Fan Token: Taraftar destekli kripto network sistemi

Volkan AKI

Bu hafta hazır gündemdeyken biraz “Fan token”lardan bahsedelim. Diğer adıyla taraftar token’lar. Kripto para dünyasının içinden çıkan yeni bir “dijital ödeme” kanalı. Tabii işlevleri sadece ödeme değil, çevresinde dijital dünyanın yarattığı güçle, adeta bir network sistemi yaratarak, toplulukların gücünden faydalanmayı amaçlıyor. En son örneğini Fenerbahçe’nin ve Paribu‘ nun birlikte hayata geçirdiği projede gördük. Fenerbahçe Kulübü 280 milyon TL’nin üzerinde gelir sağlandığını açıkladı. Bugünün şartlarında güzel bir gelir. Tabii iş bunu hayata geçirmekle bitmiyor. Aslında tam tersi yeni başlıyor. Bunların ölü birer yatırıma dönüşmemesi, ileriye dönük potansiyelinin devam etmesi ve yükselmesi için yaratıcı pek çok işin yapılması gerekiyor. Dediğimiz gibi dünya örneklerinde pek çok farklı uygulamadan da bahsetmek mümkün. Şimdi biraz ayrıntılara girelim.

Hedef etkileşimi artırmak

Fan Token, diğer adıyla taraftar tokenler, spor kulüpleri ile taraftarları arasında etkileşimi artırmak, taraftarlara söz hakkı vermek ve onlara çeşitli avantajlar sunmak amacıyla çıkarılmış olan token’lar. Socios.com platformunun öncelik ettiği ve Chiliz altyapısıyla çalışan token sahibi takımlar arasında yerli ve yabancı birçok kulüp bulunuyor. Bu arada Chiliz kısa adıyla CHZ, spor ve e-spor dünyasında yaygınlaşan kripto para birimi. Socios. com platformunun hizmet token’ı olarak kullanılıyor. Fan Token’ı olan spor kulüpleri arasında; Atletico Madrid, Paris Saint German, Juventus, Barcelona, Roma ve ülkemizden de Galatasaray ile Trabzonspor gibi takımlar yer alıyor. Geçtiğimiz günlerde büyük bir lansman ile bunlar arasına Fenerbahçe de katılmış oldu. Bu token’ları alan taraftarlar, anketlerde oy vererek, destekledikleri takımların alacağı bazı kararlarda fikirlerini iletebiliyorlar. Bunun yanı sıra taraftarlar, fan token’ı yatırım amacıyla da değerlendirebiliyorlar. Böylece hem kulüpler hem de taraftarlar için avantajlı sonuçları olan bir süreç ortaya çıkmış oluyor.

Socios platformu ilk oldu

Socios aslında “Fan Token” dünyasının yaratıcısı. Bu sistemi lanse eden ve büyük pek çok kulübün sistemin içinde olduğu bir platform. Ama mutlaka bu sistemin içinde olacaksınız diye bir kural yok. Örneğin Fenerbahçe bunu tercih etmemiş. Fun Token dünyası ya da bu tür platformlar bir hayrandan fazlası olmayı ve bir yandan takımı desteklerken kulübe destek olmayı ama aynı zamanda ayrıcalıklı bir şeyler kazanmayı umuyor. Bir yandan takımı etkiliyorsunuz, diğer yandan VIP ödüllerine, özel promosyonlara erişip, küresel bir süper hayran topluluğuna katılıyorsunuz. Diğer yandan yatırım değerinden faydalanıyorsunuz. Fenerbahçe’nin yaptığı gibi ya da diğer takımların, Taraftar Token Arzı, bir dizi Taraftar Tokenı’ın pazara ulaşmadan önce sabit bir fiyatla kullanıma sunulduğu dönemi ifade ediyor. Bu, taraftarların Taraftar Tokenları’na giriş fiyatından erişmesini sağlıyor.

Halka arz benzeri uygulama

Bir satır ile Token’dan da bahsedeyim, Token’lar genellikle borsada halka arz edilen şirketlerin halka arz ile karşılaştırılabilecek bir ICO (“Initial Coin Off ering” ya da Türkçesiyle “İlk Koin Arzı”) veya IPO (“Initial Public Off ering” ya da Türkçesiyle “İlk Halka Arz”) kitle satışında fon toplamak için kullanılıyor. ICO durumunda, şirketler blokzincir üzerinden halka açılabiliyor. IPO, ICO veya Token Crowdsale’de bir şirkette hisse satın aldığınız gibi, satın aldığınız jetonlar şirketteki bir payı temsil etmek için kullanılabiliyor veya karar verme için oy haklarınız olabiliyor. Bu nedenle jetonlara kripto para varlıkları veya kripto varlıkları ve kripto öz kaynakları da deniyor.

Bir kripto para birimi ve bir token arasındaki en büyük fark, kripto para birimlerinin kendi blokzincirine sahip olmaları, diğer yandan token’ler, merkezi olmayan uygulamaların oluşturulmasını kolaylaştıran Ethereum, Bitcoin, Waves gibi bir blokzincir üzerine inşa ediliyor. Örneğin, Fenerbahçe’nin Ethereum üzerine inşa edilmiş.

Yasin Oral: Başka kulüplerle de görüşüyoruz

Paribu CEO’su şöyle diyor: “Blokzincir teknolojisi her alanı olduğu gibi spor dünyasını da doğrudan etkiliyor. Tüm dünya dijitalleşmenin olanaklarından yararlanırken spor dünyasının bunun dışında kalması olası değil. Önemli olan buna ne kadar doğru adımlarla ve hangi hızla entegre olduğunuz. Taraftar token’ların sağladığı olanaklar kulüplerle taraftarlar arasındaki etkileşimi artırıyor. Taraftarlar kulüplerinin bazı karar alma süreçlerine daha doğrudan etki edebiliyor. Ayrıcalıklardan yararlanıyor. Öte yandan hem taraftara hem kulübe dönük bir katkı sağlama olanağı ortaya çıkıyor. Paribu olarak bu konuda somut adım atmak isteyen kulüplerle görüşüyoruz. Burada önceliğimiz günlük başarılar değil sürdürülebilir bir token ekonomisi yaratmak. Bu konuda iş birliklerimiz ve çalışmalarımız sürecek.”

Paribu’ya parantez açalım

Burada Paribu’ya parantez açalım. Her ne kadar kripto para ve bunun alım satımında talihsizlikler yaşansa da, Türkiye geleceğin bu sisteminin teknolojilerinin geliştirilmesinde dünya ile yarışacak düzeyde. Burada birkaç Türk şirketinden biri de Paribu… Taraftar Token’ların dünyada bilinirliğinin artması Socios platformunun taraftar token’larıyla gerçekleştiğini söylemiştik. Ama platformun ihraç ettiği taraftar token’lar, dünyada ilk kez Socios uygulamaları dışında bir kripto para platformunda Galatasaray Fan Token’ın Paribu’da listelenmesiyle gerçekleşti. Bu aslında itibari parayla değiş tokuşa konu olan ilk taraftar token oldu. Peşi sıra Paribu’da gerçekleşen Trabzonspor, Paris Saint-Germain ve Juventus Fan Token’ları listelemeleriyle hem Türkiye’de hem de dünyada taraftar token’ların popülerliği ciddi şekilde arttı. Dünya rekabeti derken abartmıyordum kısaca… Türk kullanıcının taraftar token’lara ilgili ise dikkate değer ölçüde yüksek. Aşağıda Paribu’da listelenmiş taraftar token’ların dolaşımdaki arzının ne kadarının 12.08.2021 itibariyle Paribu’da olduğunu gösteriyor.