Orta ve büyük ölçekli firmalarda inovasyon modeli

Geçen hafta büyüklüğünden bağımsız her firmada inovasyonun mümkün olabileceğinden bahsetmiştik. Zannedildiğinin aksine pek çok başarılı inovasyon (ölüm vadisini atlamış, global olabilmiş) startuplardan değil kurumsal firmalardan geliyor. Bugün kurumsal olan bazı firmalar zaten startup doğuyor, bazıları ise büyük yatırımlarla büyük başlıyor. İkinci grupta inovasyon biraz daha zor olabilir. Özellikle söz konusu işletme geleneksel endüstrilerde faaliyet gösteriyor ve süreçlere dayalı bir performans kurgusu ile ölçek ekonomisini hedefleyen bir stratejisi varsa zorluk kat sayısı aratabilir ama yine de doğru metot ve modellellerle inovasyon mümkün. İnovasyon günün sonunda bir yönetim meselesidir ve kurumsallarda inovasyon derken esasında inovasyonun firma ölçeğinde yönetiminden bahsediyoruz. Bugün sizlerle belirli büyüklüğün üzerindeki firmalarda inovasyonu başarabilmek ve inovasyon yönetimini kurumsallaştırabilmek için modelimizde yer alması gereken ana faktörleri, diğer bir değimle yönetilmesi gereken kaynakları kısaca paylaşacağım. Temel inovasyon adımları aynı olmakla birlikte orta ve büyük ölçekli firmalarda inovasyonun dinamikleri startuplardan biraz farklıdır. Startuplarda formüle dahil edilmeyen bazı değişkenler kurumsallarda mutlaka hesaba katılmalı. 

- Strateji

İnovasyon niçin sorusu ile başlar. Niçin sorusunun yanıtını doğru kurgulanmış stratejik planınız verebilir. Firmanın vizyonu, amaçları, hedefleri, stratejik odakları, rekabet stratejileri mutlaka net olmalı. Strateji inovasyon için 0 noktasıdır. Strateji kapsamında inovasyon hedefleri, inovasyon odağı, büyüme/fırsat alanları, inovasyon türü ve inovasyon stratejimiz netleşmiş olmalı. Örneğin artırımsal inovasyonları mı hedefliyorsunuz, radikal inovasyonları mı? Süreç inovasyonu mu önceliğiniz yoksa ürün inovasyonu mu? Ya da iş modeli inovasyonları mı?

- Organizasyon

İnovasyonun organizasyon yapısı, inovasyon departmanının kimlerden oluşacağı, ekip üyelerinin görev tanımları, yetki ve sorumlulukları, karar verme ve raporlama süreçleri ile bütçeler/ harcama yetkileri bu başlık altında değerlendirilmeli. Örneğin inovasyondan sorumlu bir yönetici mi atayacaksınız? Yoksa genel müdür yardımcısı ya da direkt genel müdür sorumluluğunda mı olacak? İnovasyon yöneticisi kime raporlayacak? İnovasyon ekibi kurum içinde mi konumlanacak, kurum dışında mı?

- Süreçler ve Metotlar

İnovasyon süreçleriniz aktivite bazında tanımlı mı? Haritalandırıldı mı? Süreç sahiplerini ve süreç sorumlularını biliyor muyuz? Mesela müşteri ihtiyaçlarını anlamak için etnografık ya da antropolojik araştırma süreçlerimiz adım adım net mi? Bu araştırmaları yapmaktan kim sorumlu? İnovasyon ekibi mi? Yoksa dış kaynak mı kullanıyorsunuz? İnovasyon metotsuz mümkün değil. Hangi araç ve yöntemleri kullanacaksınız? Araç kutunuz hazır olmalı. Duruma göre bu kutudaki onlarca araçtan bir tanesini seçip kullanacak beceri setine sahip olmalıyız.

- Kültür

Her çiçek her iklimde, her toprakta büyümez. İnovasyon her kültürde olamaz. İnovasyonu büyütecek, yeşertecek kültür şart. Geceden sabaha olacak bir konu değil ama mutlaka zamana yayılarak kültürel dönüşüm başlatılmalı. Özellikle bürokratik bir yapı, ataerkil zihniyet, katı hiyerarşiler varsa 180 derece değişim başarılmalı. Kültür birçok faktörün etkisiyle zamanla oluşur ama sonradan yeniden tasarlanır. Kültür mühendisliği mümkün. Mesela sembolleri, simgeleri, renkleri, ortak alanları değiştirerek başlayabilirsiniz. Bunula ilgili de doğru araç ve yöntemler kullanmak gerekir.

Startuplar zaten inovasyon kültürü ile doğduğu için “kültür” başlığına ihtiyaçları yok fakat büyürken inovasyon kültürünü korumalılar. Aynı şekilde startuplarda inovasyon herkesin işidir. Ayrı bir inovasyon ekibine yani “organizasyona” lüzum yok fakat “strateji” ve “süreçler/metotlar” tüm organizasyonlarda şart. Şimdilik bu kadarla yetinelim. Gazete köşesi teknik konuları ileri düzeyde tartışmak için çok uygun olmayabilir. Genel olarak bir fikir oluştuktan sonra gerek benim kendi kitap ve makalelerimdeki modellere bakılarak gerek dünyadaki iyi örnekler incelenerek ve kendi kurumunuza uyarlayarak bir model oluşturmak şart.