Ar-Ge harcamaları zirve yeniledi
Piyasa ya da günlük yaşam üzerinde kısa vadede etkisini görmüyor olsak da; geçen hafta güzel bir veri açıklandı. TÜİK’in açıkladığı Ar-Ge Araştırma sonuçları, 2021’de Türkiye’de yapılan Ar-Ge harcamalarının 9,1 milyar dolara ulaştığını gösterdi. Bu şimdiye dek ulaşılan en yüksek düzey. Daha da iyisi, Ar-Ge harcamalarının GSYH’deki payının yüzde 1,13’e çıkmış olması. Hatırlarsanız, 2021’de oran 1,09 ile en yüksek düzeyine ulaşmıştı. Son veriye göre 2021’de önceki yılı da aşmış durumda.
2021’de en fazla Ar-Ge harcaması Ankara’da yapılmış. 9,1 milyar dolarlık toplam harcamanın yüzde 31,9’u Başkentte, yüzde28,5’i İstanbul’da gerçekleştirilmiş. Ankara’nın başta olması bazılarına şaşırtıcı gelebilir. Bunun nedeni, Ar-Ge’de liderliğin savunma ve teknoloji şirketlerine ait olması. Haziran sonunda Turkishtime Dergisi tarafından açıklanan Ar-Ge 250 araştırmasının sonuçları da buna işaret ediyordu. O araştırmaya göre Ar-Ge harcaması kategorisinde ilk on firma Aselsan, Tusaş, Roketsan, Turkcell, Ford Otomotiv, Tusaş Motor, Havelsan, Tofaş, Arçelik ve Vestel’den oluşuyordu. Ar-Ge 250’deki verilere göre ilk 10 firma toplam harcamaların yarıdan fazlasını yapmış, Aselsan’ın tek başına yaptığı harcama 5,6 milyar TL olmuştu.
2021’de, devlet kurumlarının ve yüksek öğretim kurumlarının toplam ar-ge harcamalarındaki payında bir miktar artış varken, özel sektörün toplamdaki payı hafifçe gerilemiş durumda. Bununla birlikte, uzun vadeli trend, yirmi yıl önce kamuya ait olan aslan payının bugün özel sektörde olduğunu gösteriyor.
Ar-Ge harcamalarındaki yükselişin devam ediyor olması ve bu performansın istikrar kazanmış olması artı hanesine yazılması gereken hususlar. Karşı tarafta ise iki önemli başlık var. Birincisi, Türkiye’de Ar-Ge, hala gelişmiş ülkeler seviyesinin üçte biri kadar. Rekabetçi, teknoloji ve inovasyona dayalı bir ekonomiye dönüşmek istiyorsak araştırma-geliştirme harcamalarının GSYH’deki payının şimdikinin kat kat üzerinde olması gerekiyor. İkincisi ise sektörel dağılım. Ar-Ge’nin savunma sektörü öncülüğünde gelişiyor olması normal bir durum olabilir. Ancak kimya, eczacılık, tıbbi aletler, sivil elektronik sektörlerinde de bu dinamizmin yakalanması gerekiyor.
Konut fiyatlarında artış durmuyor
Ağustos ayında konut fiyat endeksi Temmuz’a göre yüzde 8, geçen yılın Ağustos’una göre yüzde 184,6 yükseldi. Bu, şu ana kadar konut fiyatlarda yaşanan en yüksek yıllık artış düzey. Basit bir örnekle 2021 Ağustos’ta 1 milyon TL’ye satılan bir konut, 2022 Ağustos’unda 2,85 milyon TL’ye satılmış. Fiyatlardaki yükselişin tek iyi yönü aylık artış hızının son üç ayda kısmen gerilemiş olması. Yani muhtemelen önümüzdeki aylarda daha yavaş yükselen konut fiyatları göreceğiz. Nitekim yine geçen hafta açıklanan konut satış verilerinde de üç aydır gerileme var.