TCMB, son 20 yılda enflasyon tahminini hangi yönde revize etti?
TCMB’nin 2025 yılı ilk Enflasyon Raporu’ndan yıl sonu tahminini yükseltmesi dikkat çekti. Yılın ilk toplantısından revizyon yapılması son yıllarda çok sık görülen bir yöntem değil. Peki, son 20 yılda Merkez Bankası’nın enflasyon beklentileri, gerçekleşmeler ve ilk toplantılardaki revizyonlar ne şekilde gerçekleşti?
ÖZDER ŞEYDA UYANIK
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ocak 2006 itibarıyla enflasyon hedeflemesi rejimine geçmesiyle birlikte yılda 4 kez Enflasyon Raporu’nu sunuyor. Enflasyon Raporu sunumu Merkez Bankası Başkanı tarafından yapılırken, öncelikle değerlendirme, son olarak da orta vadeli görünüm sunuluyor.
Enflasyon Raporu’nda en merakla beklenen kısım; içinde bulunulan yıl sonu ve sonraki 2 yıl için öngörülen enflasyon tahminleri oluyor.
TCMB, Fatih Karahan başkanlığında 2025 yılı ilk raporunu sundu.
2024 yılının son raporunda, 2025 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 21’e revize edilmişti. 2025 yılında izlenen dezenflasyon sürecine yönelik de ücretlerde bu yıl beklenen enflasyon oranı öne çıkarak, son dönemdeki geçmiş enflasyon oranındaki zam ile hareket edilmediği görülmüştü. Böylelikle yılın ilk toplantısında yapılan yukarı yönlü 3 puanlık revizyon da ilgi çekti.
TCMB’nin tahminleri
Yıl içinde 4 toplantıda enflasyon beklentilerinin revize edilmesi, konjonktürel değişimler gösterirken, özellikle son 5 yılda revizyonlar ve gerçekleşmelerle farklar dikkat çekici oluyordu.
2006 yılından bu yana en yüksek sapma faiz indirimlerinin başlamasıyla ekonomideki değişimlere damga vuran 2021 yılında oldu.
Yılın son Enflasyon Raporu’nda revize genel olarak görülürken, 2021 yılında yıl başına göre yaklaşık iki kat bir yükseliş tahmini (yüzde 9,4’ten yüzde 18,4’e) değişimi görülse de yıllık enflasyondaki gerçekleşme de son tahminin yaklaşık iki katı olarak yüzde 36,08 seviyesinde olmuştu.
Tahminlerde değişimler
2006 yılından bu yana ilk ve son toplantılardaki enflasyon tahminlerinin farkları ise 2018 sonrasında yüksek olmaya başladı.
Özellikle 2022 ve 2023’te yılın ilk Enflasyon Raporu’ndaki orta vadeli öngörülerle yılın son raporundaki öngörülerdeki fark sırasıyla 42 ve 42,7 puan oldu.
Geleceğe yönelik tahminler
2025 yılı Enflasyon Raporu ilk toplantısında TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, soru cevap kısmında kendisine yöneltilen öngörülerle ilgili bir soru üzerine orta ve uzun vadeli öngörülerin özellikle Türkiye’de zor olduğunu belirten bir yanıt verdi.
Ekonomim.com olarak, son 15 yılda Enflasyon Raporu sunumlarındaki orta vadeli öngörüler kısmında yer alan, geçmiş yılın ilk ve son raporları ile mevcut yılın ilk raporlarındaki tahminlerdeki değişimi de inceledik.
Yılın ilk raporunda, geçmiş yılın son raporundaki tahmine göre değişim; 15 yılda 5 kez olmazken, 2 yılda da düşüş yönünde görülen bir durum olsa da 2022 yılındaki 11,4 puanlık fark hariç en yüksek 2025 yılında gerçekleşti.
Yine öngörülerde; bir önceki yılın başı ve sonunda tahmin edilen enflasyon ile gerçekleşen enflasyondaki en büyük oynama 2018 haricinde son 5 yılda görülüyor. 2020 yılında gerçekleşen enflasyon yüzde 36,1 olurken, 2019 yılının ilk ve son toplantısındaki 2020 yılına yönelik tahmin yüzde 8,2 oluyor. 2020 yılında pandemi “siyah kuğu” olarak beklenmeyen bir durum olsa da 2022 ve 2023 yıllarında da bu farklar yüksek devam ediyor.
2024 yılında değişen TCMB yönetimiyle öngörülerdeki farkın da azalmaya başladığı görülüyor.
2025 yılı sonunda yüzde 25 seviyelerine gerilemesi beklenen enflasyonda, piyasalarda beklenmeyen durumlar olmazsa bu yıl başka revizyon ve sapma görülmesi olası gözükmüyor. Ancak yurt dışındaki konjonktür ve yurt içindeki beklentilerin riskler içinde bulunduğu da TCMB sunumunda konuşulan konular arasında yer aldı.
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.