Depremin yıldönümü ve dijital ikiz
6 Şubat 2023’te gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli deprem, 11 kentteki toplam 13,5 milyon kişinin doğrudan etkilendiği bir afet yaratırken yüz binlerce bina yıkılmış, hasar ve kayıplar madden ve manen ülkenin canını acıtmıştı. Kurtarma konusunda ortaya çıkan yetersizlik sonrasında yaraların sarılmasında da yaşandı. Aradan bir yıl geçmişken SAMPAŞ Holding'in Yönetim Kurulu Başkanı Şekip Karakaya’nın kentsel dönüşümün dijital ikiz ile daha tatmin edici bir şekilde gerçekleştirilebileceğine ilişkin ifadeleri haliyle akılcı bir yaklaşım olarak ilgimi çekti.
Karakaya, “kentsel dönüşüm ve dijital ikiz projelerinin acil bir şekilde hayata geçirilmesi gerekliliğini bir kez daha gösterdiğine” vurgu yaparken dönüşüm projesinin büyüklüğü ve karmaşıklığına göre projelerin süresinin değişebileceğini de ifade ediyor. Bununla birlikte Karakaya, finansman kaynaklarının projenin hızını belirleyeceğini de kaydediyor.
Dijital ikiz, üzerinde simülasyon yapılabilen bir kopya olarak büyük bir değere sahip. Kurduğunuz bir sistemin aşırı yük altında ne hale gelebileceğini gösteren stres testini yapabilir ya da 10 yıl sonra sağlıklı işlemesi için neler eklemeniz gerektiğine karar verebilirsiniz. Formula 1’de uygun veri iletim altyapısı ile bunu gerçek zamanlı bir sisteme çevirip yarış otomobilinin başlayan yağmur karşısında nasıl davranacağını ya da bu şekilde sürmeye devam edildiğinde arıza oluşup oluşmayacağını anlamada büyük faydası var. Ben en son takip ettiğimde, bu teknolojinin araçlara uzaktan müdahale için kullanılmasına izin verilmiyordu; işi yapmak, aracı kumanda eden pilotun üzerindeydi. Yani bütün bu teknoloji, işin uzmanı doğru kararı alıp yüksek performans gösterebilsin diye kullanılıyordu. Dijital ikizin bu değerini vurguladıktan sonra Karakaya’nın açıklamalarına ve başarılı bulduğum değerlendirmesine geri döneyim.
Karakaya devamla, “Yeterli finansman sağlanması süreci hızlandırabilir. Elbette gerekli izinler, düzenlemeler ve diğer yasal süreçler, projenin başlaması ve tamamlanması için gereken süreyi etkileyebilir. Bu süreçlerin karmaşıklığı ve uzunluğu yerel yönetim politikalarına ve mevzuata bağlı olarak değişiyor. Buna mukabil, teknolojik yenilikler, inşaat süreçlerini ve altyapı iyileştirmelerini hızlandırabilir. Mevcut altyapı durumu, iyileştirmelerin ne kadar sürede tamamlanabileceğini etkileyen faktörlerden biri. Altyapı iyileştirmeleri genellikle daha fazla zaman alabilir. Şunu da vurgulamalıyım ki, her şehir ve proje farklıdır, bu nedenle genel bir süre vermek zor. Ancak, büyük kentsel dönüşüm projelerinin genellikle ortalama 2,5 yıl sürmesi beklenebilir. Planlama aşamasından başlayarak, inşaat sürecine kadar olan aşamalarda bir dizi faktörün dikkate alınması önemli” diyor.
Dijital ikiz aslını ileri taşır
Yukarıdakileri çıkarıp, dijital ikizin kentleşmeye katkısının diğer başlıklarını sıralayayım:
• Kentsel dönüşüm sürecine etkilenen topluluğun katılımını sağlamak
• Çevresel sürdürülebilirlik ilkesine uygunluğu sağlamak
• Altyapıda iyileştirmelerin nasıl yapılacağına karar verip uygulamak
• Kültürel ve tarihi değerlerin korunmasını sağlamak
• Akıllı şehir teknolojileri, trafik yönetimi, ulaşım ve enerji verimliliği gibi alanlarda teknolojik yenilikleri kullanmayı sağlamak
• Halkı sürece dahil etmek
Dijital ikiz tek başına yeterli değil
Bütün bunların etkileyiciliğine karşın, teknolojide yapılabilecekler listesinin etkileyiciliğine kapılmaktan daha etkili olanın basit düşünmek olduğunu belirtmeliyim. Bir Monopol kartonu bize yapılacaklar konusunda daha iyi bir fikir verebilir.
Ben çocukken Nispetiye Caddesi’ni satın almak ve oraya iki ev bir otel kondurmak, oyunu kanmak için büyük avantajdı. Oraya bir düşenin üstlenmesi gereken maliyet, oyunun kendisi için son bulması anlamına gelirdi. Oyuncular bu şekilde kaybedince, Nispetiye Caddesi’nin sahibi için de oyun biterdi. Oyun kartonu kapanır ve kaldırılırdı. Dijital ikize geçmeden önce, bu monopol oyununu oynamaktan vazgeçmemiz gerektiğini belirtmek isterim.