Avrupa patent hızlı başvuru yöntemleri
Sağlıklı ve güvende olacağımız günlerin özlemi içinde olduğumuz şu günlerde, zamanımızın bir kısmını okumak ve öğrenmeye ayırmışken, kaldığım yerden ülkesel patent başvuru sistemlerine değinmeye devam ettiğim yazımın yararlı olacağını umuyorum.
Önceki yazımda, (https://www.ekonomim.com/kose-yazisi/hizlandirilmis-patent-basvuru-ve-arastirma-sistemleri/464194 ) genel olarak patent başvuru sisteminin uzun sürmesinin handikapları ile bu handikapları gidermeye yönelik olarak geliştirilen hızlı araştırma ve inceleme sistemlerinden bahsetmiştim. Bunun için ilk olarak Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC) üyelerini kapsayan Avrupa Patent Başvurusunda (EP) bu imkândan yararlanabilmek için neler yapılması gerektiğine değineceğim. Bunun için öncelikle Avrupa Patent Sistemi sürecine kısaca göz atalım.
Avrupa Patent Başvurusu (EP), başvurudan belge aşamasına kadar tüm işlemlerin merkezi Münih’te bulunan Avrupa Patent Ofisi nezdinde yürütüldüğü bir başvuru sistemidir. Bu başvuru sistemi sayesinde, başvuru sahipleri, Avrupa Patent Sözleşmesi’ne üye ülkelerde ayrı ayrı başvuru yapmak yerine Avrupa Patent Ofisi’ne doğrudan yapılan tek bir başvuru ile üye ülkelerde ileride bir koruma sağlamak için adım atabilmektedirler. Ancak bu başvuru türü “Avrupa” ifadesinden ötürü “Avrupa Birliği” ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Oysa ki üye ülkelerin geneli Avrupa ülkelerinden oluşsa da bu sözleşme, Avrupa Birliği yapısı ile bağlantılı değil, 5 Ekim 1973 tarihinde imzalanan Avrupa Patent Sözleşmesi’ne dayanan ayrı bir organizasyon yapısıdır. Söz gelimi Türkiye, Avrupa Patent Sözleşmesi’ne üye olan ancak AB’ye üye olmayan ülkelere örnektir. Öncelikle yaşanan bu kavram kargaşasını siz okurların kafasında netleştirmek isterim. Gelelim Avrupa Patent Sözleşmesi üyesi ülkelere.
38 ana üye ülkesi olan bu organizasyonda, uzantı ülkeler (extension states), geçerlilik ülkeleri (validation states) ile birlikte toplamda 44 ülkede Avrupa Patent belgesi koruması için belge geçerliliği sağlanabilmektedir.
Avrupa Patent Ofisi nezdinde yürütülen araştırma ve inceleme işlemleri başarı ile tamamlanır ve buluşunuz belge almaya hak kazanır ise belgenizin geçerliliğini yukarıdaki harita üzerinde gördüğünüz ülkelerden belirlediklerinizde belge yayını itibarı ile 3 ay içinde ayrı ayrı sağlamalısınız. Aksi takdirde alınan belgenin herhangi bir ülkede geçerliliği olmayacaktır.
Daha önceki yazılarımda belirttiğim üzere başvuru sürecinin, araştırma ve incelemelerin yaklaşık 4 ila 6 sene sürmesi, başvuru sahiplerinin buluşun ticarileşmesi ve patent belgesinin sağladığı münhasır haktan yararlanması için kısıtlı bir zamanının kalmasına neden olmaktadır. Başvuru süreçlerinin uzun sürmesi ile ilgili bahsedilen sorunu gören birçok ülke bu konuda kendilerince hızlandırma yöntemleri belirlemiştir.
Avrupa Patent Ofisi de bunu sağlamak için farklı yöntemler geliştiren ofislerden biridir. Bu yöntemlerin üstünden kısaca geçeceğim.
İlk aktaracağım yöntem, PACE sistemi adında bir programdır.
Bu programın detaylarına Avrupa Patent Ofisi sayfasındaki “inceleme kılavuzundan” (guidelines of examination) https://www.epo.org/law-practice/legal-texts/html/guidelines/e/e_viii_4.htm ulaşabilirsiniz. PACE (Accelerated prosecution of European patent applications – hızlandırılmış başvuru) sisteminden yararlanabilmek için öncelikle EPO Form 1005 formunun doldurulması ve talebin bu form aracılığı yapılması gerekmektedir. Form olmadan yapılan gayrı resmi talepler işleme alınmamaktadır.
Tamamen ücretsiz olarak başvuru sürecinin hızlanmasına yarayan bu talep, araştırma ve inceleme aşamalarında yalnızca birer kez yapılabilmektedir. Henüz inceleme aşamasında geçmemiş bir başvuru için erken dönemde yapılan PACE talepleri dikkate alınmamakta, yalnız inceleme aşamasına geçiş ile birlikte hızlı inceleme ile ilgili yapılan talepler süreci hızlandırabilmektedir.
Aşağıdaki durumlarda PACE talebi işlemden kaldırılır:
1. PACE talebi geri çekilir ise
2. Başvuru sahibi işlemler için uzatma talep etmişse
3. Başvuru reddedilirse
4. Başvuru geri çekilirse
5. Başvuru geri çekilmiş sayılır ise
Bu şartların oluşması nedeni ile iptal edilen PACE talebi için yeniden hak kazanımı da yeniden talep de mümkün değildir. Yani bir nevi talep gerçekleşmiş sayılır.
PACE sistemi dışında araştırma ve inceleme sürecini hızlandırabilecek başka yöntemler de bulunmaktadır. Bu yöntemler Kasım 2015’te yayımlanan EPO resmi dergisinde (Official Journal) açıklanmıştır. (https://www.epo.org/law-practice/legal-texts/official-journal/2015/11/a94.html )
Bu yayımda inceleme aşamasına geçilmeden önce başvuru sahibine başvurusu ile ilgili değişiklik imkânı sunan bazı resmi aşamalardan başvuru sahibinin feragat edebilmesini sağlayan yöntemler açıklanmaktadır. Bir başka deyişle başvurudaki bazı adımlar, başvuru sahibinin talebi ile atlanabilmekte dolayısı ile başvuru sahibi gönüllü olarak bu haklardan feragat edebilmektedir. İnceleme süreçlerinde başvuru sahibine avantaj sağlayan bu resmi süreçlerden feragat etmenin başvuru sahibine süre avantajı sağladığı aşikardır. Ancak bu durum inceleme raporlarının daha olumlu gelmesini sağlayabilecek ara değişikliklerin yapılmasını inceleme raporunun gelişi sonrasına erteler. Bahsedilen değişiklikler ertelemeli de olsa belge almak için yapılması gerekeceğinden, günün sonunda belge alış sürecinin yine uzaması söz konusu olabilir. Bu nedenle olumlu devam eden başvurularda bu yöntemi seçmek daha mantıklı olacaktır.
PACE sistemi ve resmi ara süreçlerden feragat yöntemleri aynı başvuru için ayrı ayrı talep edilmelidir ve başvuruları hızlandırabilmek için bir arada kullanılabilir.
Son başvuru hızlandırma sistemi ise PPH (Patent Prosecution Higway) pilot programıdır. Bu sistem birçok ülkenin imzaladığı ikili ya da çoklu anlaşmalara dayanmaktadır. Örneğin Avrupa Patent Ofisi, Japon Patent Ofisi, Kore Patent Ofisi, Çin Patent Ofisi ve Amerika Patent Ofisi IP5 PPH Pilot adlı çoklu anlaşma imzalayarak, hızlandırma programına üye olmuşlardır. Bir başka örnek ise Japonya ve Avrupa Patent Ofisi arasında 29 Ocak 2010 tarihinde imzalanan ikili PPH anlaşmasıdır. Buna göre örneğin aynı buluş için yapılan Japonya ve Avrupa Patent Başvurularından Japonya için olumlu bir inceleme raporu alındığında bu rapor, PPH Talep formu (http://documents.epo.org/projects/babylon/eponet.nsf/0/53E678849EBFAF28C12574D0003253F3/$File/1009_form_edit_05_16.pdf) doldurularak ekinde gerekli belgeler ile birlikte Avrupa Patent Ofisi’ne sunulmakta ve Avrupa Patent Ofisi’nden henüz bir inceleme raporu alınmamış ise bu talep sayesinde incelemeciler başvuru sürecinin hızlanması için gerekli işlemleri yapmaktadırlar. Bu tarz ikili ve çoklu anlaşmalar süreli olarak yapılmakta ve sürecin verimliliği gözlenerek gerekirse uzatılmaktadır.
Avrupa Patent Ofisi başvuru sistemi, üye ülkeleri ve başvuruların hızlandırılması için geliştirilen yöntemler konusunda verdiğim özet bilgilerin yararlı olduğunu umuyorum. Sonraki yazılarımda da ülkeler ve başvuru sistemlerine ilişkin bilgilendirmelerim devam ediyor olacak. Sağlıklı günler dilerim.