Sürdürülebilir ve Sürdürülebilirlik: Dilin Doğru Kullanımı Üzerine
Son yıllarda "sürdürülebilir" ve "sürdürülebilirlik" terimlerinin sıklıkla kullanıldığına şahit oluyoruz. Ancak, bu terimler çoğu zaman yanlış anlaşılabiliyor ya da yanlış şekilde kullanılıyor. 90'lı yıllardan itibaren dilde yerleşen bu kelimeler, özellikle iş dünyasında ve gündelik dilde anlam kaymalarına ve dil kirliliğine yol açabiliyor. Bu yazı, Türkçemize saygı göstererek, sürdürülebilirlik kavramının doğru kullanımını irdelemeye yönelik bir çaba olarak kaleme alınmıştır.
Sürdürülebilir ve Sürdürülebilirlik: Temel Tanımlar
"Sürdürülebilir" kelimesi, "sürdürmek" fiilinden türetilmiştir ve bir şeyin devamlılığını sağlama anlamına gelir. Sürdürülebilir, herhangi bir durumun aynı düzeyde ya da biçimde devam edebilmesi için kullanılan bir sıfattır. Bu kelime, arkasına eklenen başka kelimelerle sıfat tamlaması oluşturabilir. Örneğin, "Sürdürülebilir Ekonomi" ifadesinde olduğu gibi. Eğer bu kelimenin sonuna "-lik" eki eklenirse, "sürdürülebilir olma durumu" anlamına gelen "sürdürülebilirlik" terimi ortaya çıkar.
Dilbilgisel Kullanım ve Anlam Yanlışları
Türk Dil Kurumu'na (TDK) göre, "sürdürülebilirlik" kelimesi bir nesne alarak kullanılmalıdır. Yani, "sürdürülebilirlik çalışıyorum" gibi bir kullanım eksik olur, çünkü "çalışmak" fiilinin hangi konuda olduğu belirtilmemiştir. Doğru kullanım şu şekilde olmalıdır: "Tarımın sürdürülebilirliği" ya da "Sürdürülebilirlik stratejileri üzerinde çalışmak". Bu tür kullanımlar, dilin anlamını netleştirir ve yanlış anlaşılmaların önüne geçer.
Sürdürülebilirlik ve Küresel Zorluklar
Günümüzde sürdürülebilirlik kavramı, gezegenimizin kaynaklarının tükenmesini engellemek için kritik bir anlam taşımaktadır. Uluslararası kuruluşlar, özellikle Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler (BM), sürdürülebilirliği çevresel, sosyal ve ekonomik açıdan yönetilmesi gereken bir zorunluluk olarak vurgulamaktadır. Bu bağlamda, "Sürdürülebilirlik" terimi, doğayla uyum içinde var olmanın, kaynakları tükenmeden kullanmanın ve insan-çevre dengesini korumanın gerekliliğini ifade eder.
Sektörel ve Dilsel Dönüşüm
İş dünyasında, sürdürülebilirlik kavramı sıkça kullanılmakta ancak çoğu zaman yanlış ya da eksik bir biçimde dile getirilmektedir. Sektörel jargon da buna eklenince, anlam kaymaları kaçınılmaz hale gelir. Örneğin, ESG (Çevresel, Sosyal, Yönetişimsel) raporlama terimi Türkçeye doğru bir şekilde adapte edilmekte zorluklar yaşanabilir. "E-Se-Ge Raporlama" gibi yanlış kullanım örnekleri, dilin doğru ve etkili kullanımını engelleyebilir. Bu noktada, Türkçeyi doğru kullanmak ve anlaşılabilir kılmak, bir yazı ya da sunumda önemli bir sorumluluktur.
Sonuç: Dilin Doğru Kullanımı ve Sürdürülebilirlik
Sürdürülebilirlik kavramı, sadece çevreyi değil, dilin de doğru kullanımını gerektiren bir alandır. Her iki kavramda da anlam kaymalarını engellemek, dilin zenginliğine ve doğru kullanımına saygı göstermek gerekmektedir. Özellikle iş dünyasında, doğru Türkçeyi kullanmak ve sektör jargonu ile Türkçeyi harmanlayarak doğru anlamı sağlamak, hem dilin geleceği hem de iş dünyasının sürdürülebilir başarısı açısından önemlidir.
