2024 enflasyonuna ilişkin tahmin karmaşası...
Bu yılın enflasyonu neredeyse belli. Resmi tahminler yüzde 65 ve dün yazdığım gibi bu oranın altında bile kalınabilir. Enflasyonu etkileyen temel veriler bunu gösteriyor. Yine dün de vurguladım, yıllık gerçekleşmenin yüzde 65’in biraz altında ya da üstünde olması da çok önemli değil.
Şimdi artık gelecek yıla bakmak, gelecek yıla odaklanmak gerekiyor.
2024 yılındaki tahmini de biliyoruz. Merkez Bankası orta noktası yüzde 36 olmak üzere yüzde 30 ile yüzde 42 arasında bir oran tahmin ediyor.
Yüzde 36’lık tahmin tutar mı; elbette tutar. Matematiksel olarak bunun önünde bir engel yok. Peki bu mümkün görünüyor mu, hayır pek görünmüyor.
O oranlar benim tahminim değil!
Hangi oranlar mı, anlatacağım... Bu köşede 11 Aralık’taki yazımda 2024 yılında yüzde 36 olarak tahmin edilen enflasyonun nasıl gerçekleşebileceğini ortaya koyan aylık oranlara yer verdim.
Bir kere yıllık tahmine giderken tüm aylardaki artışların aynı olması tabii ki beklenmez ama o oranları bir fikir vermesi için kullandım.
O yazımla ilgili geri dönüşlerden, sanki o oranlar benim tahminim, benim beklentimmiş gibi bir algı oluştuğunu gördüm.
Hayır tabii ki... Bir kere benim 2024 sonuna ilişkin herhangi bir enflasyon tahminim yok. Çok genel bir tahmin yapılabilir tabii ki, ama öyle nokta atış yaparcasına bir tahminde bulunmak için çok erken.
11 Aralık’taki yazımda, Merkez Bankası’nın tahmin ettiği yıllık bazdaki oranların gerçekleşebilmesi için tutturmak zorunda olduğu aylık oranlara yer verdim. Hepsi bu!
Merkez Bankası tabii ki aylık enflasyon tahmininde bulunmuyor. Ortada yıllık tahminler var, benim yaptığım da bu yıllık tahminlere ulaşmada hangi aylık oranların varsayıldığını ortaya koymaya çalışmak.
Bu tablo çok şey söylüyor...
Yazımda küçük bir tablo var. Bu tabloyu tane tane anlatmak istiyorum. (Anlatacaklarımı tablo üstünde takip etmenizi öneririm.)
- Merkez Bankası yıllık enflasyonda zirvenin yüzde 74-75 ile 2024’ün mayıs ayında görüleceğini söylüyor. Önce Mayıs 2024’te endeksin nereye çıkacağını bulalım. Elimizde bu yılın mayıs ayındaki tüketici fiyat endeksi var, 1301; bu endeksi yüzde 74 artırıyoruz, 2024’ün mayısı için bulduğumuz endeks 2264.
- Bu yılın TÜFE artışı yüzde 65 olduğu takdirde, ki o civarda bekleniyor, aralık ayındaki endeks 1862 düzeyinde gerçekleşecek.
- 2024’ün artış tahmini yüzde 36 olduğuna göre, bu aralıkta 1862 olarak beklenen endeksi bu oranda büyütelim, Aralık 2024’ün endeksi 2532 olacak.
- Şu durumda elimizde bu yılın aralık, 2024’ün mayıs ve yine 2024’ün aralık endeksleri var. Şimdi aradaki bağlantıyı kuralım.
- Aralık 2023 endeksi 1862, Mayıs 2024 endeksi 2264, yani beş aylık artış yaklaşık yüzde 22 olacak. Bu da ocak-mayıs döneminde her ay ortalama yüzde 4 dolayında artış beklendiğine işaret eder. Bir ay 4’ün altında olur, bir ay üstünde; ama ortalama 4.
- Şimdi 2024’te mayıstan yıl sonuna kadar olan döneme bakalım... Mayıstaki 2264 endeks aralıkta 2532 olacaksa, haziran- aralık döneminde, yani yedi ayda yalnızca yüzde 12 artış yaşanacak demektir. Varsayılan budur. Yedi aydaki bu artış, aylık ortalama yüzde 1.6’lık bir orana denk gelir.
- İlk beş ayda aylık ortalama yüzde 4’ten toplam yüzde 22; izleyen yedi ayda aylık ortalama yüzde 1.6’dan toplam yüzde 12!
- Şimdi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Ocak-mayıs dönemindeki aylık yüzde 4 de, haziran- aralık dönemindeki aylık yüzde 1.6 da benim tahminim değil. Bunlar, Merkez Bankası’nın öngördüğü yıllık oranların tutması için gerçekleşmesi gereken oranlar.
- Peki bu oranlar gerçekçi mi? İlk beş ay için evet gerçekçi, sonrası için neredeyse olanaksız. Zaten Merkez Bankası da girişte de belirttiğim gibi 2024 sonu için ortalama yüzde 36 beklemekle birlikte yüzde 42’ye kadar çıkılabileceğini kabul ediyor. Seçimden sonra uygulanacak politikaların etkisiyle yön daha somut olarak ortaya çıkacaktır.