiliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) "Meyve-Sebze Piyasaları için Alternatif Göstergeler" Ekonomi Notu'nda meyve ve sebze grubuna ilişkin gelişmelerin takibinin gerek gıda güvenliği gerekse sepet ağırlık yapısı göz önüne alındığında enflasyon açısından önemli olmasına rağmen mevcut veri setleri ve göstergelerin oldukça sınırlı olduğunun bilindiğine vurgu yaptı.

TCMB’nin çalışmasında, bu dalgalanmaların daha yakından izlenmesi için Hal Kayıt Sistemi (HKS) verilerini baz alarak yeni öncü göstergeler geliştirdi.

Fiyat dalgalanmalarına yeni gösterge

Gıda ve alkolsüz içecekler, TÜFE sepetinin yaklaşık yüzde 25’ini oluştururken, bu sepet içindeki meyve-sebze grubu fiyatlarının büyük oranda mevsimsel dalgalanmalar gösterdiği biliniyor.

TCMB’nin son çalışmasına göre, taze meyve-sebze arz ve fiyat gelişmelerini takip edebilmek için HKS bazlı miktar ve fiyat endeksleri oluşturuldu. Bu endeksler, enflasyon tahminlerinde daha doğru öngörüler sunarak para politikası kararlarına önemli bir katkı sağlayabilir.

Üretici ile tüketici arasındaki fiyat makası açılıyor

HKS'ye göre, üreticinin elinden çıkan fiyat ile tüketicinin ödediği fiyat arasında ciddi farklar bulunuyor. Çalışmada, bu farkın en büyük sebepleri arasında lojistik maliyetleri, aracılar ve düşük depolama kapasitesinin olduğu belirtiliyor. Aynı zamanda, iklim değişikliğinin üretim üzerindeki etkisi nedeniyle arz miktarlarında ani düşüşler yaşanabiliyor ve bu da fiyatları yukarı çekiyor.

Yeni gösterge ile enflasyon takibinde yeni dönem

TCMB’nin geliştirdiği HKS bazlı fiyat ve miktar endekslerinin, enflasyonist baskıları daha yakından takip edebilmek için önemli bir araç olması planlanırken, özellikle ani fiyat değişimlerinin daha iyi anlaşılması ve önceden tahmin edilebilmesi sayesinde para politikası açısından da oldukça önemli görülüyor. Sistemin, gıda fiyatlarındaki öngörülebilirliği artırarak piyasalarda daha sağlıklı fiyat oluşumuna katkı sağlaması bekleniyor.