Kadın girişimciler %22 arttı ancak yatırımlar dip yaptı

Selenay YAĞCI

Geçen yıl kurucusu kadın olan girişimlerin sayısı yüzde 22 arttı. Buna karşın 2018’de kadın girişimlerinin aldığı yatırım miktarı 15 milyon dolarla yüzde 24 oranına sahipken, 2019’da yüzde 5’e düştü. Kadın girişimciler yüzde 58’le bebek, yüzde 54’le sosyal girişim, yüzde 53’le moda, yüzde 50 ile nano teknoloji ve yüzde 47 ile biyo teknoloji alanlarına ilgi gösterdi. Girişim ekosistemi istatistiklerine odaklanan Startups.watch’un verilerine göre 2019’da kurucusu kadın olan girişimlerin sayısı yüzde 22 arttı.

Geçen yıl kurulan girişimlerin yüzde 16’sı kadınların kurduğu ya da kurucu ortaklarından biri olduğu girişimlerden oluştu. Türkiye, kadın girişimci oranında ise Çekya, İtalya, ve Portekiz’den sonra Avrupa’da 4’üncü sırada yer aldı. Kadın girişimcilerin en yoğun olduğu dikeylerde ise yüzde 58’le bebek alanı birinci olurken, onu yüzde 54’le sosyal girişim, yüzde 53’le moda, yüzde 50 ile nano teknoloji, yüzde 47 ile biyoteknoloji takip ediyor. Kadın girişimlerinin aldığı yatırım ise 5 milyon dolarla 2019’da dip yaptı. 2018’de kadın girişimlerinin aldığı yatırım miktarı 15 milyon dolarla yüzde 24 oranına sahipken, 2019 yılında ise yüzde 5’e düştü. Bunda Getir’in aldığı 38 milyon dolarlık yatırımın da etkisi bulunuyor. Yatırım adetlerine bakıldığında ise 2018’de toplamda 17 kadın girişime yatırım yapılırken, 2019’da 12 kadın girişimine yatırım yapıldı.

Startup.watch geçen günlerde DÜNYA’nın duyurduğu girişim yatırım istatistikleri düzenlenen etkinlikle kamuoyuna açıklandı. Girişim ekosisteminin paydaşlarının yer aldığı etkinlikte Getir Kurucusu Nazım Salur, Tiko Kurucusu Sina Afra gibi isimler konuşmacı olarak yer aldı. Geçen yıl 94 girişime yaklaşık 102 milyon dolar yapıldığını açıklayan Startup.Watch kurucusu Serkan Ünsal, 2019 yılında Getir’e gelen yatırımla birlikte toplam yatırım miktarının katlandığını vurguladı.

Getir, Dream, Voltlines, Picus, Obilet, Birleşik Ödeme, Mutlubiev, Armut, Martı ve Dekopasaj 2019’da en çok yatırım alan il 10 girişim oldu. Bu 10 girişim toplam 2019 yatırımlarının yüzde 72’sini oluşturdu. Yatırım tutarı bazında en çok ilgiyi çeken dikey alanlar sırayla; dijital market dağıtım, pazaryeri, fintek, SaaS ve Mobility oldu. Yatırım adedi açısından ise 17 ile Fintek alanı birinci olurken, onu SaaS, Yapay Zeka, Deep Tech, Pazar yeri alanları izledi. Yatırımlara kurumların ve kurumların kurduğu fonların katılımı yüzde 12 olarak gerçekleşirken, bu oran 2018’de yüzde 21’di. Devlet teşviklerine bakacak olursak, Fikir aşamasında 985 girişim 8.6 milyon dolar devlet teşviği aldı. Tohum ve erken aşamada ise 983 girişim 24 milyon dolar devlet teşviği aldı. 2019 yılında Türkiye’de dikkat çeken exit’ler içinde iyzico, Foriba, Paraşüt, Mobven, Provus, Hobium, Hepsipay, Xenn.io ve Lala oldu. Exitlerin, toplamı 250 milyon doları buldu. Exit ve ikincil işlemlerin yüzde 86’sı da yatırımcı destekli girişimlerden oluştu.

Avrupa’da 20'nci sıraya çıktık

Global rakamlara bakıldığında ise 8 bin 541 girişim ve 124 milyar dolar yatırım ile Amerika en çok yatırım yapılan ülkelerden biri. Onu 2 bin 261 girişim ve 53 milyar dolar yatırımla Çin, bin 557 girişim ve 16 milyar dolar yatırımla Hindistan takip ediyor. Türkiye 2019’da Avrupa yatırım liginde ‘2. Lig’ten ‘1. Lig’e yükselerek, Finlandiya, Danimarka, Lüksemburg gibi ülkeler arasında yer aldı. Türkiye yatırım miktarı olarak Avrupa’da 20. sıraya, Mena Bölgesinde ise 3. sıraya çıktı.

2 yeni fon kuruldu

Geçen yıl toplamda 137 milyon dolar büyüklüğünde iki yeni fon kuruldu. 2018 yılında 109 milyon dolarla 9 yeni fon kurulmuştu. Patenteffect verilerine göre en az bir patent başvurusu yapan girişim sayısı 215, patent başvurusu tescil sayısı ise 474 oldu. 2019 yılında patentli girişimlerin yatırım alma oranı ise yüzde 24 oldu. 2019 yılında en çok patenti bulunan girişim 5 patent ile RePG olurken, onu 4 patenle Uptechlabs, yine 4 patentle Vispera takip etti.

Nazım Salur: Yap, sat, çık iyi değil

Geçen yılın en çok yatırımını alarak, ekosisteme moral veren Getir’in Kurucusu Nazım Salur, etkinlikte hikayesi ile girişimlere ilham oldu. Salur, “Bitaksi ile taksi ile yolcuyu hızlı buluşturmak çok önemliydi. Algoritmayla 3 dakikaya indirdik. Bunu görünce başka nerede kullanabiliriz dedim ve Getir’i kurduk. taksimde 4 yıldızlı otel alırsınız. önemli sayılması da trde az para olmasından kaynaklanıyor. Kurak bir yerde biraz yağmur yağınca kıymetli oldu. Çok az fonlar var. Az sayıda yatırımcı var. Orijinal bir fikir. Yapılamaz başarılamaz zannediliyor. Yaşayacağını gördü. İstanbul’da oluyorsa, başka şehirlerde olabilir düşüncesine yatırım yapıldı. Getir için Önce Londra ve São Paulo taşıyacağız. En baştan bütün dünyayı pazar olarak görüp algoritmamızı kurguladık. En başından beri satmak için yapmıyoruz. Yap, sat, çık iyi reçete değil” diye konuştu.