Türkiye adım adım bypass ediliyor!
Selanik, Pire limanından sonra Yunanistan’ın en önemli limanı. Bugüne kadar 596 metre uzunluğundaki rıhtımında orta ölçekli 4 vinç ile en fazla 5.000 TEU kapasiteli gemilere hizmet verirken 500 bin TEU’nun altında elleçleme gerçekleştiriyordu. Şubat ayında 6. rıhtım olarak bilinen konteyner terminalinin modernleştirilmesi ve genişletilmesi için 150 milyon Euro yatırım yapılacağı açıklandı. Mayıs ayı başında Çin’den gelen 2 adet yeni nesil raylı konteyner vinci (Neo-Panamax STS) ile vinç sayısı 6’ya çıktı. Haziran ayında limanda 10 bin TEU kapasiteli gemilere hizmet verilmesi bekleniyor. Yatırım tamamlanınca 513 metrelik ilave rıhtımın 470 metresi 17,7 metre derinliğe sahip olacak. Bu derinlik, 400 metre uzunluğa ve 16 metre derinliğe sahip, 24.000 TEU kapasiteli dünyanın en büyük konteyner gemilerinin limandan hizmet alabileceği anlamına geliyor. Rıhtım inşaatının bu yıl içinde başlaması ve 2025 yılında büyük ölçekli gemileri kabul etmesi planlandı. Yatırım ile 2,5 milyon TEU kapasite hedefleniyor.
2017 yılında 232 milyon dolar ödeyerek limanın %67’sine sahip olan konsorsiyumun ortakları arasında Deutsche Invest Equity Partners GmbH, Belterra Investments ve Çin ortaklı Terminal Link SAS bulunuyor. Selanik limanının toplamda 1,5 milyon metre kare sahası, 6 iskelesi ve 6 bin metre yanaşma yeri var. Liman kendisini “Güney Doğu ve Orta Avrupa’nın Ticaret Kapısı” olarak konumlandırıyor. Balkanlar, Orta ve Doğu Avrupa pazarlarını hedefl iyor. Liman bu pazarlar için lojistik çözümleri geliştiren ve teşvik eden, etkin demiryolu destekli, verimli ve güvenilir bir lojistik sistemi kurmak istiyor. Tüm bunlar bizim için ciddi tehditler barındırıyor.
Dünyada son çeyrek yüzyılda yaşanan gelişmeler bizlere gösterdi ki jeostratejik üstünlükler artık tek başına yetmiyor. Bu üstünlüklerin stratejik yönetim modelleri ile desteklenmesi ve değişen konjonktürle ortaya çıkan fırsatlardan faydalanılması gerekiyor. Bugün savaşın gölgesinde, Çin-Avrupa yönlü demiryolu taşımalarında Rusya’dan geçen demiryolu hatlarının alternatifi Türkiye olamadı. Karadeniz geçişli Gürcistan-Romanya güzergahları Türkiye’yi bypass etti. Hatta bu gelişmeye paralel önümüzdeki günlerde Pire limanı ile Romanya arasında yeni tren seferleri başlıyor. Bu seferler ile Uzak Doğu yükleri bizi bypass ederek Akdeniz’e ulaşabiliyor. Yüzleştiğimiz bu örnek geçmişte sadece bir ihtimaldi.
Benzer ihtimal Marmara’daki limanlarımız için de geçerlidir. Selanik limanı gibi bizi bypass etmeyi amaçlayan girişimlere karşı liman altyapılarımızın güçlendirilmesi, yatırımlarının desteklenmesi, güçlü demiryolu bağlantıları ile limanlarımızın jeostratejik üstünlüklerinin arttırılması gerekiyor. Bu ve benzeri stratejik öngörüye sahip kararların her alanda alınması hayatidir. Aksi halde sahip olduğumuz üstünlükler dahi aleyhimize kullanılabiliyor. Örneğin Çanakkale boğazında seyir emniyeti için alınan önlemler ile 300 metre üzerindeki gemilerin gece seyir yapmalarına izin verilmiyor. Bu da gemi sefer çevrimlerinin yavaşlamasına, gemilerin beklemesine ve tedarik zincirinde ilave beklemelerin oluşmasına neden oluyor. Mevcut gemi trafik hizmetlerinin (VTS) sahip olduğu teknolojik imkanlar, deneyimli kılavuz kaptanlar, ayrıca konteyner, RO-RO ve araç taşıyan gemilerin üstün teknolojileri ve nitelikli gemiadamları dikkate alınarak bu uygulamanın yeniden değerlendirilmesi gerekiyor. Çünkü gemi seferlerinde beklemeler nedeniyle ortaya çıkan gün kayıpları Selanik limanı için bir rekabet avantajına dönüşüyor. Özellikle Karadeniz ülkeleri için aktarma yapan ve halihazırda limanlarımızı kullanan gemi hatlarının Selanik’e çekilmesi için bir dayanak oluşturuyor.
Hayatımızdaki belirsizlikler ile karşılaştırıldığında Pire ve Selanik limanlarının ülkemiz için oluşturduğu tehditler çok açıktır. Zaman karar alma ve uygulama zamanıdır.