Borsa İstanbul; küçüklerin efendisi
İstanbul borsasının %80’inin sahibi, 15 bin 400 yatırımcı… Geriye kalan %20 ise 7,5 milyon kişinin. Yabancı ise ortalıkta pek görünmüyor. Biz bizeyiz yani… Büyüklerin kuralı koyduğu borsada 10 milyon lira ve üstü portföy sahibi olan 15 bin 371 kişi var ve toplamda 3,2 trilyon liraya hükmediyorlar.
Peki ya küçükler? Onların hükmü, 10 bin liranın altında… Sayıları da 4 milyon 270 bin kişi… Ekonomi Gazetesi yazarı Şebnem Turhan; İstanbul Borsasının %80’ine, yatırımcının binde 2’sinin hükmettiğini detaylandırıyor. Bu da 2024 yılı içinde borsanın ekonomiye katkısı noktasında hesaba katılası bir şey.
7,5 MİLYON FİGÜRANLI BORSA SAHNESİ
Aklıma, rekorlar kitabına giren en kalabalık figüranlı, 1982 yapımı biyografik filmi Gandi geldi. 300 bin figüran ile filme derinlik kazandırılmıştı. Benzer klasiklerden Spartaküs filminde de 100 bin figüran, tek karedeki o meşhur savaş sahnesinde boy göstermiş, seyircileri derinden, olağanüstü etkilemişti.
Bizim borsayı da figüranıyla derinleşme gayretindeki finansal filme benzetiyorum. Daha düne kadar8,6 milyon yatırımcı, İstanbul Borsası’nda sahne almış, halka açılma furyasında boy göstermiş, Z kuşağının dikkatini çekmiş, “nerede benim yüzde 10’um” nidaları içinde coşkulu seanslar yaşanmıştı.
İKİ SORU İKİ CEVAP
Küçükler niçin geldi?
Negatif reel faiz, küçük birikimlerini akıtacak yer olarak borsayı adresleyince, elinde avucundakini enflasyondan kurtarmak isteyenler oldu. Halka açılmaların yoğunlaştığı dönemde, kimi cep harçlığını çıkarmak kimi az miktardaki parasını ziyadeleştirmek amacındaydı. Başarılı da oldular. Özellikle yılın son aylarında, enflasyondan korunmakla kalmayıp, bir miktar pozitif hale de geldiler.
Küçükler niçin gidiyor?
Son zamanlarda, borsa oyuncularının sayısı 8,6 milyondan 7,5 milyona geriledi. Sebebi, halka açılmaların eskisi gibi tatlı kâr sunamaması, tırmanan mevduat faizinin de bir yatırım seçeneği olarak belirginleşmesi ve altının yeniden güvenli liman şeklinde belirginleşmesi… Kaldı ki her seansta %10 kazanç bekleyen Z kuşağının birkaç haftada umduğunu bulamaması da bu gidişlerde etkili oldu.
not
DAR ALANDA KISA PASLAŞMAYALIM
Büyüklerin hâkimiyetinde ama küçüklerin efendi olduğu bir borsamız var. Eğer bizler küçükleri koruyamazsak, büyüklerin cirit attığı, dar alanda kısa paslaşmalarla, derinleşmeden yürüyen bir borsamız olur. Bu noktada önerim, “eti budu ne ki” küçümsemesine kapılmadan, hazır sermaye tabana yayılmışken küçüklerimizi borsanın efendisi saymamız, onları korumamız, soymamamızdır.
Bu yıl ekonomide büyük düzeltmelerin yaşanacağı, ifl ası, konkordatosu, devir ve el değiştirmelerin yoğunlaşacağı bir yıl olacak. Borsa, seçime kadar bu ürkek ve titrek haliyle endeks etrafında kıpraşa dursa da seçimden sonra bazı şirketlerin iyi performans göstereceği arena olacaktır.
Enflasyon muhasebesinin en dramatik etkilerinin ben borsada yaşanacağına inanıyorum. Borsaya kote bazı şirketler, bu dönemde olağanüstü kârlı duruma geçebilecek. Ancak bazıları da enflasyon düzeltmesinden nasibini alarak daha fazla vergiye muhatap olabilecek.
Ben 2024’ü borsada, küçüklerin figüran ancak büyüklerin de derinlik sağlayıcı olacağına inanıyorum. Kısaca “ne olursa alırım” yaklaşımı yerine finansal okur-yazarların el üstünde tutulacağı bir yıl bekliyorum