Telefon, bilgisayar kiralama neden katlanarak büyüyor?
Türkiye’de, bazı yıllar 3 milyar dolarları bulan cep telefonu ithalatından kurtulmak için bir süredir önemli adımlar atılıyor. Devletin de desteği ile çok sayıda yabancı cep telefonu markası, Türkiye’de üretime başladı. Hedef, cep telefonu ithalatını azaltıp ihracatı artırmaktı. Cari dengeyi de olumlu etkileyecek şekilde ithalatı azaltacak ikinci adım ise garantili ikinci el cep telefonu pazarının oluşturulmasıydı ve bu konuda da düzenlemeler yapıldı. Kısa sürede bu alanda çok sayıda yeni şirket kuruldu ve yeni bir pazar ortaya çıktı. Şimdi ise yine cep telefonu odaklı ‘kiralama’ işinde hızlı bir büyüme bekleniyor. Bu konudaki gelişmeler sadece bireyleri değil şirketleri ve kamu kurumlarını da rahatlatacak gibi görünüyor.
Cep kiralama esnaf işi olmaktan çıkıyor
Kurların ‘en köpüklü’ günlerinde ulaştığı uçuk fiyatlarla tartışma yaratan bazı cep telefonlarının fiyatları sonradan düşse de birçok kişi için ulaşılabilir değil. Aynı örnek diz üstü bilgisayarlar içinde geçerli. Ayrıca, şirketler ve kamu kurumları çok kısa süre sonra değeri ‘çöp hükmünde’ olacak cep telefonları, bilgisayarlar ve TV gibi cihazlar için yüklü satın alma faturaları ödemek istemiyor. İşte bu nedenle cep telefonu başta olmak üzere birçok küçük elektronik cihazı kiralayan şirket ortaya çıkmaya başladı. Türkiye’de ‘esnaf bazında cep ve bilgisayar kiralama işi’ birkaç yıldır yavaş da olsa büyüyordu. Şimdi daha kurumsal şirketlerden cep telefonlarını ve diğer elektronik cihazları sigortalı, servis garantili kiralayıp kullanmak mümkün oluyor. Bu konuda her ay kiraya verdiği cihaz sayısını ve cirosunu ikiye katlayarak büyüyen kiralabunu.com ile yeni bir ‘start-up’ girişime imza atmış Sinan Ventura ile konuşuyoruz.
5-6 milyar liralık bir sektör doğuyor
Türkiye’de her vatandaşın cep telefonu sahibi olduğunu ve yıllık cep telefonu yenileme pazarının 20 milyon adedin üzerinde seyrettiğini belirten Sinan Ventura, bilgisayarlar, TV’ler ve benzer elektronik cihazlar da eklenince yıllık elektronik cihaz kiralamada toplam cironun birkaç yıl içinde 5-6 milyar liraya ulaşacağına inanıyor. Almanya’da cep telefonu ve diğer elektronik cihaz kiralama işi yapan birkaç şirketin cirolarının milyar Euro’ları aştığını söylüyor ve benzer bir sürecin bizde de yaşanacağını düşünüyor. Bir girişimci yeni bir iş için çok iddialı konuşunca sicilini hatırlatmak okurlarımız için önemli. Sinan Ventura’yı daha önce kurduğu e-ticaret girişimi Blender Shoes (Entaş) ile tanıyoruz. O girişiminin halen günlük yaklaşık 1500 çift ayakkabı satan bir üretim ve e-ticaret sitesi olarak yola devam ettiğini anlatıyor. Aile şirketi olarak yılda yaklaşık 250 bin çift ayakkabı ihracatı yapmaya devam ettiklerini de belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Alman Lisesi mezunuyum, Almanya’ya çok fazla gidip gelirim. Orada elektronik kiralama işinin kısa sürede çok fazla büyüdüğüne bizzat şahit oldum. Sadece 2-3 sene evvel kurulmuş girişimlerdi, milyar Euro cirolara ulaştılar. Ben de dedim ki Türkiye’de insanlar elektroniğe ulaşma konusunda çok hevesli. Elektronik cihaz kiralama işini Türkiye’de kursak çok hızlı büyümeyi biz de yakalarız. Bireysel ya da şirket fark etmez. Cep de olur, diz üstü bilgisayar da. Öyle aracı bir market yeri gibi değil tamamen cihazları kendimiz satın alıp kiraya verdiğimiz ve bu modeli yönettiğimiz bir altyapı kurduk. Araç kiralama gibi düşünün, sigortası, arızası, servisi gibi konuları da çözdük yani hukuki altyapısını da oluşturduk. Şu anda 11 türde 100 farklı modelde ürünler kiraya veriyoruz. Cep telefonu, tablet, bilgisayarlar, akıllı saatler, kulaklıklar, oyun konsolları, scooter, koşu bantları ve anne-bebek ürünleri de var. Ancak kiralamanın yüzde 60’ı cep telefonu ve bilgisayarda oluyor.”
Bu yıl 50 bin cihazla 200 milyon lira ciro olabilir
Kiralabunu.com’un, 6 ortaklı (2’si melek yatırımcı) bir girişim olduğunu belirten Sinan Ventura, müşteri profilinin de öğrenciler dahil bireysel kiracılar, Küçük ve Orta Boy İşletmeler (KOBİ) ve son dönemde de belediyeler dahil kamu kurumları olmaya başladığını anlatıyor. 2021 başında işe başladıklarını ve şu anda kiralanan cihaz sayısında her ay katlanarak ilerlediklerini söyleyince, bu yılsonu ne kadar ciro olabileceğini soruyorum, “Kurumsal taraftaki ilginin şu andaki gibi devamı halinde yaklaşık 200 milyon lira cironun bu yılsonunda mümkün” diyor. Bazı kurumlardan çok sayıda TV ekranı kiralama talebi geldiğini, bankalarla ‘cihaz yatırımı’ için farklı finans çözümleri üzerinde konuşmaların başladığını söyleyen Sinan Ventura, ‘çok sayıda cep telefonu ya da diğer cihazlardan ben satın alayım siz kiraya verin’ şeklinde yatırımcı tekliflerinin de gelmeye başladığını belirtiyor. Muhtemelen bazı büyük elektronik cihaz üreticileri de belli sayıda cihazın kiraya verilmesi için yeni iş birliği modelleri geliştirecek. Her durumda yeni, dev bir ‘kiralama sektörü’ ortaya çıkıyor gibi görünüyor.
Ermenistan ile normalleşme olursa kim daha çok kazanır?
Azerbaycan ordusu, kendi toprağı Karabağ’ı, Ermenistan’ın işgalinden kurtardıktan sonra, İlham Aliyev ve Recep Tayyip Erdoğan, Ermenistan yönetimine ortak çağrıda bulunarak, Azerbaycan ve Türkiye ile barış içinde yaşamanın Ermenistan için en doğru yol olacağını vurguladı. Sonra, ilişkilerin normalleşmesi için ‘şartsız görüşmeler’ başladı. Ermenistan’ın, Antalya Forumu’na katılacağına dair haberler geldi. Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanından Pegasus ve Fly One, Erivan’a karşılıklı doğrudan uçuşlara başladı. Bir ülke düşünün, saplantı haline getirdiği tarihi düşmanlıklar yüzünden halkını kuşatma altında fakirliğe mahkum etmiş durumda. Türkiye ve Azerbaycan ile ilişkilerini normalleştirirse, belki diyaspora Ermenileri çok kızacak ama Ermenistan’daki Ermeni halkı rahat bir nefes alacak.