Üretici (Generative) yapay zekâya yolculuk
Hızla artan yatırımlar üretici yapay zekânın hayatımızdaki yerinin artacağını gösteriyor ancak ayrıntılar üzerinde çalışmak gerekli.
Üretici yapay zekâ (generative artificial intelligence) teknoloji ve bilişim dünyasının bir sonraki mucizesi olarak karşımızda duruyor. Türkiye Yapay Zekâ İnisiyatifi (TRAI) Kurucusu Halil Aksu bu sene altıncısını düzenledikleri Yapay Zekâ Çalıştayı’nda neredeyse konuşmasının tamamını üretici yapay zekâya ayırdı. SAP Türkiye Genel Müdürü Uğur Candan, SAP Business Transformation Tour etkinliğinde üretici yapay zekâyı deneyimlemiş olanların ellerini kaldırmalarını istediğinde salonun yarısının elleri havaya kalktı. Candan, «Bir önceki etkinlikte bu deneyimi yaşamış olanların oranı yüzde 15 civarındaydı” sözleriyle gelişimin muhteşem hızına dikkat çekti.
Rakamlara baktığımızda bu gelişmenin hızını artırarak süreceğini anlıyorum. Bu konu ile ilgili notlarım şu şekilde: “OpenAI’ın ChatGPT’si, Google Bard, Microsoft’un Bing’i ve Anthropic’in Claude’unun önde gelen chatbotlar arasında yer alsa da bu alana yapılan yatırımlar gelecek yıllarda bu isimlerin çok daha fazla çeşitleneceğini gösteriyor. 2023’ün birinci çeyreğinde üretken yapay zekâ (AI) bağlantılı yatırım sözleşmeleri dünya genelinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 130’luk bir sıçrama ile 0,73 milyar dolardan 1,69 milyar dolara yükseliyor. Bu veriyi açıklayan Pitchbook, 10,68 milyar dolarlık anlaşmanın da açıklandığını ancak 2023’ün ilk çeyreğinde tamamlanmadığını belirtiyor.” Bütün bu cazibesine karşın, yapay zekâ ve bunun yeni hali olan üretici yapay zekâ ile ilgili temel bir sorumu yanıtlayan çıkmıyor. Soru şu: “Bilimde, edebiyatta ya da hayatımızın diğer alanlarında beğendiğimiz ve kendimize örnek aldığımız kişilere benzemeye çalışırken üretici yapay zekâyı kullanırken neden karaktersiz ve belirli bir bakış açısı ile hareket eden bir algoritma kurgulamıyoruz?”
Saharov gibi düşünen yapay zekâ iyi olmaz mı? Bu soruya aldığım yanıt, özünde bu sistemin bir havuz üzerinde çalıştığı ve bütün verilerin içine atıldığı bu havuzda analiz yapılarak sonuçların sunulduğu şeklinde. Bu kadarını ben de biliyorum ancak Steve Jobs, Cahit Arf ya da Andrey Saharov gibi düşünen bir üretici yapay zekâ sistemi kurgulamak daha iyi olmaz mı?
Bir konu ele alınırken, konuyu anlatmaya başlayan profesöre, “Sen anlamamışsın, otur. Ben anlatayım” diyen bir Arf ya da akıllı telefon pazarına akıllı telefon değil de bir “veri cihazı” ile giren bir Jobs gibi düşünmek bizi daha ileri götürmez mi? Şimdi benim favori örneğime geleyim. Sovyetler Birliği’nin önemli bilim adamlarından olan Andrey Saharov, farklı komünizm modellerini savunan Çin ile ilgili bir konferansta konuşmacı. Konu o kadar ajite ediliyor ki konferansta, “Çin bütün erkeklerine üniforma giydirip sınıra dizse, bu hızla artan nüfusun itmesiyle Sovyetler Birliği’nin bir ucundan öbür ucuna gider” tezine kadar senaryolar dile getiriliyor. Saharov, bu ortamda kürsüye çıktığında, “Çin’in bütün erkeklerini sınıra dizerseniz, nüfus artmaz” diyor. Bu anekdotu okuyalı 30 yıldan fazla olmuştur ama farklı konularda yazarken hep aklıma geliyor.
eToro’nun felsefesi: Özgünlüğe çok fazla prim veriliyor
Sevindirici olan, bu kadar teknoloji çalkantısı içinde bu basitlikte ve mantıkta düşünenlerin varlıklarını sürdürmesi. Roland Garos’u seyretmeye çalışırken karşıma çıkan eToro reklamı, üretici yapay zekânın evrimindeki kayıp halkayı karşıma çıkardı.
Orijinalliğe sahip olması gerekenden yüksek değer biçildiğini ya da not verildiğini belirten yatırım danışmanlığı uygulaması eToro, “Akıllı (smart) insanlar akıllı insanları kopyalar” sloganını kullanıyor. Zevkli birinin fotoğrafını paylaşan birinin ya da güzel bir tatil deneyimini paylaşan birinin, paylaştığı şeyi kopyalamanın doğamıza daha uygun olduğunu savunan eToro, yatırım konusunda da akıllı insanları kopyalamanın doğru olduğunu savunuyor. Bunun reklamını da Fransa’nın Rolex ve Renault gibi önde gelen markalarının sponsoru olduğu ve belirli bir zenginlik çıtasının üzerini temsil eden tenis etkinliğinde yapıyor. Bence akılcı. Akıllı insanlar bunu yaparken üretici yapay zekâ da işsiz kalmaz: siyasetçilerden icracı olmayan yönetim kurulu üyelerine kadar birçok üst düzey pozisyon üretici yapay zekâ ile ikame edilebilir.