Üşüyorum baba

Geçen hafta depremler sonucu büyük can kayıpları yaşadık. 2021 verilerine göre, bu 10 il Türkiye’nin bir yıllık GSYH’sinin yüzde 9,3’ünü oluşturuyor. Gaziantep ve Adana yüzde 2’şer paya sahip. Ardından Hatay, Kahramanmaraş, Diyarbakır, Şanlıurfa, Malatya, Osmaniye, Adıyaman ve Kilis sıralanıyor. Deprem bölgesindeki bu illerin 2021’de yarattıkları ekonomik değer 675 milyar TL idi. 2022’de bunun yaklaşık 1,4 trilyon TL olduğunu söyleyebiliriz. Ülke nüfusunun yüzde 16’sına ev sahipliği yapan bu topraklardan 2022’de yaklaşık 20 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmişti.           

OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, bölgede aktif 36 sanayi bölgesi olduğunu, bunların ikisinde toplam 11 binanın yıkıldığını, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank üretim tesislerinde üretime zarar verecek herhangi bir yıkım olmadığını açıkladı.         

Deprem üretimi, ihracatı elbette sıfıra indirmeyecek ancak işgücü başta olmak üzere, üretim tesislerinde gerçekleşen maddi hasarlar, enerji tedarik ve dağıtım sıkıntıları, yakın limanlarda yaşanan sorunlar henüz ne kadar olacağını kestirmenin zor olduğu zararlara neden olacak. Elbette bunların hiçbiri enkaz altında “üşüyorum baba” diyerek ağlayan bir çocuğun tek bir nefesi ile bile kıyaslanamaz.          

BORSA İSTANBUL TARTIŞMASI

Borsa İstanbul, iki büyük tartışmanın ortasında kaldı. İlki deprem sonrasında işlemlerin durdurulmaması. Pek çok yatırımcı borsanın kapatılması gerektiği konusunda şikayetlerini duyurdu. Nitekim böyle acılı bir dönemde hem bölgede depremden etkilenen 10 ildeki 381 bin 463 yatırımcı (portföy büyüklüğü 56,2 milyar lira), hem de yakınlarının hayatından endişe eden diğer illerdeki yatırımcıların hisse piyasası ile ilgilenmesi mümkün değildi. 1999 depreminde 7 gün boyunca kapalı tutulan Borsa, bu defa açık tutuldu. İşlemler üçüncü günün sabahında durduruldu ve çarşamba günü yapılan işlemlerin iptal edildiği ve 5 işgünü boyunca işlem yapılmayacağı duyuruldu.         

Borsalar ve Piyasa İşleticilerinin Kuruluş, Faaliyet, Çalışma ve Denetim Esasları Hakkında Yönetmeliğin 30. maddesinin 3 ve 4 numaralı fıkraları ile Borsa İstanbul AŞ Borsacılık Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Yönetmeliği’nin 39. maddesine göre, Borsa Yönetim Kurulu, olağan dışı gelişmelerin meydana gelmesi hâlinde, Borsanın beş işlem gününe kadar kapatılmasına karar verebiliyor.  

İkinci tartışmanın konusu ise işlemler sürerken, çimento şirketlerine ait hisselerin tavan olması idi. 13,5 milyon kişinin bulunduğu bölgede tarihi bir trajedi yaşanırken, yıkılan ya da hasar gören binaların ve altyapının yeniden inşasının, çimento talebini artıracağı beklentisi ile hisse fi yatları yükseldi. Ama bu yükseliş, birçok eleştiriyi hatta öfkeyi de beraberinde getirdi.          

BU HAFTA

Haftanın ekonomi gündeminde aralık ayına ait ödemeler dengesi, perakende ve ciro endeksleri ile konut fi yat endeksi, ocak ayına ait bütçe sonuçları ve konut satışları verileri var. Bunun yanında cuma sabahı 2022 yılı Türkiye Yaşam Memnuniyeti Araştırmasının sonuçları açıklanacak. Salı ve perşembe öğleden sonra ABD tüketici ve üretici enfl asyonu verileri küresel piyasalara ve risk iştahına yön verecek kritik gösterge olacak.