Marka sınıflandırma sistemleri

Sınıflandırma sistemleri ile ilgili bilgilendirme yazılarıma sınai mülkiyet haklarından marka ile devam edeceğim.

Hatırlatma yapmam gerekir ise patent sınıflandırmalarında Strasbourg anlaşmasına göre belirlenmiş IPC kodları, tasarım başvurularında ise Locarno anlaşmasına dayalı bir sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır.

Markalarda ise Nice sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Nice Antlaşması 1957 tarihinde yapılmıştır. Nice sınıflandırması markaların tescili, incelenmesi, yayını ve ilgili diğer aşamalarda malların ve hizmetlerin tasnif edilmemesinden doğan sorunların önüne geçmek amacıyla tasarlanmış ve anlaşmanın getirdiği sistemle var olan karışıklıkların giderilmesi ve uluslararası boyutta standart bir sınıflandırma sistemi uygulanması amaçlanmıştır. Bu sistemden yararlanmak için Nice antlaşmasına taraf olmak şart değildir.

Marka sınıfları 45 adettir, 35. Sınıfa kadar olan sınıflar ürünler, 35. Sınıf ve sonrasında ise hizmetlere ilişkin sınıflar bulunmaktadır. Hizmet kalemlerini içeren son 11 sınıfın 8’i 1962, son 3 sınıf ise 2000 yılında eklenmiştir.

Marka başvurusu yapılırken bir ya da birden fazla sınıfın seçilerek ücretlerinin ödenmesi ve sınıfların içinde spesifik olarak kullanılacak olan maddeler seçilmeli, kullanılmayacak olan maddeler başvuruya dahil edilmemelidir.

Marka sınıflandırmasının amacını aktarabilmek için markaların tescil kriterlerine değinmek yerinde olur.

Marka ret nedenleri mutlak ret nedenleri ve nispi ret nedenleri olarak ikiye ayrılır. Mutlak ret nedenleri Türk Patent ve Marka Kurumu’nun marka başvurusunu resen ret edebileceği değerlendirme kriterlerini içermektedir. Bu nedenler arasında yer alan Sınai Mülkiyet Kanunu, 5/1-ç hükmüne göre yapılan marka başvurusu Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından reddedilir:

5/1-ç) Aynı veya aynı türdeki mal veya hizmetlerle ilgili olarak tescil edilmiş ya da daha önceki tarihte tescil başvurusu yapılmış marka ile aynı veya ayırt edilemeyecek kadar benzer işaretler

Evrensel nitelik taşıyan bu ilkeye göre söz konusu tescil engeli, marka hukukuna hakim olan “öncelik ilkesi” nin bir yansımasıdır.

Nispi ret nedenleri ise 3. Kişilerin marka yayınından itibaren iki ay içinde yayımlanan markaya itiraz edilerek marka başvurusunun reddedilmesini sağlayabileceği nedenlerdir.

Marka tescilinde nispi ret nedenleri içinde yer alan aşağıdaki madde de marka sınıflarını ilgilendirmektedir.

MADDE 6- (1) Tescil başvurusu yapılan bir markanın, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile aynılığı ya da benzerliği ve kapsadığı mal veya hizmetlerin aynılığı ya da benzerliği nedeniyle, tescil edilmiş veya önceki tarihte başvurusu yapılmış marka ile halk tarafından ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali varsa itiraz üzerine başvuru reddedilir.

Her iki maddeye göre aynı veya benzer sınıfta yer alan önceki tarihli bir marka başvurusunun varlığı halinde bu marka ile aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzer markalar tescil edilemez.

Dolayısı ile bir marka başvurusunun hangi sınıflarda yapılacağı hem başvuru sahibinin markayı hangi iş kollarında kullanacağına dair bilgi verir hem de başvuru yapılmadan önce yukarıda bahsedilen maddelere dayanarak başvurunun reddedilmemesi için gerekli araştırmaların yapılmasında kolaylık sağlar.

Türk Patent ve Marka Kurumu Marka İnceleme Kılavuzu’ndan örneklerle devam edelim.  Ankara 3. FSHHM 10.04.2014 tarihli E. 2013/296 ve K. 2014/63 sayılı kararında aşağıda solda görülen işareti sağdaki iki işaretle, işaretlerin yazım tarzı ve renklendirmesi farklı olsa da aynı olarak değerlendirmiştir.

Bir başka karara göre aşağıda sağda görülen işarette yer alan şekil unsurunun işaretin geneline hâkim nitelikte olmaması nedeniyle, 5/1-ç bendi kapsamında ayırt edilemeyecek derecede benzerlik değerlendirmesi kelime unsurları üzerinden yapılmış ve markalar ayırt edilemeyecek derecede benzer görülmüştür.

Dolayısı ile aynı mal veya hizmet sınıfında, aynı ya da ayırt edilemeyecek kadar benzer bir markanın tescil edilmesi mutlak ret nedenlerine göre ret sebebi, resen yapılan incelemede reddedilmediğinde ise nispi ret nedenlerine göre itiraz sonucu reddedilebilir niteliktedir. Ancak bu değerlendirme sırasında sınıfların çok iyi incelenmesi gereklidir. Yani sonraki başvuruda yer alan mal ve hizmetlerin önceki tarihli başvuru ile birebir aynı olması durumunda tam ayniyet, sonraki tarihli başvurunun daha genel bir mal ya da hizmet için tescil ettirilmek istenmesi durumunda kısmi ayniyetten bahsedilebilir.

Bir başka deyişle mal ve hizmet sınıflarının genel mi özel mi, üst grupta mı alt grupta mı olduğu hem resen ret değerlendirmesi yapılırken hem de itiraz süreçlerindeki değerlendirmelerde önem arz eder. Bu detaya göre verilecek karar değişiklik gösterebildiği gibi sonradan yapılan başvuruda mal veya hizmet sınırlandırılmasına gidilerek tescilin sağlanması da mümkün olabilir. Yani örneğin 45. Sınıf normalde aşağıdaki şekildedir:

Hukuki hizmetler (sınai ve fikri mülkiyet hakları konusunda danışmanlık hizmetleri dahil).

Güvenlik hizmetleri.

Evlendirme büroları hizmetleri.

Cenaze hizmetleri.

Giysi kiralama hizmetleri.

Yangın söndürme hizmetleri.

Refakat etme hizmetleri.

İş güvenliği konularında danışmanlık hizmetleri.

Sosyal ağ oluşturma hizmetleri.

Siz yalnızca sınai mülkiyet ve hukuk kapsamında iş yapacak bir firma kurdu iseniz başvurunuzda 45. sınıfı seçerek yalnızca ilk maddeyi eklemeniz yeterli olacaktır. Bu durumda diğer maddelerle ilgili bir başka başvuru ile çakışma riski ortadan kalkacaktır.

Özetle kanun maddelerinde belirlenen kriterler bir mal ve hizmetin tüketici nezdinde yanıltıcı olmaması, karıştırılmaması ve markanın gereken değeri görecek nitelikte olması amacı ile konmuştur. Bu kıstasların değerlendirilmesinde, hem markanın kendisi hem de seçilen sınıfların gerçekten markanın kullanılması düşünülen faaliyet alanına göre belirlenmiş olması, başvuruların sorunsuz ilerlemesi için önem arz eder.

Kaynakça

https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/86D9FC05-00FC-445B-BAE9-38BBB38AD845.pdf

https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/F6DF6A57-5157-4F78-965D-3FE0065055A2.pdf https://www.teknolojitransferi.gov.tr/TeknolojiTransferPlatformu/resources/temp/5C63678C-4503-4CA8-B046-2185BCC45387.pdf;jsessionid=5A52045411001B6F39D24291FD369139

https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6769.pdf

Dr. Dilek İmirlioğlu: Marka Hukukunda Ayırt Edicilik ve Markanın Ayırt Ediciliğinin Zedelenmesi