Pubinno’nun değerini tam ölçemiyoruz
Yıllar önce tanıştığım Can Algül ile geçen ay yeniden bir araya geldiğimizde Pubinno’nun ulaştığı noktayı görmekten hem memnuniyet duydum hem de şaşırdım. Algül’ün CTO Necdet Alpmen ile kurduğu şirket, pandemi döneminde dört katı büyürken hitap ettiği sektörde dünyanın en büyük 15 markasının beşi ile çalışma noktasına gelmiş. Pandeminin ardından oluşan yeni normalde çok daha ciddi bir büyümenin Pubinno’yu beklediğini düşünüyorum. Bunu da moral vermek için değil, bazı somut olgulara dayanarak ifade ediyorum.
Algül ile ilk sohbetimizde yapay zeka kullanan akıllı bira musluklarının boşa akmayı ve ticari kaybı nasıl engellediğini konuşuyorduk. Gelinen noktada etkileyici olan, sistemin, bir eşyanın interneti (IoT) ve İngilizce kaynaklarda yer alan biçimiyle Internet of Beer (IoB) altyapısı olarak servis vermeye başlaması. Fıçı kullanan sistemlerin bakım yönetimini ve hatta servis veren mekanların tercih edilme haritasını çıkaracak bir büyük veri analitiği dünyası oluşmuş. Her mekanın içinde hangi markaların tercih edildiği bile tespit edilebiliyor. Bu, işletmecilere işlerini yönetmede çok değerli veri ve büyük avantaj sağlıyor.
Ancak Pubinno’yu yazı konusu yapmamın nedeni kendi hikayesi değil. Geçenlerde bir konu ile ilgili arşiv oluştururken, PepsiCo’nun PepsiCo Labs organizasyonunun Temmuz 2022’de tedarik zincirine sürdürülebilirlik çözümleri sunabilecek altı yeni startup seçtiğinin bilgisine rastladım. PepsiCo Labs için yapılan tanım, “PepsiCo’nun büyümesini sağlayacak ve verimliliğini artıracak çığır açan start-up şirketleri belirleme ve onlarla iş birliği yapma işlevi gören teknoloji girişim kolu olarak çalışıyor” şeklinde.
Seçilen şirketler, üretimde verimlilik, atık yönetimi ve karbon ayak izini azaltacak diğer çözümleri ile 2020’de 70 milyar doların üzerinde net gelir elde eden PepsiCo’nun geleceğe tutunmak için duyduğu gereksinimlere hitap ediyor. Çok derinlemesine bir analiz yapacak kadar bilgiye sahip değilim ama bu seçimlerin, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (ya da Amaçları) gibi çerçeve programlardan etkilenen standart yaklaşımları yansıttığını düşünüyorum. Bu nedenle abartmayı sevmiyorum. Ancak PepsiCo ve işin startup ya da scaleup tarafında yer alan Pubinno’nun su tasarrufu verilerini karşılaştırmak istiyorum.
Kıtlaşacak kaynağın değerini bilmek için teknoloji
PepsiCo Labs’in 200’den fazla ülkede ölçeklendirdiği 30’dan fazla startup arasında yer alan WINT’in teknolojisi, dijital takip sistemi ile PepsiCo fabrikalarında yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmaları kullanarak su kayıplarını önlüyor. PepsiCo'nun bu teknoloji sayesinde yıllık su tüketimini yüzde 20-25 oranında azaltabildiği hesaplanıyor. Pubinno platformunun patentlenmiş özel robotik teknolojisi ile sağladığı tasarruf yüzde 20’yi buluyor. Tabii bu nihai ürün üzerinden hesaplanan bir tasarruf. Bu oran, Pubinno’yu yazmaya ve biraz daha derinlemesine incelemeye karar verdim.
Kasım 2014’te ilk prototip çalışmalarına “arkadaş ofisi”nde başlayan Pubinno, kendisini platformlaştırarak sağlıklı bir büyüme sergiliyor. Bu kadar genç bir şirketin, Karel gibi telekomünikasyon ve bilişim sektörlerinin önemli bir oyuncusunu hem üretici hem de yatırımcı olarak yanına alması, bunun en açıklayıcı örneği. Karel’in varlığı, Pubinno'nun robotik, IoT ve yapay zeka teknolojilerini birleştiren Smart Tap II ürününün seri üretiminin, girişimcilik dünyasındaki terimle “ölüm vadisi” olmasını engelliyor. Ölüm vadisinin, yeni ürün ve hizmetlerin gelir yaratmasının öncesinde geliştirme ve üretim aşamasında yarattığı negatif nakit akışı ile girişimi öldürdüğü noktaya verilen ad olduğunu not düşeyim.
Pubinno Smart Tap II, bir yandan sensörleri ile barmenlerin davranışını öğrenirken diğer yandan robot teknolojisi ile mükemmel servis için en uygun akış profilini yaratıyor. Pubinno’nun gösterge tablosu (dashboard) ve mobil uygulamaları aracılığıyla izlenebilen bu veriler, işletmenin planlamasına katkıda bulunarak verimlilik artışı sağlıyor ve B2B dünyada uçtan uca bir çözüm oluşturuyor.
Pubinno’nun ürünleştirme tarafında bu aşamaya gelmesinin öncesinde attığı adımlar, işi doğru yere getirmesine katkı sağlıyor. Şubat 2016’da ilk ürünü Smart Tap I’i (Taptronics) çıkaran ve Mobile World Congress’te beta lansmanını yapan Pubinno, Heineken ile yapılan demonun ardından Mayıs 2016’da Silicon Valley’in en önemli B2B hızlandırma programı Alchemist’ten yatırım alıyor. Bu yatırımla birlikte Pubinno Inc.’in kurulması ve genel merkezin ABD’de San Francisco’ya taşınması, Smart Tap II’nin başarıya giden yolunun taşlarını döşüyor.
Kasım 2019’da Almanya’da düzenlenen ve dünyanın en önemli içecek inovasyon fuarı kabul edilen Braubeviale’de Smart Tap II’nin lansmanını yapan Pubinno, birkaç ay sonrasında pandemi olmasına ve tüm barların kapanmasına rağmen beş farklı ülkeye Smart Tap satıyor ve operasyonları başlatıyor.
Haziran 2021’de dünyanın ilk tamamen otomatik bira hattı temizleme cihazı Smart Clean’in lansmanını gerçekleştiren Pubinno, bu ürünü ile sürdürülebilir servisi destekleyek aslında sınai bir sorunu çözüyor. Münih Teknik Üniversitesi’nden onay alan Smart Clean, ürünleştirme tarafında ulaşılan noktayı gösteriyor ancak hikaye bundan ibaret değil.
Daha önce dört farklı ülkeki Alchemist, Rolf Schrömgens, Istanbul Portföy gibi yatırımcılardan 2,5 milyon dolar yatırım alan Pubinno, şu anda Seri A yatırımını kapatma aşamasında bulunuyor. Yeni yatırım, şu anda bulunulan Kanada, Kıbrıs, İspanya, Türkiye ve Japonya pazarlarında derinleşmenin yanında İngiltere pazarına açılım için kullanılacak. Algül, asıl hikayeyi İngiltere pazarında yazacaklarına inanıyor.
PÜF NOKTASI
Şimdi sorular şunlar: Pubinno, The Europas Tech Startup Awards’da bu sene tarım ve gıda teknolojileri alanında kısa listeye kalan beş şirketten biri oldu. Pubinno’nun bir sonraki hedef pazarı olan İngiltere’de merkezi bulunan organizasyonun oylama sürecinde daha aktif olsaydık, Pubinno “en sıcak” şirket seçilir miydi? Bu, işleri hızlandırır mıydı? Bunu neden başaramadık?