Don vurdu; fındık fiyatı yüzde 60 arttı
Üreticinin bu yıl rekor fiyatlarla karşılaşacağını belirten Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Fındık ve Fındık Mamulleri Sektör Komitesi Başkan Yardımcısı Sebahattin Arslantürk, “Yüksek fiyatlar, sanayicileri de zorluyor. TMO’nun 60 bin tonluk satışı piyasayı biraz rahatlattı. Ancak TMO satışlardan sonra depolarında kalan 30 bin tonluk fındığı doğru kullanmak zorunda. Hazirana kadar satışa çıkmamalı.” ifadelerini kullandı.
VEYSEL AĞDAR
Karadeniz Bölgesi'nde üç hafta önce yaşanan zirai don, fındık üretiminde büyük zarara yol açtı. Havaların normalleşmesi ile birlikte 13 üretici ilde yapılan hasar tespit çalışmaları, özellikle Ordu ve çevresinde büyük kayıpların yaşandığını ortaya koydu. Ordu’da 500 rakımın üzerinde yüzde 50, 700 rakımın üzerinde ise yüzde 100 varan kayıpların olduğunun altını çizen sektör temsilcileri hem üretici hem de sanayici için zorlu bir sezonun kapıda olduğunu söylediler.
Sektör temsilcilerine göre hasarın boyutları netleştikçe fındık fiyatları da yukarı yönde hareketlenmeye başladı. Nisan başında 130-140 Kg/TL bandında seyreden, 12 Nisan’da yaşanan zirai donun hemen ardından panik alımlarla 180 Kg/TL’ye kadar çıkan fiyatlar Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) satış kararından sonra tekrar normal seviyelere gerilemişti. Serbest piyasada şuan 210 -230 Kg/TL bandında seyreden fiyatlarda yukarı yönde hareket devam edeceği tahmin ediliyor. Sektörün tüm paydaşlarının gözü şimdi Karadeniz Fındık İhracatçıları Birliği’nce ( KFİMB) 2025-2026 sezonuna ilişkin tahmini rekoltenin açıklanacağı 8-10 Mayıs’ta İspanya’nın Mallorca şehrinde Uluslararası Sert Kabuklu Meyveler Konseyi’nce (INC) düzenlenecek olan 42. Kuru ve Kabuklu Meyveler Kongresi'nde.
Rekolte 500 bin tonun altını görebilir
2025-2026 sezonunda rekoltenin 500 bin tonun da altında gerçekleşebileceğini kaydeden Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Fındık ve Fındık Mamulleri Sektör Komitesi Başkan Yardımcısı Sebahattin Arslantürk, arz-talep dengesizliği sonucu serbest piyasada 220 TL’ye kadar çıkan fiyatların daha da yükseleceğini ifa etti. “Üretici bu yıl rekor fiyatlarla karşılaşacak” diyen Arslantürk, “Yüksek fiyatlar, sanayicileri de zorlamakta. TMO’nun 60 bin tonluk satışı piyasayı biraz rahatlattı. Ancak TMO satışlardan sonra depolarında kalan 30 bin tonluk fındığı doğru kullanmak zorunda. Haziran’a kadar satışa çıkmamalı” dedi.
Fındık 220 TL’yi zorluyor
Zirai donun etkilerini doğrudan gözlemlediklerini ifade eden Giresun Ziraat Odası eski Başkanı Özer Akbaşlı, “450 rakımın üzerindeki alanlarda bahçeler simsiyah. Ordu’da hasar %100’e ulaşan yerler var. Bu il Türkiye fındığının %30’unu karşılıyor. Dolayısıyla sadece Ordu’daki kayıp bile ülke genelini etkiliyor” diye konuştu. Don hasarının ardından serbest piyasada fındık fiyatları hızla yükseldiğinin altını çizen Akbaşlı, “Geçtiğimiz haftalarda 120-135 TL arasında alıcı bulan fındık, bugünlerde 190-220 TL bandında işlem görüyor. Fındık şu anda 6 dolar seviyesine çıktı. 2004 ve 2014’te de benzer süreçler yaşadık. Avrupa’nın itirazı olabilir ama mecburen fındığı almak zorundalar” dedi.
Soğuk hava, çotanak sayısını düşürebilir
Yüksek rakımlardaki donun yanı sıra, düşük kesimlerde de soğuk hava nedeniyle çotanak sayısında ciddi azalma olabileceğini belirten Akbaşlı, “Dörtlü beşli çotanaklar bu yıl ikili üçlüye düşebilir. Fındığa zarar gelmese bile verim %15-20 azalabilir. Bu da rekolteyi daha da aşağı çekecek” diye uyardı.
Emanet fındıkta kriz kapıda
“Depoların boşalması üretici adına iyi bir gelişme ama TMO bu süreci iyi yönetmeli” diyen Akbaşlı, sanayici ve tüccarların karşı karşıya olduğu bir diğer sorunun “emanet fındık” meselesi olduğunu vurgulayarak, “Köylü getirdiği fındığı emanete bıraktı, şimdi geri istiyor. Ancak o fındık satıldı. Şimdi 125 liradan alınan fındığın yerine 200 liradan ödeme yapılmak zorunda kalınacak, bu, ciddi bir zarar demek. Bazı firmaların TMO’dan aldıkları eski fındığı üreticiye iade etmeyi düşündüklerine dair söylentiler var. Bu piyasayı daha da karıştırır. Kimse 125 liradan alınan fındığı bugün üreticiye veremez. Köylü kabul etmez, götürüp pazarda da satamaz” diyerek uyarıda bulundu.
“Seneye fındık toplayamayız”
Karadeniz'in doğusundaki yüksek kesimlerde, özellikle 600-700 rakım arasındaki bölgelerde bahçelere girilemeyeceğini ve don hasarının %30 ila %100 arasında değiştiğini söyleyen fındık üreticisi ve tüccarı Yüksel Göl, üreticilerin moralinin bozuk olduğunu, özellikle yüksek rakımlı bölgelerdeki üreticilerin, bu yıl fındık toplamayı umursamadığını ve bahçelerinin kurumasını engellemek için tedbirler aldıklarını aktardı. Bu yılki zarar, 2014'teki yanmalara benzerken, 2014'ten daha kötü bir durum söz konusu olduğunun altını çizen Göl, “Bu yıl fındık, şubat ve mart aylarında yaşanan kar nedeniyle çiçeklenme döneminde zarar gördü, ardından nisan ayında don olayları tekrar ürünün gelişimini engelledi. Sektörde bazı kişiler "fındık %10 yandı" gibi yanlış bilgiler yayması sektöre zarar verir” diye konuştu. Fındık ticaretinde, bu yıl fındıkların ihale usulüyle alınıp satıldığını belirten Göl, tüccarların da piyasaya göre hareket ettiğini ve ödeme sıkıntılarının olmadığı söyledi.
Yüksek fiyatlar pazar kaybına sebep olabilir
Üreticinin sevindiği yüksek fiyatlar, sanayici için ticaretin sürdürülebilirliği açısından risk yarattığının Kaydeden Durak Fındık Sanayi ve Ticaret AŞ. Yönetim Kurulu Üyesi Kadir Durak, fiyatların yükselmesinin, Türk fındığının rekabet gücünü zayıflattığını belirterek, Avrupa’daki sanayinin farklı menşelere yöneldiğini söyledi. Amerika, Şili ve İtalya gibi ülkelerin fındık tedarikine yönelmesinin, Türkiye’nin pazar kayıplarına yol açabileceği konusunda uyardı.
Uzun vadeli fiyatlama ve regülasyon
Devletten beklentilerinin, fındık sektörünün uzun vadeli sürdürülebilirliğini gözeterek fiyatlandırma yapması gerektiği üzerinde duran Durak, kısa vadeli çözüm arayışlarının sektöre zarar verebileceğini belirtti. Ayrıca, devletin piyasadaki fındık fiyatlarını regüle ederken, çiftçinin ve sanayinin dengede kalmasını sağlayacak bir politika izlemesi gerektiğini ifade etti.
Kahverengi kokarca ile mücadele önemli
Fındık fiyatlarının artmasının bir diğer etkenin kahverengi kokarca ile mücadeledeki yetersizliğin oluğunu vurgulayan Durak, bu zararlının etkili bir şekilde kontrol altına alınması durumunda, fındık kaybının daha fazla artmayacağını ve çiftçilerin motivasyonunun artacağını ifade etti.
Fiyatlar 250 TL'yi görebilir
“2014 ve 2004 yıllarındaki donlardan bile daha ağır bir tabloyla karşı karşıyayız” diyen fındık üreticisi ve brokeri Osman Çakmak, yalnızca fındık değil, kivi gibi diğer meyve türlerinde de rekolte kaybı yaşandığını ifade etti. Bazı bahçelerde 2025 yılı için dahi ürün verememe riski bulunduğunu vurguladı. Çakmak, “Rekoltedeki düşüş, serbest piyasadaki fiyatlara da yansıdı. Şu anda sahil kesiminden gelen %50 randımanlı fındık 210-215 TL bandında işlem görürken, yüksek kesimlerde “çakıldak” türü fındık 230 TL’ye kadar alıcı buluyor. Piyasanın önümüzdeki süreçte 250 TL seviyelerini test edebileceğini, hatta 300 TL'nin de ihtimal dahilinde olduğunu söyledi.
TMO’nun depolarında bulunan 2022 yılına ait 70-80 bin ton civarında fındığı Şubat ayında ihaleye çıkardığını hatırlatan Çakmak, “TMO gelen talepler doğrultusunda piyasaya yaklaşık 40 bin ton civarında bir satış yaptı. TMO, şu an itibarıyla yalnızca önceden ödeme yapan alıcılara teslimat yapmakla meşgul. Yeni satışlar için ise bakanlığın ve kurumun vereceği karar beklenecek." diye konuştu.
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.