Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği

Geçen haftaki yazımda işletmelerde veya herhangi bir ekibin yeni bir iş alanına girmeyi veya yeni bir ürünü (Mal veya hizmet) pazara vermeyi hedeflediğinde, farklı düşünceleri seslendirmek için,
Edward De Bono’nun 1985 yılında yayınlanan “Altı Şapkalı Düşünme Tekniği” (Six Thinking Hats) isimli kitabından altı farklı düşünceyi aktarmıştım.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğini hatırlamak gerekirse;

• Beyaz Şapka (Boş sayfa): Tarafsız şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi ve raporlar ortaya konması gerekir.
• Kırmızı şapka (Ateş): Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir.
• Sarı şapka (Güneş): İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya konulur. Övgü, olumlu görüşler söylenir.
• Siyah şapka (Yargıç cübbesi): Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkaracak fikirler söylenir.
• Yeşil şapka (Doğa): Yenilikçi şapkadır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır ve ifade edilir.
• Mavi şapka (Gökyüzü): Serinkanlı şapkadır. Büyük resme bakılır, holistik bakılır, tüm sürecin gözden geçirilmesi ifade edilir.

Edward De Bono ilk kitabında “Altı Şapkalı Düşünme Tekniği”nin ana amaçları, düşünme sürecine odaklanmak, iş geliştirmek, yaratıcılığı cesaretlendirmek, paralel düşünmeyi sağlamak, ekip içinde iletişimi güçlendirmek, karar verme sürecini hızlandırmak ve tartışmalardan kaçınmak olarak tanımlarken, 1991 yılında yayınlanan “Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği” (Six Action Shoes) isimli kitabında ise, ikinci ve son bölüm olarak, daha önce farklı düşüncelerin değerlendirildikten sonra, hayata geçirilecek proje veya ürün için ekip içinde görev dağılımını ve uygulama alanları tanımlamaktadır.

İlk bölümde düşünceler kafada oluştuğu için başın üzerindeki “Şapkalar”la betimlenmiştir.

İkinci bölümde, düşünceleri uygulama veya başka bir tanımla, harekete geçme ise sembolik olarak ayaklarla olacağını ifade etmek için de “Ayakkabılar”la ifade edilmiştir.

Ayakkabıların temsil ettiği görevler:

• Lacivert Ayakkabı (Resmiyet): Rutin işler, resmi prosedür ve kural neyse onu uygular.
• Gri Ayakkabı (Şüphe) Spor Ayakkabı: Delil toplama, araştırma, inceleme, delili kullanma.
• Kahverengi Ayakkabı (Toprak) Yürüyüş Ayakkabısı: İnisiyatiften, esneklikten faydalanma.
• Turuncu Ayakkabı (Alev - Acil Önlem Tehlike) İtfaiyeci Çizmesi: Tehlike, acil müdahale, güvenliği sağlama.
• Pembe Ayakkabı (Rahat) Ev Terliği: Samimiyet, insanları koruma, hassas davranma, misafirperverlik.
• Mor Ayakkabı (Güç/Yetki) Binici Çizmesi: Otoriteyi temsil eder, resmi ve yetkiyle hareket etme, karar verme. Son uygulamadır.

Böylelikle, ekip ve işletme içinde benzer yetkinliklere sahip aynı bireylerin, görev dağılımlarının belirlenmesi, tasarlanan fikri veya ürünü hayata geçirmek için nasıl ve ne şekilde harekete geçeceklerini ve uygulamalara yön gösterilir.

Kaynakça: DE BONO, E. (1998) Altı Ayakkabılı Uygulama Tekniği, Remzi Kitabevi