Çelik sektöründeki gelişmeler
Dünya Çelik Birliği’nin 2023 ve 2024 için Çelik Talebinde Kısa Vadeli Görünüm çalışmasına göre, 2022'de, yüksek enflasyon ve artan faiz oranları, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Çin'deki tecritlerden dolayı, çelik kullanan sektörlerin faaliyetleri 2022'nin son çeyreğinde azaldı. Bu, stok ayarlamalarının etkisiyle birleştiğinde çelik talebinde beklenenden daha kötü bir daralmaya yol açtı. Çoğu ekonomide devam eden enflasyon ve yüksek faiz oranları, Çin'in yeniden açılması, Avrupa'nın enerji krizi karşısında dayanıklılığı ve tedarik zinciri darboğazlarının hafiflemesi gibi olumlu faktörlere rağmen, 2023'te çelik talebinin toparlanmasının sınırlı kalacağı öngörülüyor. Çalışmada ülke ve bölgelere göre öngörülen gelişmeleri özetlersek şöyle bir manzara ortaya çıkıyor:
Çin'in nüfusu stabil hale gelip tüketime dayalı büyümeye geçtikçe, küresel çelik talebindeki artışa katkısı giderek azalacak. Gelecekteki küresel çelik talebindeki artış, özellikle Asya'da yerleşik ekonomilerdeki gelişmelere bağlı olacak. Çin'in küresel büyümeye katkısı azalsa bile, sektörleri karbondan arındırma ve gelişmekte olan ekonomilere yapılan yatırımlar, küresel çelik talebi için giderek artan bir şekilde pozitif ivme sağlayacak. Çin ekonomisi, ülke geneline yayılan tam kapanmalar nedeniyle keskin bir şekilde yavaşladığından, Çin çelik talebi hem 2021'de hem de 2022'de daraldı. İnşaat sektöründe 2021'de görülen olumsuz ivme, 2022'de yoğunlaştı. 2023'ün sonlarında emlak sektöründe hafif bir toparlanma olması muhtemel. Gayrimenkuldeki toparlanmanın 2024'te devam etmesi bekleniyor. Altyapı yatırımı, devlet desteği sayesinde %9,4'lük güçlü bir artış gösterdi, ancak bu büyük ölçüde su tedarik sistemleri, telekomünikasyon ve lojistik gibi daha az çelik yoğun alanlara odaklandı. 2023'te altyapı sektörü 2022'nin sonunda başlatılan projelerden yararlanmaya devam edebilir, ancak 2023'te büyük ölçekli projeler başlamazsa 2024'te büyüme zayıflayabilir. Çin'in 2022'deki imalat sektörü performansı, ihracat nispeten iyi performans göstermesine rağmen zayıftı. İmalat sektörünün, yavaşlayan ihracatla birlikte 2023-2024'te yalnızca ılımlı bir toparlanma göstermesi bekleniyor. 2022 yılında otomobil üretimi, ağırlıklı olarak binek araç segmentindeki %11,2'lik büyümenin etkisiyle %3,4 arttı. 2022'de ticari araç üretimi %31,9 azaldı. 2022'de yeni enerjili araç (NEV) araç üretiminde bir sıçrama görüldü ve üretim %96,9 artarak 7,06 milyon adede ulaştı ve toplam araç üretiminin %25,7'sini oluşturdu. 2023-2024'te, yeni bir teşvik önleminin getirilmesi beklenmediğinden otomotiv endüstrisinin biraz daha zayıf bir performans göstermesi bekleniyor. 2022'de %3,5 oranında azalan Çin'in toplam çelik talebinin 2023'te %2,0 artması, 2024'te sabit kalması bekleniyor.
Gelişmiş ekonomilerde çelik talebi, parasal sıkılaştırma ve yüksek enerji maliyetleri nedeniyle 2022'de önemli bir daralma yaşadı. 2022'de %6,2 düştükten sonra 2023'te %1,3 artması bekleniyor, 2024'te ise %3,2'lik bir toparlanma öngörülüyor.
AB ekonomisi, Ukrayna savaşının neden olduğu enerji krizine başlangıçta düşünülenden daha dayanıklı çıktı. AB ekonomisi 2022'de %3,5 büyüyerek durgunluktan kaçınırken, endüstriyel faaliyetler, 2022'de çelik talebinde önemli ölçüde daralmaya yol açan yüksek enerji maliyetlerinden önemli ölçüde zarar gördü. 2023'te AB çelik endüstrisi savaşın etkisini hissetmeye devam edecek. 2024'te, Ukrayna savaşının etkisinin ve tedarik zinciri kesintilerinin ortadan kalkması beklendiğinden, talebin gözle görülür bir toparlanma yaşaması bekleniyor. 2022'de %7,9'luk düşüşün ardından talebin 2023'te %0,4 düşmesi, 2024'te %5,6'lık bir oranda toparlanması bekleniyor.
ABD ekonomisinin salgın sonrası güçlü toparlanması, Fed'in enflasyonla mücadele için yaptığı sert faiz artırımlarıyla birlikte seyrini sürdürüyor. Artan faiz oranları ile arsa ve malzeme maliyetleri, özellikle konut sektörü için inşaat sektörü üzerinde olumsuz baskı oluştururken, konut dışı sektörde toparlanmanın sürmesi bekleniyor. Enerji sektöründen gelen çelik talebinin de artması bekleniyor. ABD imalat sektörü faaliyeti, karantina sonrası güçlü toparlanma nedeniyle yavaşladı. Yükselen araba fiyatları, yüksek benzin fiyatları ve faiz oranları ABD otomobil satışları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu ve ABD hafif araç satışları 2022'de %8,0 daha düştü. 2023'te %8,0 ve ek olarak %7,0 oranında toparlanması bekleniyor. 2024 yılında faiz oranlarında potansiyel bir düşüş ile satışlar, 2019 seviyesinin yalnızca %94'üne ulaşacak. 2022'de %2,6'lık düşüşün ardından çelik talebinin 2023'te %1,3 ve ardından 2024'te %2,5 artması bekleniyor.
Japonya'daki çelik talebi, zayıf üretim ve stok tasfiyesi nedeniyle 2022'de daraldı. Zayıf küresel ekonomik ortamın 2023'te çelik talebi üzerinde baskı oluşturması bekleniyor, ancak Japonya arz kısıtlı bir ekonomi olduğundan, etkinin önemli olması beklenmiyor. 2022 yılında yapı sektörü sayesinde inşaat sektörü olumlu ivmesini korudu. Ulusal Direnç için Temel Plan tarafından desteklenen inşaat mühendisliği projeleri, sermaye yatırımındaki toparlanma ve yeni depolar ve lojistik tesisler sayesinde Japon inşaat sektörünün genişlemesi bekleniyor. Ancak, işgücü sıkıntısı inşaat faaliyetlerini kısıtlamaya devam ediyor. İmalatta, endüstriyel makine ve otomotiv sektörleri, tedarik kısıtlamalarının kademeli olarak hafiflemesiyle 2023 ve 2024'te büyüme gösterecek. 2022'deki %4,2'lik düşüşün ardından talebin 2023'te %4,0 ve ardından 2024'te %1,2 artması bekleniyor.
2022'de Kore'nin çelik talebi, Pohang fabrikalarındaki sel hasarından daha fazla etkilenen azalan tesis yatırımı ve inşaat faaliyeti nedeniyle önemli ölçüde daraldı. 2023 yılında tesis yatırımları ve inşaatları durgun olmaya devam edecek ve ihracat, zayıflayan küresel ekonomiden zarar görecek. Otomobil üretiminde, tedarik zinciri kısıtlamalarının hafifletilmesi ve güçlü ihracatın ardından 2022'de yaşanan toparlanmanın ardından, 2023 ve 2024'te ılımlı bir büyüme ile üretimin hala pandemi öncesi seviyelerin altında kalması bekleniyor. Gemi inşa sektörünün de 2023 ve 2024'te talebin ılımlı bir şekilde toparlanmasına yardımcı olması, 2022'de %8,6'lık düşüşün ardından çelik talebinin 2023'te %2,9 ve ardından 2024'te %2,0 artması bekleniyor.
Gelişmekte olan ve gelişmekte olan ekonomilerdeki çelik talebi dinamikleri farklılaşıyor ve gelişmekte olan Asya, Çin hariç diğer yerlerden daha fazla direnç gösteriyor. 2022'de %0,3 oranında düşen çelik talebi, Çin dışında yükselen ve gelişen ekonomilerde 2023'te %3,6 ve 2024'te %3,9 büyüme gösterecek.
Hindistan, 2022'de küresel çelik endüstrisinde dikkat çekici bir gelişme gösterdi. Enflasyonu iyi yöneten Hindistan ekonomisi, altyapıya yapılan güçlü hükümet harcamaları sayesinde GSYİH'deki yatırım payının artmasıyla sağlıklı bir büyüme yolunda. Uygun fiyatlı konut projeleri ve kentsel talebin desteğiyle konut sektörünün de büyümesi bekleniyor. Üretim Bağlantılı Yatırım (PLI) Programları sayesinde özel yatırım gelişiyor. Hindistan'ın sermaye malları sektörünün de altyapı ve yenilenebilir enerji yatırımlarındaki ivmeden faydalanması bekleniyor. Otomotiv ve dayanıklı tüketim mallarının, özel tüketimdeki sürekli büyümenin sağladığı sağlıklı büyümeyi sürdürmesi bekleniyor. 2022'deki %8,2'lik büyümenin ardından talebin 2023'te %7,3 ve 2024'te %6,2'lik bir büyüme göstermesi bekleniyor.
ASEAN Bölgesi’nde, özellikle Çin dışa açılırken turizmin canlanması ve ertelenen inşaat projelerinin yeniden başlaması, bölgenin çelik talebini normal büyüme rotasına geri soktu. Ancak 2022'nin sonundan bu yana bölge, kötüleşen küresel ekonomik ortam nedeniyle bir yavaşlama ile karşı karşıya. Bölgedeki önemli projeler arasında Endonezya'nın yeni başkent projesi, Filipinler'in uzun mesafeli demiryolu projeleri ve Vietnam'ın ulaşım ve endüstriyel altyapı geliştirmesi yer alıyor. 2022'de %0,3 düşen ASEAN çelik talebinin 2023'te %6,2 ve 2024'te %5,7 artması bekleniyor.
KİK ülkeleri, yüksek petrol fiyatları, güçlü iç talep, turizmdeki canlanma ve yabancı sermaye akışı sayesinde 2022'de rüzgarları atlatmayı başardı. Yine de, petrol sektöründeki yavaş genişleme ve mali muhafazakârlık nedeniyle büyümenin 2023 ve 2024'te yavaşlaması bekleniyor. Başta BAE olmak üzere GCC'de COVID sonrası toparlanmaya petrol dışı sektör öncülük etti. Suudi Arabistan, 2030 yılına kadar ekonomik katkısını GSYİH'nın %3'ünden %10'una çıkarmak amacıyla turizme büyük yatırımlar planlıyor.
2023'te Kuzey Afrika'daki çelik talebinin, özellikle Mısır ve Cezayir'de düşmesi bekleniyor. Ukrayna savaşı, akaryakıt ve gıda ithalat fiyat enflasyonunu olumsuz etkiliyor. Bölgedeki en büyük çelik kullanan ülke olan Mısır'da, yüksek enflasyon ve kurdaki değer kaybının büyük ölçekli projelerin ertelenmesine yol açması nedeniyle talebin 2023'te daralması bekleniyor. 2024 için ılımlı bir toparlanma öngörülüyor. 2022'deki %4,9'luk büyümenin ardından MENA bölgesindeki toplam çelik talebinin 2023'te yalnızca %0,6 artacağı ve 2024'te %3,4'e çıkacağı tahmin ediliyor.
Rusya ekonomisi 2022'de büyük çaplı bir krizden kaçındı ve çelik talebi beklenenden daha az daraldı. 2022'de boru hattı projeleri ve konut inşaatı ile desteklendi. Öte yandan, ithal parçaya dayalı imalatta maddi daralma yaşandı. 2023-2024'te inşaat sektörünün yavaşlaması ve 2024'te Rusya'nın çelik talebinin hızlanan bir daralma göstermesi bekleniyor. Önümüzdeki yıllarda Rus ekonomisi Batı yaptırımları ve işgücü kaçakları nedeniyle ciddi zorluklarla karşı karşıya kalacak.
Savaşın sıcak aşamasının beklentilerin ötesinde devam etmesi Ukrayna'da beklenen toparlanmayı geciktiriyor. Ukrayna'nın çelik talebi şu anda savaş öncesi seviyesinin %40'ında bulunuyor ve savaş öncesi seviyeye gelmesi muhtemelen biraz zaman alacak. 2022'de %8,7 oranında düşen bölgedeki toplam çelik talebinin, 2023'te %3,5 ve ardından 2024'te %4,3 daha düşmesi bekleniyor.
Latin Amerika, zayıf büyüme beklentileri ve siyasi belirsizlikle zorlu bir döneme giriyor. 2022'de bölgedeki tüm ülkelerde çelik talebi daraldı. Tüm sektörlerin 2023 ve 2024'te ılımlı bir büyüme göstermesi bekleniyor. Meksika'nın ekonomik beklentileri, yüksek enflasyon ve zayıf ABD ekonomisi nedeniyle zayıflıyor. Bununla birlikte, Meksika üretiminin, özellikle otomotiv sektörünün önümüzdeki yıllarda nispeten iyi performans göstermesi bekleniyor. 2022 yılını %9,2 büyüme ile kapatan hafif araç üretiminin, ABD'ye yapılan ihracat kaynaklı olarak 2023'te %6,3, 2024'te ise %6,4 büyümesi bekleniyor.
Brezilya'nın çelik talebi, ağır üretim ve stok tasfiyesi nedeniyle 2022'de %11,0 oranında önemli ölçüde azaldı. 2023-2024 görünümü, sıkı para politikası ve mali belirsizlik nedeniyle baskı altında. Yüksek faiz oranları, hane halkı borçları ve zayıflayan işgücü piyasası, 2023 yılında inşaat faaliyetlerini ve dayanıklı tüketim malları talebini baskılayacak. Brezilya otomotiv sektörü, iç pazar zayıf olmasına rağmen %27,8'lik güçlü ihracat büyümesiyle 2022'de üretimi %5,4 artırdı. 2023 yılının başında otomotiv sektörü ivme kaybetti; %2,2'lik zayıf büyüme bekleniyor ve 2024'te daha hafif bir iyileşme bekleniyor.
Türkiye'de ise inşaat sektörü 2018'den bu yana daralma sürecinde. Sektör 2022'de %8,4 küçüldü. Baz etkisi ve deprem riski yüksek bölgelerdeki yeniden yapılanma ve güçlendirme çalışmaları dikkate alındığında inşaat sektörünün %15,0 büyümesi bekleniyor. 2023 yılında çip tedarik sorunundan kaynaklanan sıkıntıların yılın ikinci yarısında hafiflemesiyle otomotiv üretiminin %2,5 artması bekleniyor. 2022'de %2,6 düşen çelik talebinin 2023'te %7,4 ve 2024'te %6,0 artması bekleniyor.