15 Özelgede sağlık harcamalarına vergisel bakış: Tüp bebek, ortodonti, estetik ve dahası

Gelir Vergisi Kanunu’nun “Diğer İndirimler” başlıklı 89. Maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi; “Beyan edilen gelirin % 10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları” gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilir şeklindedir.

255 Seri No.lu Gelir Vergisi Tebliği’nde ise sağlık giderleri; “teşhis ve/veya tedavi sürecinde yapılan muayene, tahlil, ameliyat, fizik tedavi ve hastane giderleri ile ilaç, sağlık malzemesi, gözlük ve lens alımları gibi harcamalar” olarak sayılmıştır.

Kanun ve yönetmelik hükümleri ve indirim şartları her ne kadar basit ve anlaşılabilir görülse de, mükelleflerin vergi idaresinden görüş talepleri incelendiğinde, hayatın olağan akışı içerisinde sağlık harcaması gibi görünen lakin indirimi kabul edilmeyen veya tersi durumda olan birçok harcama olduğu görülmektedir.

Sağlık harcamalarının yıllık beyanname üzerinde indirim konusu yapılması, şartları ve teknik detayları vergi camiasının zaten malumu.

Biz, köşe yazımızda; tüp bebek tedavisinden, mastopeksi ameliyatına, diyetisyen ödemelerinden psikolojik danışma ödemelerine, vitamin alımından ortodonti tedavisine kadar geniş bir yelpazede bugüne kadar verilmiş 15 farklı özelgeye kısa kısa yer vererek günümüzde popüler ve talep gören sağlık harcamalarının maliye idaresi tarafından vergisel değerlendirmelerini toplu bir şekilde görmeyi amaçlamaktayız.

Medikal Maske Harcamaları: Faturası bulunan medikal maske harcamalarının serbest meslek faaliyeti dolayısıyla verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinde “sağlık harcaması” olarak dikkate alınıp alınamayacağı hususunda verilen özelgede; “satın alınan medikal maskelere ilişkin harcamaların, 255 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Sağlık Giderleri” başlıklı bölümünde belirtildiği üzere sağlık harcaması kapsamında değerlendirilmesinin ve Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine göre gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı” görüşü verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 20.11.2023 tarihli özelgesi)

Psikolojik Danışmanlık Hizmeti: Serbest meslek erbabının kendisi için almış olduğu psikolojik danışmanlık harcamalarının, sağlık harcaması kapsamında yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda verilen özelgede; “internet üzerinden alınmış uzaktan psikolojik danışmanlık hizmetinin, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde ve anılan Tebliğde belirtilen "sağlık harcaması" kapsamında değerlendirilmesinin ve gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün bulunmadığı” görüşü verilmiştir. (Van Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 02.11.2023 tarihli özelgesi)

İlaç Alımında Belgeleme: Sağlık gideri olarak eczanelerden alınan ilaçlara ait ödeme kaydedici cihaz fişlerinin indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda verilen özelgede; “eczanelere ödenen ilaç bedeli karşılığında alınan yazar kasa fişleri tevsik edilecek belge olarak kabul edilmemekte olup söz konusu harcamaların fatura ile tevsiki gerekmektedir.” görüşü verilmiştir. (Eskişehir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 04.09.2014 tarihli özelgesi)

Mastopeksi Ameliyatı: Mastopeksi ameliyatı olan serbest meslek erbabı tarafından yapılan sağlık harcamasının beyan edilen gelirden indirim konusu yapılıp yapılmayacağı hususunda verilen özelgede; “mastopeksi ameliyatının, sağlık ve rahatsızlıkların tedavisi için tıbben gerekli olması, tedavi sürecinde tedaviyi yürüten hekimin gerekli görmesi üzerine yapılması ve bu durumun tevsik edilmesi kaydıyla, yapılan harcamaların sağlık harcaması olarak kabul edilmesi ve gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmakta olup, estetik amaçlı yapılan mastopeksi ameliyatının ise sağlık harcaması kapsamında değerlendirilmesinin ve yapılan harcamanın gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı” görüşü verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 01.12.2023 tarihli özelgesi)

Destekleyici Sağlık Ürünleri (Bant, Vitamin): Serbest meslek faaliyeti sebebiyle gelir vergisi mükellefinin yapmış olduğu ağrı, ısı ve kolajen bantları, vitamin (B12, Omega 3), melatonin ile yüz gerdirme maskesi vb. destekleyici nitelikteki sağlık ürünlerine ait harcamaların yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “satın alınan ağrı, ısı ve kolajen bantları, vitamin (B12, Omega 3), melatonin ile yüz gerdirme maskesi vb. destekleyici sağlık ürünlerine ilişkin harcamaların “sağlık gideri” olarak değerlendirilemeyeceğinden, bu giderlerin gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün mümkün olmadığı” görüşü verilmiştir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 20.11.2023 tarihli özelgesi)

Diyetisyene Yapılan Ödeme: Diyetisyene ödenen hizmet bedelinin serbest meslek kazancından indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “diyetisyenden alınan ve serbest meslek makbuzuyla belgelendirilen söz konusu hizmetin, Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı fıkrasında düzenlenen ve 255 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanan “sağlık hizmeti” kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmaması sebebiyle yapılan ödemenin, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının da mümkün bulunmadığı” görüşü verilmiştir. (Karabük Valiliği Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’nün 08.02.2023 tarihli özelgesi)

Optik Çerçeve Gözlük ve Cam Alımı: Gerçek kişi şahıs mükellefi olarak görme problemi nedeniyle optik cam ve optik çerçeve gözlük satın alındığı belirtilerek bu giderlerin gelir ve katma değer vergisi (KDV) yönünden indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “görme problemi nedeniyle satın alınan optik cam ve optik çerçeveli gözlüğün, münhasıran ticari faaliyetin yürütülmesine mahsus olmaması, söz konusu eşyanın iş dışında özel hayatta da kullanılmaya elverişli olması nedenleriyle, belirtilen eşya ile kazancın elde edilmesi veya idamesi arasında doğrudan bir bağ olduğundan söz edilemeyecektir. Bu itibarla, söz konusu gözlüğe ilişkin olarak yapılan harcamaların, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesi kapsamında gider olarak dikkate alınması mümkün olmayıp, anılan Kanunun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine istinaden beyan edilen gelirin %10 unu aşmaması şartıyla, yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden indirim konusu yapılması mümkün bulunduğu, bu harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV’nin 3065 sayılı KDV Kanununun 30/d maddesi çerçevesinde indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı” görüşü verilmiştir. (Bursa Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 31.08.2022 tarihli özelgesi)

Doğum Kontrolü İçin Spiral ve Yüze Şırınga İle Vitamin Uygulamaları: Beyanname vermekle yükümlü gayrimenkul sermaye iradı sahibinin ödediği, eşi adına hastane tarafından düzenlenen doğum kontrolü için spiral uygulaması faturası ile doktor tarafından yüze (cilt) şırınga ile vitamin uygulaması için düzenlenen serbest meslek makbuzunda yer alan sağlık harcamalarının, yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “eş adına doğum kontrolü için spiral uygulaması kapsamında yapılan harcamalarının sağlık harcaması olarak kabul edileceği ve mükerrer indirime konu edilmemek kaydıyla bu harcamaların gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olduğu, yüze (cilt) şırınga ile vitamin uygulaması için yapılan harcamaların ise sağlık harcaması kapsamında değerlendirilmesinin ve gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olmadığı” görüşü verilmiştir. (İstanbul Defterdarlığı’nın 24.04.2024 tarihli özelgesi)

Tansiyon ve Kan Şekeri Ölçme Cihazı Alımı / Güneş Kremi ve Vitaminler: Tansiyon ölçme cihazı, kan şekeri ölçme cihazı, güneş kremleri ve solgar türü vitamin harcamalarının sağlık gideri olarak kabul edilip edilmeyeceği hususunda verilen özelgede; “tansiyon ölçme cihazı ve kan şekeri ölçme cihazı nedeniyle yapılan harcamaların sağlık harcaması olarak kabul edileceği, güneş kremleri ve vitaminler için yapılan harcamaların ise söz konusu krem ve vitaminlerin Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğlerinde belirtilen tedavilerde kullanılmak üzere reçetelendirilmesi şartıyla, söz konusu Tebliğlerin ekinde yer alan listelerde yer alan fiyatlarla sınırlı olmak üzere sağlık harcaması olarak dikkate alınabileceği” görüşü verilmiştir. (Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 01.10.2013 tarihli özelgesi)

Diş Tedavisi ve Diş Teli Harcamaları: Gayrimenkul sermaye iradı sahibi mükellefin kendisi için diş tedavisi hizmeti aldığı ve diş teli ile yapılan ortodonti sağlık harcamasının yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “diş tedavisi, diş teli ve ortodonti sağlık harcamasının beyan edilen gelirin %10'unu aşmaması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınan belgelerle tevsiki şartıyla, gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılmasının mümkün olduğu” görüşü verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 13.12.2017 tarihli özelgesi)

İşitme Cihazı Tamir ve Bakımı: Mesken kira geliri için verilecek yıllık gelir vergisi beyannamesinde, mükellef tarafından kullanılan işitme cihazının tamir ve bakımı karşılığında yapılan harcamanın beyanname üzerinden indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede;  “işitme cihazının tamir ve bakım harcamasının, beyan edilen gelirin %10'unu aşmaması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınan belgelerle tevsiki şartıyla, gelir vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılmasının mümkün olduğu” görüşü verilmiştir. (İzmir Defterdarlığı’nın 13.11.2019 tarihli özelgesi)

Tüp Bebek Tedavi Harcamaları: Ticari kazanç sahibi mükellefin, gördüğü tüp bebek tedavisi nedeniyle yapmış olduğu harcamalarının yıllık gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliği'nin "Yardımcı üreme yöntemi tedavileri" bölümünde yer alan "Tüp bebek tedavisi işlemleri" başlığı altında, tüp bebek tedavilerine ilişkin giderlerin Sosyal Güvenlik Kurumunca karşılanacağı belirtilmiş olup söz konusu tebliğde tüp bebek tedavisi, sağlık hizmeti olarak değerlendirilmekte ve belirli koşulların sağlanması şartı ile aynı tebliğin ekinde yer alan listelerde yer alan fiyatlar esas alınarak bu sağlık hizmetinin bedelinin karşılanacağı ifade edilmektedir. Bu sebeple, tüp bebek tedavisi nedeniyle yapılan harcamalar Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi kapsamında sağlık harcaması olarak değerlendirilmiş olup, gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirin %10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, tüp bebek tedavisi için yapılan sağlık harcamalarının gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olduğu” görüşü verilmiştir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 05.03.2010 tarihli özelgesi)

Reçete Kesintisi ile Muayene İştirak Kesintileri: Gayrimenkul sermaye iradı sahibi mükellefin, SGK’ dan alınan belgede yer alan ve emekli maaşından SUT (Sağlık Uygulama Tebliği) reçete kesintisi ile muayene iştirak kesintisi tutarlarının, verilecek gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılıp yapılamayacağı hususunda verilen özelgede; “SUT reçete kesintileri ve muayene iştirak kesintilerinin sağlık harcaması olarak nitelendirilemeyeceği ve bu kapsamda ödenen tutarların gelir vergisi beyannamesinde indirim konusu yapılamayacağı” görüşü verilmiştir. (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 17.03.2011 tarihli özelgesi)

Lazer Tedavisi: Serbest meslek erbabının, eşinin gözüne yapılan lazer tedavisi için yaptığı harcamanın, serbest meslek faaliyetinden elde edilecek kazançtan indirilip indirilemeyeceği hususunda verilen özelgede; “mükellefin, eşinin gözü için lazer tedavisi (refraktif cerrahi) nedeniyle yapmış olduğu sağlık harcamalarının, serbest meslek faaliyetinden elde edilecek gelirin %10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak Vergi Usul Kanunu hükümleri gereğince tevsik edici belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılmasının mümkün olduğu” görüşü verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 23.01.2020 tarihli özelgesi)

Sağlık Harcamasının İndiriminden Sonra Aşan Kısmın Eşin Vergi Matrahından İndirimi: Eşlerden biri tarafından yapılan sağlık harcamasının kendi matrahından indirim konusu yapılmasından sonra indirilemeyen kısmının eşinin vergi matrahından indirilip indirilemeyeceği hususunda verilen özelgede; “mükelleflerin eş ve küçük çocuklarının ayrı beyanname vermeleri halinde, eş ve küçük çocuklara ait eğitim ve sağlık harcamaları, beyan edilen gelirin % 10'unu aşmamak şartıyla öncelikle kendi gelirlerinden indirilecek olup, eş ve küçük çocuklara ait söz konusu harcamalardan bu indirimden sonra arta kalan tutarın, beyan edilen gelirin % 10'unu aşmamak üzere mükelleflerce verilecek beyannamede indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır. Bu sebeple, eşe ait sağlık harcamalarının öncelikle kendisi tarafından gayrimenkul sermaye iradı dolayısıyla verilen yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirin %10'unu aşmayacak şekilde indirime konu edilmesi gerektiği, söz konusu sağlık harcamalarının bu indirimden arta kalan kısmının da mükellefin kendisi tarafından verilecek beyannamede yine beyan edilen gelirin %10'u ile sınırlı olacak şekilde indirim olarak dikkate alınmasının mümkün olduğu” görüşü verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 20.12.2010 tarihli özelgesi)