Türkiye ile ticareti, Yuan ve TL ile yapmayı hedefliyoruz

MARUF BUZCUGİL-ANKARA

Yüz yılı aşkın geçmişe sahip Çin Halk Cumhuriyeti ikinci yüzyılında dünya rekabetinde daha da öne çıkmasını sağlayacak iddialı modernleşme çabasını sürdürüyor. Çin’in Ankara Büyükelçisi Liu Shaobin, ülkesinin modernleşme çabaları, Türkiye ile ticari ekonomik ilişkiler ve ortak yürütülen projeler konusunda EKONOMİ’ye özel bilgiler paylaştı, düşüncelerini açıkladı. Büyükelçi Liu Shaobin, Mart ayı başında toplanan 14. Çin Ulusal Halk Meclisi ve Çin Halk Siyasi Danışma Konferansı 14. Ulusal Komitesi’nde alınan kararlar ve yapılan değerlendirmeler ışığında Çin’in gelecek vizyonuyla ilgili bilgiler paylaştı. “Çin, Türkiye’nin Asya’daki en büyük ve dünyadaki üçüncü büyük ticaret ortağı haline geldi” saptamasını yapan Büyükelçi, “Çin-Türkiye ikili para birimi (TL/Yuan) swap anlaşmasını iyi ve tam olarak kullanmalı, iki taraflı para birimleriyle doğrudan ödeme işlemleri yapmayı teşvik etmek için yollar keşfetmeliyiz” ifadelerini kullandı.

Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçisi Liu Shaobin EKONOMİ’nin sorularını şöyle yanıtladı:

■ Çin, dünyanın en büyük ekonomilerinden biridir ve ulusal modernleşme sürecinde büyük başarılar elde etmiştir. Çin, gelişim sürecinde ne tür hedeflere ulaşmayı umuyor? Dünya için ne anlama geliyor?

Modernleşmeyi gerçekleştirmek, çağdaş Çin halkının azamî arayışıdır. Çin Komünist Partisi, ülkenin tüm etnik gruplarını birleştirerek, uzun süren zorlu arayış ile Çin'in ulusal koşullarına uygun bir gelişme yolu olan Çin Tarzı Modernleşmeyi keşfetti ve modernleşmenin araştırılmasına yeni katkılarda bulundu. Şu anda, Çin Tarzı Modernleşmeyle kapsamlı bir şekilde güçlü bir ülke inşa etmeyi ve büyük işimiz olan ulusal yeniden refahı ilerletiyoruz.

Çin Tarzı Modernleşme, tüm ülkelerin modernleşmesinin ortak özelliklerine sahip olmasının yanı sıra, kendi ulusal koşullarına dayalı Çin özelliklerine de sahiptir. Bu, büyük nüfus ölçeği, tüm halkın ortak refahı, maddi ve manevi medeniyetlerin uyumu, insan ile doğanın harmonik birlikteliği ve barışçıl kalkınma yolunu izleyen bir modernleşmedir. Çin'in nüfusu dünya nüfusunun 1/5'ini oluşturmakta, bu da insanlık tarihindeki en büyük ölçekli modernleşme ve aynı zamanda en zor modernleşmedir. Biz, halk merkezli kalkınma fikrini kararlılıkla sürdürüyoruz ve halkın güzel bir yaşam özlemine ulaşmayı mücadele hedefimiz olarak belirliyoruz. Halkın mutlu yaşamının maddi koşullarını sürekli olarak güçlendirirken, sosyalist ileri kültürü büyük ölçüde geliştiriyoruz, Çin medeniyetini miras alıyor, maddi bolluğun ve insanın kapsamlı gelişiminin teşvik edilmesini sağlıyoruz. Nehirler ve dağlar, altın ve gümüştür. İnsan ile doğanın harmonik birlikteliğini teşvik etmek için yeşil gelişmeyi sağlam bir şekilde ilerletiyoruz ve sürdürülebilir kalkınmayı hedefliyoruz. Dünya barışını korumak ve ortak kalkınmayı teşvik etmek olan dış politika amacımıza sıkı sıkıya bağlı kalarak insanlık ortak kader topluluğunu inşa etmek için çaba gösteriyoruz. Tarihin doğru tarafında kararlı bir duruş sergiliyoruz, barış, kalkınma, işbirliği, kazan-kazan ilkelerine olan yüce bayrak tutarak dünya barışını ve kalkınmasını kararlılıkla korurken kendi kalkınmamızı arıyoruz ve kendi kalkınmamızla dünya barışını ve kalkınmasını daha iyi koruyoruz.

Çin’in ekonomik karnesi

2023 yılı Çin ekonomisinin “karnesi” çok başarılıydı, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) 126 trilyon yuanı aşarak yüzde 5,2 büyüdü ve büyüme hızı dünyanın önde gelen ekonomileri arasında ön sıralarda yer aldı. 2024 yılı için yaklaşık yüzde 5'lik büyüme beklentisi, güçsüz dünya ekonomisinin toparlanmasına değerli bir kesinlik getirdi. Çin’in bilim ve teknoloji yenilik kapasitesi sürekli artıyor, yeni endüstriler, yeni modeller ve yeni dinamikler hızla büyüyor, kalkınmanın içsel itici gücü sürekli birikim gösteriyor, Çin ekonomisinin iyileşmesi ve uzun vadeli iyi gidişatı temel eğilimi değişmedi ve değişmeyecek.

Çin yenilik çabalarını artıracak

Çin Halk Meclisi oturumu, yeni nitelikli üretim güçleri ile yüksek kaliteli kalkınmayı daha iyi teşvik etme konusunda güçlü bir sinyal gönderdi. Bu, Çin ekonomisinin potansiyelini ortaya çıkarma ve dinamikleri yeniden şekillendirme konusunda kritik bir adımdır. Çin, yenilik yapma çabalarını artıracak, yeni endüstrileri geliştirip büyütecek, gelecekteki endüstriler için önceden planlama yapacak, modern endüstri sistemini iyileştirecek ve yüksek kaliteli kalkınmayı gerçekleştirmeyi teşvik edecek. Yeniye doğru ilerleyen Çin ekonomisi, Çin-Türkiye işbirliğine yeni fırsatlar getirecek ve küresel ekonomiye yeni bir canlılık katacaktır.

800 milyon insan yoksulluktan kurtuldu

Çin Tarzı Modernleşme inşası, dünya ülkelerinin karşılıklı kazanç ve ortak kalkınmayı gerçekleştirmeleri için geniş fırsatlar sunacaktır. Çin, küresel ekonomik büyümenin de en büyük motorudur. Son on yılda, Çin'in dünya ekonomik büyümesine yıllık ortalama katkısı yüzde 30'un üzerindedir. Reform ve dışa açılma politikasıyla, Çin yaklaşık 800 milyon insanın yoksulluktan kurtulmasını sağladı ve küresel yoksulluk azaltma oranına yüzde 70'ten fazla katkıda bulundu. Çin Tarzı Modernleşme, "modernleşme = batılılaşma" yanılgısını kırdı ve batılı modernleşmenin eski yolundan vazgeçerek, dünya için tamamen yeni bir modernleşme modeli sundu ve geniş gelişmekte olan ülkelere yeni bir seçenek sundu. Çin, dünya ile birlikte gelişme fırsatlarını ortaklaşa inşa etmeyi ve paylaşmayı sürdürecektir. "Kararlı bir şekilde reformları derinleştirmek, yüksek seviyeli dışa açılmayı genişletmek, yüksek kaliteli 'Kuşak ve Yol' ortak inşasını teşvik etmek" gibi görevler, bu yılki Çin hükümetinin çalışma görevlerinin ana noktalarıdır. Gelecekte, Çin yüksek seviyede dışa açılmayı genişletmek, tüm ülkeler için karşılıklı kazanç sağlayan işbirliği fırsatlarını sunmak için çaba gösterecek ve küresel ekonomik kalkınmanın payını birlikte büyütmeye çalışacaktır.

Çin’de hızla artan iç tüketim ve büyüyen orta sınıf

■ Çin’de orta gelir grubu sürekli büyüyor ve iç tüketim kapasitesi sürekli artıyor. Aynı zamanda, küresel düzeyde yeşil ekonomi hızla gelişiyor. Bu iki temel değişim eğilimi Çin’i nasıl etkiliyor?

Şu anda, küresel meydan okumaları sıkça ortaya çıkmakta ve toplumsal sürdürülebilir kalkınma sorunları öne çıkmaktadır. Çin, kapsamlı bir refah toplumu inşa etmiş ve orta gelirli ülkeler arasına girmiştir; gelişmenin dengesiz ve yetersiz olması sorunu, halkın giderek artan güzel yaşam ihtiyaçlarını karşılamanın ana kısıtlayıcı unsuru haline gelmiştir. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olarak Çin, yüksek kaliteli kalkınma yolunu izlemekte ısrarcıdır. Bu, dünya sürdürülebilir kalkınma ihtiyaçlarına uyum sağlamanın ve yeni çağın toplumsal ana çelişkilerini çözmenin stratejik bir seçimidir. Biz, yüksek kaliteli kalkınmayı sosyalist modernleşmiş bir ülke inşa etmenin birincil görevi olarak görüyoruz; yenilikçi, koordineli, yeşil, açık ve paylaşımcı yeni kalkınma kavramlarını kapsamlı bir şekilde uygulamaya, sosyalist piyasa ekonomisi reformu yönünde ısrar etmeye, yüksek seviyeli dışa açılmaya devam etmeye ve iç büyük döngüye dayalı, iç ve dış döngülerin birbirini teşvik ettiği yeni kalkınma modelini hızlandırmaya kararlıyız.

Çin’in “yeni enerji araçları” atağı

Yıllar boyunca, Çin yüksek kaliteli kalkınma yönünde kararlılıkla ilerlemiştir ve bilim ve teknoloji yeniliklerini teşvik etme, ekonomik yapıyı optimize etme ve geliştirme, bölgesel kalkınmayı koordine etme, yeşil ve düşük karbonlu kalkınmayı destekleme, yüksek seviyede dışa açılmayı genişletme gibi alanlarda önemli başarılar elde etmiştir. 2023 yılında, Çin küresel inovasyon endeksinde 12. sıraya yükseldi ve küresel en iyi 100 teknoloji inovasyon kümelerinde liderliğe ulaşarak dünyada birinci sıraya yerleşti. Toplumun Ar-Ge harcamaları ve yüksek teknoloji endüstrisi yatırımları yıllarda çift haneli büyüme gösterdi. Ülkemiz, etkili buluş patentlerinin sayısının 4 milyonu aştığı dünyadaki ilk ülke oldu. 2012'den bu yana, Çin enerji tüketim yoğunluğunu en hızlı azaltan ülkelerden biridir. Şu anda, dünyadaki fotovoltaik güç kapasitesinin neredeyse yarısı Çin'de bulunuyor, yeni enerji araçlarının yarısından fazlası Çin'de kullanılıyor ve eklenen yeşil alanların dörtte biri Çin'den geliyor. 2022 yılında ülkemizin enerji dönüşüm yatırımı 546 milyar dolara ulaştı, 2023 yılında ülkemizin yeni enerji araçları, lityum piller ve güneş pilleri "yeni üçlüsü" ürünlerinin toplam ihracatı ilk kez 1 trilyon yuanı aştı, yeni enerji araçlarının üretim ve satış hacmi dünyada birinci sıraya yerleşti. 2023 yılında ülkemizin hizmet sektörünün katma değeri, GSYİH'nin yüzde 54.6'sını oluşturdu, nihai tüketim harcamalarının ekonomik büyümeye katkısı yüzde 82.5'e ulaştı, ekonomik büyümenin ana motoru olarak rolü daha da belirginleşti.

Çin’e yabancı sermaye akışı

Dünya, Çin ekonomisinin yüksek kaliteli gelişiminin güçlü nabzını giderek daha fazla hissediyor. “Kuşak ve Yol” ortak inşası, en geniş kapsamlı ve en büyük ölçekli uluslararası işbirliği platformu haline geldi. İthalat Fuarı, Hizmet Ticareti Fuarı, Tüketici Ürünleri Fuarı, Zincir Fuarı ardı ardına başarıyla düzenlendi. Çinli şirketlerin yurtdışına açılması tarihî bir zirveye ulaştı, sınır ötesi e-ticaretten otomobile, 3D yazıcılardan kısa videolara kadar, inovasyon gücü ile küresel tüketicilere “yeni”sunuyor. Güçlü endüstriyel zincir, tedarik zinciri ve yenilik zinciri avantajları ile Çin imalatı, dünyada kritik bir konuma sahip. 2024 yılının başından itibaren, Çin yeni nitelikli üretim güçleri geliştirmeye odaklanarak sürekli çaba sarf ediyor, daha güçlü tüketim gücü, daha dolu ekonomik canlılık ve daha büyük büyüme potansiyeli serbest bırakıyor. Bu yılın Ocak ayında, ülke genelinde yeni kurulan yabancı yatırımlı işletme sayısı 4588'e ulaşarak yıllık yüzde 74.4 artış gösterdi, bu da yabancı yatırımcıların Çin pazarına uzun vadeli olumlu bakışını gösteriyor.

Modernleşme kaliteyi artıracak

Yeni çağın yeni yolculuğunda, Çin yüksek kaliteli gelişmeyi daha belirgin bir konuma getirecek, yeni atılımlar yapılmasını teşvik edecek, sosyalist modernleşmiş bir güçlü ülke olarak tamamen inşa edilmesi için sağlam bir maddi ve teknik temel oluşturacak, gelişme sonuçlarını sürekli olarak yaşam kalitesine dönüştürecek ve halkın elde etme hissini, mutluluk ve güvenlik duygularını sürekli olarak artıracaktır. Çin, yüksek kaliteli gelişmeyi teşvik ederken ve Çin Tarzı Modernleşmeyi gerçekleştirirken, aynı zamanda dünyayı aktif bir şekilde kucaklamakta, gelişim fırsatlarını paylaşmak için kapılarını açmakta, küresel arkadaşları iki açık kolla karşılamakta ve dünyaya sürekli olarak değerli istikrar ve pozitif enerji sağlamaktadır.

Türkiye ve Çin’i ulaşımda birleştiren “Kuşak ve Yol” projesi

■ Geçen yıl, Çin'in “Kuşak ve Yol” girişimi 10 yılı doldurdu bu girişimin geleceğe dair vizyonu nasıl? Türkiye ve Çin, gelişmekte olan ülkeler ve yeni pazar ekonomileri olarak, bu girişimin çerçevesi içinde işbirliğini nasıl daha iyi yürütebilir?

Geçen yıl “Kuşak ve Yol” inisiyatifinin onuncu yılıydı. On yıl boyunca, “Kuşak ve Yol”un ortak inşası, karşılıklı bağlantılılık ana temasıyla, politika iletişimini, tesis bağlantısını, ticaretin serbest akışını, fonların entegrasyonunu ve halkların kalplerinin birleşmesini sürekli derinleştirerek işbirliği alanlarını genişletti, büyüme dinamiklerini keşfetti ve açık, karşılıklı yarar sağlayan, kazan-kazan işbirliği uluslararası platformu ve uluslararası toplumdan genel bir kabul gören küresel kamu malı haline geldi. Devlet Başkanı Xi Jinping geçen yıl üçüncü “Kuşak ve Yol” Uluslararası İşbirliği Zirvesi’nde Çin tarafının gelecek adımlarda alacağı sekiz eylemi duyurdu, bu da “Kuşak ve Yol”un yüksek kaliteli gelişiminin yeni bir aşamasına girdiğini işaret ediyor. “Kuşak ve Yol"un ikinci altın on yılı başladı. Yeni bir başlangıç noktasında, Çin, tüm tarafları insanlık ortak karder topluluğu bayrağını daha da yüksek tutmaya, İpek Yolu ruhunu miras alıp yaymaya, insan merkezli gelişme fikrine bağlı kalmaya, Çin'in yüksek kaliteli “Kuşak ve Yol” ortak inşasını desteklemek için sekiz eylemi rehber olarak kullanmaya, "Kuşak ve Yol"un çok boyutlu bağlantılılık ağını aktif bir şekilde inşa etmeye, açık dünya ekonomisini desteklemeye, pragmatik işbirliği projeleri yürütmeye, yeşil gelişmeyi teşvik etmeye, bilimsel ve teknolojik yenilikleri desteklemeye, sivil etkileşimleri desteklemeye, dürüst bir yol inşa etmeye, ülkelerin gelişim seviyelerini ve halkın refahını artırmaya yönelik çabaları yoğunlaştırmaya çağırıyor. Bu, “Kuşak ve Yol”un yüksek kaliteli gelişiminin yeni ve daha büyük başarılar elde etmesini ortaklaşa teşvik etmeyi, açık, bağlantılı ve ortak gelişim dünyası inşa etmeyi amaçlayan bir girişimdir. İnsanlık ortak kader topluluğunun inşası için birlikte çağın muhteşem bölümünü yazalım.

Çin ve Türkiye’nin tedarik zincirleri entegre

Son yıllarda, Devlet Başkanı Xi Jinping ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliği ve teşviki altında, “Kuşak ve Yol” inisiyatifi ile “Orta Koridor” planının derin entegrasyonu çerçevesinde, Çin-Türkiye pratik işbirliği seviyesi sürekli artıyor. Çin, Türkiye’nin Asya’daki en büyük ve dünyadaki üçüncü büyük ticaret ortağı haline geldi. İki ülkenin endüstri ve tedarik zincirleri derinden entegre olmuş durumda, Çin ve Türkiye’nin yüksek kaliteli “Kuşak ve Yol” ortak inşası sürekli olarak kalite ve seviye yükseltiyor.

Geleceğe bakıldığında, Çin ve Türkiye'nin karşılıklı yarar ve kazan-kazan hedeflerine doğru birlikte ilerlemesi ve avantajlarının geliştirilmesi, çeşitli alanlarda pratik işbirliğini genişletmesi, yenilikçi ve yeşil kalkınmayı gerçekleştirmesi, iki ülkenin endüstri ve tedarik zincirlerinin derin entegrasyonunu desteklemesi ve “Kuşak ve Yol”un daha nitelikli ve daha yüksek seviyede ilerlemesine destek vermesi umulmaktadır.

5 maddede Çin-Türkiye ilişkileri ve TL/Yuan ile ticaret

▶ İlk olarak, iki ülke liderlerinin mutabakatını aktif bir şekilde uygulamalı, iki taraflı ekonomik ve ticari işbirliği için kurumsal düzenlemeleri daha da iyileştirmeli, Çin-Türkiye hükümetler arası işbirliği komitesi, "Kuşak ve Yol" ve "Orta Koridor"un birbirine entegre edilmesi için çalışma grubu toplantıları, karma ekonomik komisyon gibi mekanizmaların işlevlerini iyi bir şekilde kullanmalıyız. Dijital ekonomi yatırımı, yeşil ekonomi yatırımı ve elektronik ticaret işbirliği anlayış mutabakatlarının imzalanma sürecini hızlandırmalı, ticaret kolaylaştırma çalışma grubu ve yatırım kolaylaştırma çalışma grubunun kurulmasını tesvik etmeliyiz.

▶ İkincisi, ticaretin sürdürülebilir büyümesini teşvik etmeliyiz. Çin tarafının istatistiklerine göre, 2023 yılında Çin-Türkiye ticareti istikrarlı ve hızlı bir şekilde arttı, iki taraflı ticaret hacmi 43,4 milyar dolara ulaştı, yıllık yüzde 13,5 artış gösterdi. Burada, Çin'in Türkiye'ye ihracatı ara mallarının payı yüzde 80'i aşmış, Türkiye'nin ekonomik gelişimine ve arzının karşılanmasına önemli bir katkı sağlamıştır. Gelecekte, Çin-Türkiye ticareti, iki tarafın endüstri zincirleri, tedarik zincirleri ve değer zincirlerinin entegrasyonunu ve işbirliğini teşvik etme konusunda daha büyük bir rol oynayacak.

▶ Üçüncüsü, kilit ve potansiyel alanlara odaklanarak daha fazla işbirliği potansiyelini keşfetmeliyiz. Gelecekte, Çin ve Türkiye stratejik entegrasyonunu güçlendirmeli, dijital ekonomi, yeşil enerji, yapay zeka, elektronik ticaret, akıllı şehirler gibi yeni alanlarda işbirliğini genişletmeliyiz.

▶ Dördüncüsü, iki yönlü yatırım alanlarını ve ölçeğini sürekli genişletmeliyiz. Pratik işbirliğinin ilk aşamalarında sağlanan temel üzerinde, altyapı, enerji gibi projelerde işbirliğini sürdürmek, simge niteliğindeki projelerle "küçük ama güzel" halka yönelik yatırım projelerini bütüncül bir şekilde ilerletmeliyiz. Çin, yüksek seviyede dışa açılmayı ilerletmekte kararlıdır ve Türk şirketlerinin Çin'de yatırım yapmalarını ve iş kurmalarını memnuniyetle karşılar.

▶ Beşincisi, finansal işbirliğini sürekli derinleştirmeliyiz. Çin-Türkiye ikili para birimi swap anlaşmasını iyi ve tam olarak kullanmalıyız, iki taraflı para birimleriyle doğrudan ödeme işlemleri yapmayı teşvik etmek için yollar keşfetmeliyiz. Asya Altyapı Yatırım Bankası gibi platformlarda iki ülke arasında iletişimi ve işbirliğini derinleştirmeliyiz.

Çinli turistler nasıl gelir?

■ Çinli turistlerin tercihi dünya turizm endüstrisinin gelişimi için hayati öneme sahip. Türkiye'nin daha fazla Çinli turisti nasıl çekebileceği konusunda ne düşünüyorsunuz?

Turizm işbirliği, Çin-Türkiye stratejik işbirliği ilişkisinin önemli bir parçasıdır ve kültürel alışverişini genişletmek, halklar arası anlayışı teşvik etmek için önemli bir yoldur. Türkiye, uzun tarihi ve kültürü, güzel doğal manzaraları ve özgün mutfakları ile dünyaca ünlüdür. Çin halkının turizm ve kültür talebi giderek artmaktadır ve iki ülke arasında turizm işbirliği büyük potansiyele sahiptir. Pandemi sonrası 2023 yılında Çin'den Türkiye’ye giden turist sayısında istikrarlı bir artış oldu. Esnek ve potansiyeli yüksek Çin ekonomisi ve sürekli büyüyen tüketim kapasitesi, turizm endüstrisi de dahil olmak üzere, büyük faydalar sağlayacaktır. İki ülkenin kültür ve turizm bakanlıkları iletişimi ve koordinasyonu daha da güçlendirmeli, turizm ve kültür alanındaki potansiyeli aktif bir şekilde keşfetmeli, çeşitli platformları iyi kullanmalı, kültürel ve turistik kaynakları her iki halka daha iyi tanıtmalı, turizm işbirliğini ve kültürel alışverişi ilerletmeli, Çin-Türkiye kültürel ve turistik etkileşim markasını güçlendirmelidir. Ayrıca, Türkiye'nin Çinli turistler için bilgi platformlarını ve kolaylık tesislerini daha da iyileştirmesi, turist deneyimini ve memnuniyetini artırmasını ümit ediyoruz.

Çin, bolluk ve ilerleme getirmesi beklenen Ejderha Yılı’na girdi

Yeni yılı 10 Şubat’ta karşılayan Çin özgün takvimine göre Ejderha Yılına girdi. Çinliler, Ejderha Yılı’nın büyüme, ilerleme ve bolluğu artırabileceğini düşünüyor. Çin geleneğinde Ejderha, başarı, zeka ve onuru temsil ediyor. Çin Halk Cumhuriyeti Büyükelçisi Liu Shaobin, EKONOMİ Gazetesi’ne de yeni yılın başarılar getirmesi dileğiyle Ejderha maskotu hediye etti.