BRICS Zirvesi
BRICS Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'nın ekonomilerini kastetmek için kullanılan ve ilgili ülkelerin İngilizce baş harflerini temsil eden (Brasil, Russia, India, China, South Africa) bir kısaltma. “BRIC” terimi 2001 yılında dönemin Goldman Sachs Yatırım Bankası başkanı Jim O’Neill tarafından, Building Better Global Economic BRICs isimli yayınında ortaya atıldı. 2011 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin birliğe katılmasına kadar orijinal dört üye BRIC (ya da İngilizce “the BRICs”) olarak adlandırılmıştı. Aynı yıl Çin’in Sanya kentinde düzenlenen zirveye Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma’nın da katılımı ile BRIC grubu adını BRICS olarak değiştirdi. Grup, Birleşmiş Milletler, Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü gibi bir uluslararası bir kuruluş değil. Üye ülkelerin dönüşümlü olarak başkanlığını üstlendiği grubun devlet ve hükümet başkanları yılda bir kez bir araya geliyor. Oy birliği ile karar alan grubun bütün üyeleri aynı zamanda dünyanın en gelişmiş ekonomilerinden oluşan G20 grubunun da üyesi. Grup, jeopolitik konuların yanı sıra, ekonomik iş birliği, çok taraflı ticaret ve kalkınmayı arttırmaya odaklanıyor. Bugüne kadar 40’dan fazla ülke BRICS’e katılım yolunda irade beyanında bulundu. İran, Venezuela ve Cezayir’in de aralarında bulunduğu 22 ülke ise gruba katılmak için resmen başvuru yaptı.
Geçtiğimiz hafta Güney Afrika’da 15 inci kez düzenlenen BRICS zirvesinde birliğin liderleri Arjantin, Mısır, İran, Etiyopya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) üyelik davetinde bulunma kararı aldı. Zirvenin bir diğer önemli gündem maddesi ise BRICS ortak para birimi oldu. ABD dolarının hegemonyasını kırmak isteyen Çin tarafından ortaya atılan ortak para fikri, Rusya tarafından da destek gördü ancak üyeler arasında yerel para birimleriyle, hızlı, güvenli ve ucuz para akışını sağlayacak bir finansal sisteme duyulan ihtiyaç fikri daha ağır bastı.
IMF verilerine göre 2023 yılında BRICS ülkelerinin toplam ekonomik büyüklüğü yaklaşık 27,7 trilyon $ seviyesinde. Suudi Arabistan, Arjantin, BAE, Etiyopya, İran ve Mısır’ın katılımı durumunda BRICS’in toplam ekonomik büyüklüğü ise yaklaşık 30,8 trilyon $’a ulaşacak. Diğer yandan mevcut durumda toplam nüfusu yaklaşık 3,27 milyar olan BRICS’in ilgili ülkelerin katılımı sonucu genişlemesi ile birliğin kapsadığı toplam nüfus 3,7 milyara yükselecek.
BRICS ülkeleri dünya ticaretinden de önemli bir pay alıyor. Küresel ticaret rakamları göz önüne alındığında, 2022 yılında BRICS ülkeleri tarafından gerçekleştirilen toplam ihracat %20,8 pay ile 5,1 trilyon $, toplam ithalat ise %16,4 pay ile 4,1 trilyon $. Yeni ülkelerin BRICS’e katılması sonucu birliğin yıllık toplam ihracatı 6,3 trilyon $ seviyesine, toplam dünya ihracatındaki payı ise %25,8’e çıkacak. Yıllık toplam ithalat ise %19,8 pay ile yaklaşık 5,0 trilyon $’a ulaşacak.
Türkiye’nin BRICS Ülkeleri ile Dış Ticareti
Türkiye BRICS ülkeleri ile önemli seviyede dış ticaret gerçekleştiriyor. 2022 yılında BRICS ülkelerine Türkiye yaklaşık 17 milyar $ ihracat gerçekleştirdi. Bu tutar Türkiye’nin toplam ihracatı içinde %6,7 paya sahip. Yeni ülkelerin katılımı ile BRICS’in genişlemesi durumunda ihracat 31,6 milyar $ seviyesine çıkacak ve toplam ihracat içinde %12,4’lük bir payı oluşturacak.
BRICS ülkelerinden gerçekleştirilen ithalat ise 2022 yılında 117,3 milyar $. Bu rakamın Türkiye’nin toplam ithalatı içindeki payı %32,3. BRICS’in genişlemesi ile birlikte Türkiye’nin birlikten toplam ithalatı 132,8 milyar $ seviyesine çıkacak. Bu tutar Türkiye’nin toplam ithalatının %36,5’lik payını oluşturuyor.
Söz konusu rakamlar da göz önünde bulundurulduğunda, değişen ve dönüşen küresel ekonomik ve siyasi yapı içinde önemli yeri olan ülkelerin oluşturduğu BRICS gibi platformları iş dünyamızın yakından takip etmesinin faydalı olacağı görünüyor.