Türkiye'de toplam kaç market var? Discount marketler pazar payını büyütüyor...
Türkiye'de 2023 yılı sonu itibariyle discount marketlerin sayısı 52 bini aştı. Türkiye Perakendeciler Federasyonu (PERDER) Başkan Yardımcısı Faruk Güzeldere, ülkede 400 kişiye 1 market düştüğünü, sadece yerel market zinciri sayısının 7 bin 700'e yükseldiğini ifade etti.
Yener KARADENİZ
2022 sonunda 48 bin 660 olan 3 ve üzerinde şubesi olan toplam market sayısı, geçen yıl sonu itibari ile 52 bini aştı. Söz konusu büyümenin büyük kısmı bir önceki yıllarda olduğu gibi yine indirim marketlerinden geldi. 2019'da 25 bin 493, 2020'de 27 bin 660, 2021'de de 30 bin 955 ve 2022’de de 38 bin 122 şubeye ulaşan discount marketler, 2023’ün başından bu yana 3 bine yakın yeni şube açarak toplam mağaza sayısında 41 bini aştı. Böylece discount marketler in pazardan aldığı pay yüzde 80’e yaklaştı.
Ortakalan Perakende Raporu'na göre 2022’de 5 bin yeni market açılışıyla organize gıda perakendeciliğinde toplam market sayısı 48 bin 660 market ile kapatmıştı. 2022’de fiziksel büyümenin lokomotifi 3 bin 609 yeni şube açan indirim marketleri olmuştu. Hali hazırda en fazla mağaza sayısına sahip indirim marketi markası unvanı, 13 bini aşkın şubesiyle A101’e ait. A101’i 11 bin 200 ile BİM, 10 bin 100 ile Şok ve 2 bin 870 ile de Seç marketler izledi. Son dönemde atak yapan bir diğer marka ise Tarım Kredi marketleri olarak öne çıktı. Tarım Kredi geçen yıl kasım ayı itibari ile 2 bin 400 market sayısını aştı. Markanın bakkal modeli ise 860’i geçti.
Sektörde tekelleşme var
Türkiye Perakendeciler Federasyonu (PERDER) Başkan Yardımcısı ve İstanbul PERDER Başkanı Faruk Güzeldere, kontrolsüzce artan discount marketlerin bakkallardan yerel işletmeleri kadar ekonomiye yönelik önemli bir tehdit haline geldiğine dikkat çekerek, “Hali hazırda Türkiye’de 7 bin 700 yerel market zinciri bulunuyor. Discount marketlerin sayısı ise 41 bini aştı. İndirim marketi deniyor ama kendi markaları dışında diğer ürünleri de sürdürülebilir şekilde avantajlı şekilde satan işletmelere indirim marketi denir. Şu an aynı markada bizimle eşdeğer fiyatta satıyorlar. Bir fark yok. Kendi öz markasını istediği fiyata satabilir. Bu markalar Türkiye’nin kılcal damarlarına kadar girdi. Aynı binanın altında 3 marketin şubesini görmek artık sıradanlaştı. Bu büyüme stratejisi doğru bir strateji değil” dedi.
Güzeldere, şöyle devam etti: “Sektörde tekelleşme hepimiz için sıkıntılı bir sürece yol açacaktır. Sektör 2-3 firmanın eline kaldığı zaman bu şirketler istedikleri gibi hareket edebilir, sahiplik el değiştirdiğinde ise ülke menfaati ve millet çıkarı tehlikeye girer. Yerel markalar bu marketlerin raflarında ne kadar yer alabiliyor? Yerel, küçük esnaf bunu karşısında nasıl duracak? Tüm bunlar fabrikaların kapanması, işsizlik, kaos demek…. Tüm bu unsurlar bizim akvaryumumuz çeşitliliğimiz. Biz ya bu resiflere, mercanlara sahip çıkacağız ya da bırakacağız zincirler büyüyerek bu sistemi bitirecek.”
Yerelde konsolidasyon zamanı
Bu kapsamda dünyadan örnek veren Faruk Güzeldere, Türkiye’de 400 kişiye bir market düşerken Avrupa’da bu rakamın 3.500 kişiye bir market şeklinde olduğuna dikkat çekerek, “Bu düzensiz ve kuralsız büyüyen bu zincirler bu ekosistemin altına dinamit koyuyor. Bir düzenleme ile şube açma belli kurallara bağlanmalı. Kuralsız büyüme ülke ekonomisi için çok doğru değil” dedi. Güzeldere, yerel zincirlerde ise yavaşlayan şube açılışına konsolidasyonun eşlik edeceği öngörüsünü paylaşarak, “Yerel zincirler büyüyor ama ürün sayısı fazla olduğu için indirim marketleri gibi küçük metrekarelere girme şansları yok. Bu da şubeleşme hızının düşük kalmasına neden oluyor. Önümüzdeki dönemde konsolidasyona bağlı olarak şube sayısı değil ama marka sayısı azalacak. Yerelde gross formatına doğru da bir kayış var. Bu kategoride pazar ciddi büyüyor. Diğer ulusal zincirler de bununla ilgili girişimlerde bulunuyor” ifadelerini kullandı.
