Bütçenin mart ayı sonuçları itibariyle çiftçi ve esnafa destekler yetersiz, faize aslan payı!
Bütçe, hizmet bütçesi olmaktan daha çok transfer bütçesi. Kaynak aktarımı, özellikle içinde bulunduğumuz koşullarda en fazla çiftçiye ve esnafa yapılması gerekirken faize yapılıyor. Ne yazık ki bu gidiş de artarak devam edecek görülüyor.
Her ayın 15’i itibariyle Hazine ve Maliye Bakanlığı merkezi yönetim bütçesinin sonuçlarını yayımlıyor. Dolayısıyla ayrıntıda olmasa da ana başlıklar veya kalemler itibariyle bütçe hedefleri ve sonuçları elimize geçiyor.
2022 yılının Mart ayı ile Ocak-Mart dönemi sonuçları aşağıdaki tabloda yer alıyor.
Bu sonuçlara göre:
- 2022 yılında hedeflenen yaklaşık 1 trilyon 472 milyar lira bütçe gelirinin 156 milyar lirası Mart ayında ve 602 milyar lirası da ilk 3 ayda elde edilmiş,
- 2022 yılında hedeflenen yaklaşık 1 trilyon 751 milyar lira bütçe giderinin ise 225 milyar lirası Mart ayında ve 572 milyar lirası da ilk 3 ayda harcanmış,
- Dolayısıyla Mart ayı bütçe açığı 69 milyar liraya çıkarken, önceki iki ayda yaklaşık 100 milyar lira gerçekleştirilen bütçe fazlası nedeniyle, ilk 3 ayda yaklaşık 31 milyar lira bütçe fazlası oluşmuş.
Baştan belirtelim ki; bu sonuçlara bakıp da bütçe performansının iyiye gittiğini zannetmeyelim. Zira 2022 yılı öngörülen bütçe açığı 278.4 milyar lira. Nitekim ilk 2 ayda giderlerde frene basıldığı ve Mart ayında mecburen ayağın biraz da olsa frenden çekildiği ortada ki Mart ayında hemen bütçe açığı oluşmuş.
Yazımızda, diğer bütçe kalemlerindeki seyir ve genel yorumlar ihmal edilerek; bu dönemde sadece esnaf ve çiftçiye verilen destekler ile kamuoyunda ifade edilen ve benimsenen şekliyle rantiyeye aktarılan faizler konusuna dikkat çekmek istiyoruz.
Çiftçiye verilen destekler…
Çiftçilere verilen tarımsal destekler; alan bazı, hayvancılık, tarım sigortası, telafi edici ödemeler, kırsal kalkınma ve diğer tarımsal destekler olarak sınıflandırılmış durumda.
- 2021 yılı tarımsal destek ödemelerinin toplamı 24.1 milyar lira iken 2022 yılı bütçe ödeneği olarak 25.8 milyar lira hedeflenmiş.
- Tarım desteği olarak 2022 yılı için bütçede sadece yüzde 7.1 artış öngörülmüş.
- Bu ödeneğin GSYH içindeki payı sadece binde 3’de kalmış.
- Zaten bu ödeneğin her iki yılda da bütçedeki payı yüzde 1.5 olarak belirlenmiş.
- Mart ayı itibariyle 2021 yılında 4 milyar lira ve 2022 yılında da 5.7 milyar lira ödeme yapılmış.
- 3 ayda ise 2021 yılında 5.7 milyar lira tarımsal destek ödemesi 2022 yılında 8.8 milyar lira olmuş.
Bu politika ve uygulamalarla;
- Gıda enflasyonunun 3 haneli rakamlara çıktığı,
- Dünyanın açlık ile sınavının olduğu,
- Savaş tamtamlarının yanı başımızda çaldığı,
- Her gün sonuna kadar ithalat kapısının açıldığı ve ihracat kapısının kapatıldığı,
koşullarda mücadele edilemeyeceği ortada.
Esnafa verilen destekler…
Bütçe ile esnafa verilen destekler; Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı teşvik ödemeleri ile KOSGEB’in KOBİ destekleri sıralanmış.
- 2021 yılı esnafa destek ödemelerinin toplamı 3.9 milyar lira iken 2022 yılı bütçe ödeneği olarak 4.3 milyar lira hedeflenmiş.
- Esnaf desteği olarak 2022 yılı için bütçe ile toplamda sadece yüzde 7.1 artış öngörülmüş. Aslında KOSGEB desteği ödeneği yüzde 10 azalmış.
- Bu ödeneğin GSYH içindeki payı görülemediği için tabloya yansıtılamamış.
- Zaten bu ödeneğin her iki yılda da bütçedeki payı binde 1-2 olarak belirlenmiş.
- 2021 yılının ilk çeyreğine göre 2022’de gerçekleşme toplamda yüzde 4.2 azalmış.
Gelelim faiz gerçeğine!...
Bütçeden aslan payını faizlerin aldığı ilk bakışta görülüyor. Rakamlara bakalım…
- 2021 faiz ödemesi 180.8 milyar lira iken 2022 yılı ödeneği 240.4 milyar lira.
- 2021 faiz ödemesine göre 2022 yılı faiz ödeneklerindeki artış yüzde 32.9.
- Faiz ödemesinin GSYH içindeki payı 2021 yılında yüzde 2.5 ve 2022’oe yüzde 3.1
- Bütçede 2021 yılında yüzde 11.3 olan faizin payı 2022 yılında yüzde 13.7.
- 2021 yılı Mart ayı faiz ödemesi 14.2 milyar lira iken, 2022 yılı 26.9 milyar lira.
- 2021 yılına göre 2022 yılı Mart ayı faiz ödemesindeki artış yüzde 89.3.
- İlk çeyrek faiz ödemesi 2021 yılında 48.9 milyar lira, 2022 yılında 84.8 milyar lira.
- 2021 yılına göre 2022 yılının ilk çeyrek faiz ödemesindeki artış yüzde73.4.
Sonuç: YORUMSUZ!...