İŞKUR birçok teşvik ile hem işverenlerin hem de çalışanların yanında oluyor

Haldun PAK - Rasyotek Yönetim Kurulu Başkanı

2020 yılı dünya için hafızalardan silinmek istenen bir sene oldu. COVID-19 pandemisinin bizden götürdükleri saymakla bitmez. İnsanlık için zorlu bir sınav olan bu dönemde hepimizin yaşam rutini değişti. İş hayatımızda da radikal değişiklikler yaptık. Salgının yayılımını engellemek için hibrit ve evden çalışma modelleri hayatımıza girdi. Aynı dönemde kısa çalışma ödeneği ile tanıştık. 2020 yılının Mart ayında başlayan ve 3 milyon 700 bin çalışanın faydalandığı kısa çalışma ödeneği, birçok işletme için can simidi oldu.

Bir yılda yaklaşık 32 milyar TL, kısa çalışma ödeneğinden faydalanan çalışanların hesaplara yatırıldı. Kısa çalışma ödeneği ödemeleri, son kez 5 Nisan 2021 tarihinde yapıldı. Hâl böyle olunca yeniden normalleşme adımlarının atılması ile hem işverenlerin hem de çalışanların akıllarında birçok soru işareti oluşmaya başladı.

İşverenler, Kısa çalışma ödeneği bitiyor, hangi teşviklerden faydalanacağız sorusuna yanıt ararken çalışanlar kısa çalışma ödeneği sonrası bizim durumumuz ne olacak, sorusunun cevabını bulmaya çalışıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü (İŞKUR) normalleşme adımları atıldığı bu dönemde birçok teşvik ile hem işverenlerin hem de çalışanların yanında oluyor.

İŞKUR, istihdamın bugünü ve geleceği açısından çok önemli bir kurum. İŞKUR tarafından işverenlere; ülkemizin işsizlikle mücadelesi ve verimli istihdamın artırılması için personel maliyetinin tamamının karşılandığı teşvikler veriliyor. Bunların başında gelen İşbaşı Eğitim Programı; istihdamın korunmasına ve artırılmasına, işsizlerin mesleki niteliklerinin geliştirilmesine, işsizliğin azaltılmasına ve özel politika gerektiren meslek gruplarının iş gücü piyasasına kazandırılmasına katkı sağlamak üzere düzenlenmektedir. Bu program sayesinde işverenler, programa katılan kişileri iş başında görüp mesleki becerilerini gözlemleme şansına sahip oluyor. Program süresince işverenlerin herhangi bir mali yükümlülüğünün olmaması, maliyet avantajını da beraberinde getiriyor. 2021 yılında asgari ücretli bir personelin işverene maliyeti; 4 bin 203 lira 56 kuruştur. Bu teşvik sayesinde işverenler, hiçbir harcama yapmadan nitelikli iş gücü ile çalışma imkânı bulmaktadır. Aktif iş gücü hizmetleri kapsamında düzenlenen İşbaşı Eğitim Programı’na katılan tüm personelin işverene maliyetini İŞKUR karşılamaktadır.

İşveren maliyetinin tümünü karşılayan bu teşvik türü, diğer teşvik ve desteklerden çok daha caziptir. İstihdama katkı sağlamak amacı ile düzenlenen İşbaşı Eğitim Programlarını bitiren personelin işe girişleri sigortalı olarak yapıldığında, SGK teşviklerine de uygun hâle gelmektedir. İşbaşı Eğitim Programı’nı tamamlayan personelleri SGK teşvik kanun türlerinden en az birinden yararlandırarak tasarruf etmeye devam edilebilmektedir.

İşbaşı Eğitim Programı’ndan çıkan kişilerin en çok faydalanabileceği SGK teşviklerine göz atacak olursak;

6111 Genç ve Kadın İstihdamı ile Mesleki Belgeli Sigortalı İstihdamı Halinde Uygulanan Prim Desteği, bahsi geçen teşviklerin başında gelmektedir. Bu destek kapsamında 2021 Mart ayında 06111 sayılı kanun kapsamında 5 bin TL prime esas kazançla bildirildiği varsayıldığında bu tutarın %5 puanlık indirimi T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca ve %15,5 puanlık kısmı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanır. Böylece işveren tarafından ödenmesi gereken 1.875,00 TL sigorta prim ödemesi, 850 TL’ye düşmektedir.

Sigortalı açısından bu teşvik için belli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bunların başında; 18 yaşından büyük olmak, 01.03.2011 ile 31.12.2022 tarihleri arasında işe alınmış olmak, fiilen çalışmak, işe başladığı tarihten önceki 6 aylık dönemde SGK’ya verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmamak gibi koşullar gelmektedir.

İşveren tarafından sağlanması gereken zorunlu şartlar da dikkat edilmesi gereken diğer hususları oluşturur. Bunlar; özel sektör işvereni olmak (ihaleli iş olmaması); sigortalının, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması, iş yerinden kaynaklanan, yasal ödeme süresi geçmiş prim ve idari para cezası borcunun bulunmaması, aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içinde vermek, sigorta primlerini yasal süre içinde ödemek, kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığı yönünde bir tespitin bulunmaması gerekmektedir.

7103 İlave İstihdam Desteği’nden faydalanmak isteyen işverenler, iki kırılım ile karşılaşmaktadır. Bu destek, iş yerinin imalat ya da bilişim sektöründe faaliyet göstermesi hâlinde 17103, iş yerinin diğer sektörlerde faaliyet göstermesi hâlinde 27103 kanun numarası seçilir. Örnek olarak imalat ya da bilişim sektöründe faaliyet gösteren işveren, brüt ücreti 4.000,00 TL olan her bir çalışanda damga vergisi dışında prim ödemesi yapmaz. İşveren, imalat sanayi sektörü dışında faaliyet gösteriyorsa da ödenmesi gereken 1.500,00 TL’lik prim yerine yalnızca 158,44 TL ödeme yapar. Çalışan ve işveren yönünden gerekli şartlar yerine getirildiği takdirde bu teşvik, işveren için büyük bir maliyet tasarrufu sağlayan önemli bir teşvik türüdür.

7252 Normalleşme Teşviki de bir diğer teşvik olarak karşımıza çıkmaktadır. 2020 Ağustos dönemi ile başlayıp 30.06.2021 tarihini geçmemek üzere kısa çalışmanın ve/veya nakdi ücret desteğinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren en fazla 6 ay süreyle işverene verilecek teşviki ifade eder. Bu ay başvuruda bulunacak iş yerleri için bu süre son üç ay içindedir.

Güncel ay 7252 sayılı Normalleşme Teşviki; 01.07.2020 tarihinden önce kısa çalışma ve/veya nakdi ücret desteği başvurusu olan ve sonlandıran firmalar Ağustos 2020 cari ay teşvik raporlarında faydalanmaya başlayacaktır.

Geçmiş dönem 7252 sayılı Normalleşme Teşviki; 4447 sayılı Kanun’un geçici 26’ncı maddesinde yer alan prim desteği kapsamında olmasına rağmen, bu destekten yararlanmayan işverenlerce sonradan geriye yönelik yararlanmak üzere talepte bulunulması halinde, geriye dönük prim desteğinden yararlanılmak istenen ayı/dönemi takip eden 6 ay içinde başvuruda bulunulması kaydıyla yararlanılabilecektir.