Çelik sektörü Polonya’da
2022 yılı itibariyle 40 milyona yakın nüfusu 688 milyar dolarlık GSYİH’si ile 1 Mayıs 2004’ten beri AB ülkesi olan Polonya’nın nüfusu AB nüfusunun %8’ine, GSYİH’si ise AB’nin GSYİH’sinin %4’üne tekabül ediyor. 2022 rakamlarıyla Polonya’nın kişi başına düşen geliri 18,321 dolar. Bu rakam dünya ortalamasından (12,647 usd) yüksek; AB ortalamasından (37,149) düşük bir performansı işaret ediyor. IMF’nin temmuz ayında yayınladığı Ekonomik Görünüm raporunda yüzde1.2 olan Polonya’nın 2023 yılı tahmini reel GSYİH büyüme oranı, Ekim ayında yayınlanan raporda yüzde 0.6 olarak aşağı yönlü revize edildi.
2022’de %14,4 olan Polonya’nın yıllık enflasyon artış oranı AB’nin %8,8 düzeyindeki yıllık enflasyon artış oranının üzerinde. IMF’in Ekim ayı raporunda 2023 yılı için Polonya’nın yıllık tüketici fiyatları artış oranın %12 olacağını tahmin ediliyor. 2022’de toplam işgücü içerisinde işsizlik oranı Polonya’da %2,6 iken AB’de %6.1 düzeyinde.
2022 yılında 35,3 milyar dolar olan Polonya’nın net doğrudan yabancı yatırım girişleri (FDI) 95,52 milyar dolarlık AB toplam net FDI girişlerinin %37’sini oluşturdu. Bu rakam, Polonya’nın GSYİH’sinin %5,1’ine denk geliyor. Net yatırımların GSYİH’ye oranı AB için %0,6. 2022’de Polonya’dan net FDI çıkışı GSYİH’sinin yüzde 1,1’ine karşılık gelen 7.38 milyar dolar. Bu rakam ise AB geneli 370 milyar doları bulan FDI çıkışlarının yaklaşık olarak %2’sini oluşturuyor.
Trademap’in UN Comtrade verilerini kullanarak hazırladığı rakamlara göre Polonya 2022 yılında bir önceki yıla göre %7 artışla 358.6 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. 2022’de dünya ithalatından %1,4’lük pay alan Polonya’nın yıllık ithalat artış oranı dünya artış oranı olan %12’den düşük. AB27 içinde en fazla ithalat yapan yedinci ülke olan Polonya’nın 2022 yılı AB’nin toplam ithalatı içindeki payı ise yaklaşık %5. Geçtiğimiz sene Polonya’nın en fazla ithalat gerçekleştirdiği ülkeler 75 milyar dolar ile Almanya; 47.1 milyar dolarla Çin; 16.7 milyar dolarla İtalya; 16.7 milyar dolarla Rusya ve 15.8 milyar dolarla ABD oldu.
Polonya’nın 2022 yılında dünya toplam ihracatındaki payı da ithalatındaki payı gibi %1.4. AB27 ülkeleri arasında en fazla ihracat yapan yedinci ülke olan Polonya’nın 2022 yılında AB’nin toplam ihracatı içindeki payı da ithalatı gibi yaklaşık %5 seviyesinde. Polonya’nın ihracatı ithalatından 15.8 milyar dolar daha düşük. Polonya 2022 yılında bir önceki yıla göre %8 artışla toplam 342.8 milyar dolarlık ihracat yaptı. İhracatın %28’ine tekabül eden 95.2 milyar dolarını Almanya; %7’sine karşılık gelen 22.7 milyar dolarını Çekya; %6’sını oluşturan 19.7 milyar dolarını ise Fransa’ya gerçekleştirdi. TÜİK verilerine göre 2021 yılında 4.7 milyar dolar olan Türkiye’nin Polonya’ya ihracatı, 2022 yılında %16 artışla 5.4 milyar dolara ulaştı. Türkiye’nin Polonya’dan toplam ithalatı 2022 yılında bir önceki yıla göre %18 artarak 3.6 milyar dolardan 4.3 milyar dolara yükseldi.
Çelik sektörümüzün ihracatı enerji maliyetleri, döviz kuru, küresel çelik talebindeki gerileme ve birçok ülkede korumacılık önlemlerinin devam etmesi gibi faktörler nedeniyle yılın ilk dokuz ayında miktar bazında yüzde 34 gerileyerek 10,5 milyon tona düştü. Değer bazındaki ihracat ise yüzde 35 azalış ile 11,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Sıvı çelik üretimi ise ilk 8 ayda yüzde 12 düşüş ile 21,6 milyon tona kadar indi. Bu genel tablonun bir yansıması olarak, Türkiye’nin AB’ye çelik ihracatı miktarda yüzde 32,6 gerileyerek 3,1 milyon tona kadar düşerken, değerde ise yüzde 33 azalışla yaklaşık 4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Polonya özelinde ise çelik ihracatımız yılın ilk dokuz ayında miktarda yüzde 31 azalışla 103 bin ton, değerde ise yüzde 32,6 düşüş ile 174 milyon dolar oldu.
Sektörün ihracat performansına katkı sağlamaya yönelik faaliyetleri çerçevesinde, Çelik İhracatçıları Birliği 2023 yılının başından itibaren firmalarımızı potansiyel alıcılarla görüştürmek için Macaristan, Romanya, Bulgaristan, İspanya, Belçika, Peru-Şili ülkelerine ticaret heyetleri tertip etti. Bu çerçevede, geçtiğimiz hafta da Polonya’ya yönelik olarak bir Sektörel Ticaret Heyeti organizasyonu düzenlendi. Heyete iştirak eden 19 Türk firması 106 Polonyalı firma ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Varşova Büyükelçimiz Sayın Rauf Alp Denktaş ve Ticaret Müşavirlerimiz Ticaret Heyetimizi görüşmeler esnasında yalnız bırakmadılar ve firmalarımızla yakından ilgilendiler. Özellikle Rusya-Ukrayna savaşının yol açtığı tedarik ağındaki değişiklikler nedeniyle çelik sektöründe ortaya çıkabilecek fırsatları değerlendirmeye yönelik başarılı bir organizasyon gerçekleşti. Polonya, Avrupa Birliği’ne üye olduğu tarihten itibaren gelişimini hızla devam ettiriyor. Ülkenin yabancı sermaye stoğu 400 milyar dolara yaklaşmış durumda. İthalat ve ihracat rakamları oldukça dengeli bir seyir halinde ve AB içerisinde bir imalat sanayi üssü olma yolunda hızla ilerlediğini görüyoruz. Ayrıca tarım ve madencilik alanında da oldukça güçlü bir ekonomik altyapısı var. Tüm bu etkenleri değerlendirdiğimizde Türkiye-Polonya arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerin her iki tarafın da kazanç sağlayacağı bir zeminde ilerleyecek yüksek bir potansiyel barındırdığını söyleyebiliriz.