Şans sohbetleri: Korkulu rüya görmek yerine...
Bu hafta Şans Sohbetleri'nde Ali Ağaoğlu ve Hakan Güldağ, Merkez Bankası'nın son hamlelerinin ardından piyasadaki gelişmeleri ve alınabilecek tedbirleri tartıştı.
Güldağ: Piyasa hareketli. Döviz, altın... Merkez Bankası'ndan bir kredi büyümesine yönelik adım, bir de zorunlu karşılık adımı geldi. Aynı zamanda kurun kontrolüne yönelik adımlar...
Ağaoğlu: Kur tarafında hem seçimden sonra daha da yükselecek endişesiyle önden bir talep var. Merkez Bankası'nın bu döviz baskısına karşı yaptığı işlerden biri, TL ödemeli forward işlemi dediğimiz bir işlemi gündeme getirmek oldu. Normalde forward anlaşmasında vade sonunda taraflar arasında TL ile döviz el değiştirir. Burada öyle değil. Yine forward'daki gibi bir fiyat anlaşması yapılıyor. Sonra da vade geldiğinde taraflar ana parayı değil, anlaşılan kurla Merkez Bankası kuru arasındaki fark el değiştiriyor. Kim daha aşağıda ise yukarıda olana ödeme yapıyor şeklinde bir yöntem. Açıklandığı günden bugüne yaklaşık her gün 400-450 milyon dolara yakın işlem gördü. İlk gün 400 milyon doların altındaydı, ikinci gün de 400 milyon doların biraz üzerinde toplamda 850-900 milyon dolarlık bir işlem gerçekleşti.
Güldağ: Piyasadaki endişeleri yatıştırmak amaçlı herhalde...
Ağaoğlu: Evet ama kullanılan enstrümanlar olarak bakıldığında yeni Merkez Bankası yönetiminin eski Merkez Bankası yönetiminin kullandığı enstrümanları kullanmasına gerek duyduğu bir ortam oluştu. Bu iş daha da mı zor olacak, seçim sonrasında diye birtakım endişeler hasıl oldu. Kurdaki hareket de aylık yüzde 3-3,5 seviyesine doğru gidiyor ve böyle devam edecek mi? Yüzde 36 enflasyon tahmini var Merkez Bankası'nın ve 45 politika faizi var. Bu faiz o enflasyonu tutmaya yetecek mi sorusu var.
Güldağ: Onu piyasada likidite fazlalığı üzerinden tartışıyorduk.
Ağaoğlu: O likidite büyük oranda çekildi piyasadan ama diğer taraftan bütçe açığı ciddi rakama ulaştı. İki ayda 400 milyar liranın üzerine çıktı. İhracatçıların kurların artması gerektiğine ilişkin beklentileri, politika faizi 47,5 mu, 50 mi olsun tartışması, KKM üzerinden likiditenin tekrar artacağı... Piyasa konuşuyor bunları.
Güldağ: Ankara'dan, ekonomi yönetiminden gelen sinyaller ise biraz farklı. Belki kurdaki hareket seçim sonrasında biraz artar, birkaç ay yüzde 3-3,5 değil de, 4,5-5 artar ama gerekirse müdahale edilerek kurların hızla çıkışına izin verilmeyecek. Altın ithalatına da ilave tedbir gelebilecek. İç pazarın durgunluğa girmeden daralması amaçlanıyor. Tüketici kredileri daha da kısılabilir. Mayıs ve haziran aylarında enflasyonla birlikte kurlar da artabilir ama faizler de yüksek kalacak sonrasında düşüş trendine girilmesi için. Faizleri de indirmeyebilirler bu yıl. Ucuz kredi bitti.
Ağaoğlu: Vergi artışları da sık sık konuşuluyor...
Güldağ: Gelir vergisinde genel artış yok dedi Bakan Şimşek. KDV'de de... Ama temel gıda dahil KDV alt sınırının üst sınıra yaklaşması mümkün anladığım. ÖTV'den de pek bahsetmedi. ÖTV artabilir. Ekonomi yönetiminin ajandasında stok ve kasa affı yok görünüyor. Kredi kartında hem faiz yükseltilecek hem bireysel kartlarda limitler yeniden düzenlenecek anlaşılan. Şirketlerin kredi kartı taksitleri de kalkabilir. Çok tartışılacaktır ama enflasyon muhasebesinden doğan 'karların' vergilendirilmesi konusunda da bir geri adım olmayacak anlaşılan. Belki ek vergiler gelebilir ama asıl üzerinde durulan vergi tabanını genişletmek ve istisnaları azaltmak.
Ağaoğlu: Yapılması gereken neyse yapılsın. Vergide de... Benim söylediğim, problemleri çözmek için hızlı adımlar atılması gerekirken, bunları zamana yaydığımız sürece de bize maliyet olarak geri dönüyor. Bizim B planımız yok. Bir tek A planımız var. O A planını da sonuna kadar iyi uygulamamız gerekiyor.
Güldağ: Piyasanın ısındığı bir dönemde, yatırımcılara ne gibi tavsiyelerin olur?
Ağaoğlu: Doğrusu şöyle bir öneriyi paylaşmak isterim. Kur yükselecek diye çok endişe mi ediyoruz? Endişe edilecek durum teknik olarak varsa da çözümleri de var.
Güldağ: Çözümü nedir?
Ağaoğlu: Şu anda iki enstrüman var. Birisi şirketlere, kurumlara ve bankalara açık. Merkez Bankası'nın NDF'leri var.
Güldağ: TL Uzlaşmalı Vadeli Döviz Alım Satım Sözleşmeleri...
Ağoğlu: Bunların TL faizleri yıllık 41 ile başladı, 47 seviyelerine yükseldi. Diğer taraftan da yüzde 50'lere yakın bir vadeli işlem opsiyon piyasasında da hatta faizi yüzde 50'lere denk gelen yıllık VİOP kontratları var. "Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak evladır" deyip en azından iki üç aylık bir bölgedeki risklerini 'hedge' etsinler...
Güldağ: Kur beklentisi yüksek
Ağaoğlu: Dolar çok artacak, patlayacak, çatlayacak diyorlarsa, ki bence yok öyle bir şey, ama o bekledikleri artışa ortak olmak istiyorlarsa bu yükselişin bir miktarını alarak, bir tür spekülatif pozisyon alsınlar. Üzerinde bu kadar çok konuşmayı gerektirmeyecek kadar da basit araçlar. Bunları kullanarak kendilerini en azından bir güvence altına, kontrol altına alsınlar.
Faiz, borsaya alternatif olmaya doğru gidiyor
Güldağ: Fitch'ten de not artırımı geldi. Kur ve borsa tarafında ne beklersin?
Ağaoğlu: Kur tarafında seçimden sonra nisan ve mayıs aylarında dolarda 35'li rakamları görürüz oralarda yataya geçeriz diye düşünüyordum. Halen aynı yerdeyim. Yani aylık yüzde 3'lük bir artış; yaklaşık 1 lira 1,15 civarında bir artış geliyor. Seçim nedeniyle ertelenmiş kamu zamları vesaire de gelince enflasyonda mayıs itibariyle haziran başında zirveyi göreceğiz. Sonra eylem-söylem birlikteliğini sağlayıp kur tarafında daha yatay bir seyir izleriz. Programın hem başarılı olması gerektiğine inanıyorum hem de başarılı olma şansı halen var.
Güldağ: Seçim sonrası faiz artışı olur mu?
Ağaoğlu: Gerekiyorsa bir faiz artışına daha geçilmesinde bir sakınca yok.
Güldağ: Borsa tarafında beklentin nedir?
Ağaoğlu: Likiditenin azalıp artık verimli çalışan bir para politikasına doğru gittiğimizde faiz önemli bir alternatif olacak dediğimiz yere yaklaşıyoruz. Dolar bazında borsanın yorulduğunu söylemeye başlamıştım. 3,04 sentlere kadar çıktığımızda o dolar bazındaki yorgunluk etkisini gösterdi. Yani 3,04 lerden 50 günlük hareketli ortalama 2,75 lere geldik. Toparlamalar olur ama daha kalıcı bir yükseliş şimdilik zor. Bu yıl en yüksek 3,10-3,25 sent bazındaki tahminimi koruyorum.
Güldağ: Aşağıda nereye kadar gider?
Ağaoğlu: Orada da 2,60-2,65 sent arasında bir yerde bir dip oluştururuz.
Altında sanki dünya savaşı çıkmış gibi bir grafik var
Güldağ: Altında beklentileri de aşan bir yükseliş yaşandı. Nereden kaynaklanıyor?
Ağaoğlu: Hareket önceki zirvesini aştı. Hem de bütün veri sağlayıcılarının ortak bilgisinde ve piyasaların açık olduğunda. Bu demektir ki kendi içinde sağlıklı bir fiyat oluşumuyla buraya geldi. Derinliği olan tarafların hepsinin katıldığı, herkesin haberdar olduğu bir yükseliş yaşanıyor.
Güldağ: Senin tahminlerini de aştı...
Ağaoğlu: Yükseliş beklemiyorum ama olursa da bunu gümüş de destekli bir yükseliş olması gerekiyor demiştim. Gümüşte ufaktan bir omuz attı altına. Ama benim beklediğim dönemden çok önce gerçekleşen bir yükseliş bu.
Güldağ: Hem Amerika'daki bireysel harcamalardaki görece iyi gelen rakamlar ve FED'in faiz indirimlerine başlayacağı beklentisiyle ortaya çıkan bir alım dalgası var. Bir de ABD'de beklenenden çok daha yüksek çıkan bir tarım dışı istihdam var. Ne beklersin bundan sonrasında?
Ağaoğlu: Çok kısa bir sürede çok hızlı bir çıkış var. Bunun mutlaka bir düzeltmesi gelecektir. Ama bu rekor artık unutulmaz.
Güldağ: Nereye doğru çekilir?
Ağaoğlu: Bu sefer 2065'lerin altı yok. 2015 seviyelerine geri çekilmiş bir grafik var ama kısa vadeli bir grafik olarak baktığımda bu çok büyük bir düşüş olur. Onun yerine bir önceki zirvelerinin daha yakınındaki 2075-95 bandına doğru bir çekilme olur diye düşünüyorum.Çünkü grafiğe baktığımızda bugün dünyada savaş çıkmış gibi bir grafik var. Öyle bir durum olmadığına göre...
Güldağ: Yükseliş sürerse...
Ağaoğlu: Yükselişin 2250 dolar seviyelerine kadar devam edeceğini sonra geri çekileceğini düşünüyorum. Bu yıl içinde 2250'lerin üzerinde çok fazla kalıcı olmayacağını tahmin ediyorum.