Bu yıl YEKDEM'e ilgi az mı çok mu?

Elektrik santrallerinin, ürettikleri enerjiyi YEKDEM diye bilinen, Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması kapsamında satma eğilimi azalmış görünüyor. 2023 yılında YEKDEM kapsamında satış yapmak üzere başvuran işletmelerin toplam kurulu gücünde 2022 listesine (25.500 MW) göre yaklaşık yüzde 20’lik bir azalış (20.000 MW’ye yakın) söz konusu.                

Hatırlatalım, YEKDEM ile yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik santrallerine faaliyetlerinin ilk 10 yılında döviz cinsinden fiyat alım garantisi sunuluyor. Bu fiyat kilovatsaat (kWh) başına rüzgâr ve hidroelektrik santrallerinde 7.3 cent, jeotermal santrallerinde 10.5 cent, biyokütle ve güneş santrallerinde ise 13.3 cent.          

Peki bu fiyat garantisine geçmişe oranla daha az heves edilmesinin arkasında ne var?             

İlk akla gelen, serbest piyasadaki fiyatların YEKDEM’dekinin çok üzerine çıkacağı beklentisinin artması olabilir.ç Peki serbest piyasada fiyatlar gerçekten serbestçe oluşuyor mu?                

Hayır. Çünkü gün öncesi piyasalarında işlem gören elektriğe kaynaklar bazında azami uzlaştırma fiyatı (AUF) adı altında tavan fiyat uygulanıyor. Ve oradaki rakamlar YEKDEM fiyatının çok da üzerinde sayılmaz. Yani gösterge kabul edilen gün öncesi piyasasındaki piyasa takas fiyatı YEKDEM’den yüksek çıksa bile üreticinin alabileceği tutar çok düşük.            

YEKDEM’e burun kıvıranların, AUF uygulamasının ilk çeyrekte sona ereceği düşüncesiyle, sonraki dönemde yaşanacak fiyat artışına oynadıkları söylenebilir. Ama piyasadaki algı, AUF’un en az bir altı ay daha uzatılacağı, yani uygulamanın 1 Ekim 2023’e kadar devam edeceği yönünde.             

Bu tahminin nedeni de açık, seçimler yakın. Seçimler öncesinde yönetimin enerji fiyatlarının artmaması için elinden geleni yapacağını söylemek için kahin olmaya gerek yok.           

Bu durumda işletmecilerin YEKDEM mi piyasa mı sorusuna cevap ararken gözettikleri bir başka faktör daha olmalı değil mi? Bu durumda serbest piyasada fiyatların daha yüksek çıkması beklenirken YEKDEM’de ısrarın arkasında kur korumalı mevduat gibi araçlarla kontrol altında tutulan dövize yönelik güvensizlik olabileceği de akla geliyor.