İlham veren inovasyon hikâyeleri: Dubai Çikolatası
Sürekli belirttiğim üzere inovasyon bağlamında Türkiye’nin rekabet avantajına sahip olduğu sektörlerin başında gıda ve tarım geliyor. Bu ülkeden harika gıda inovasyonları çıkabilir fakat gel gör ki bir tane global gıda inovasyonumuz yok. Döner ya da Simit diyenler olacaktır, bunlar sokak mutfağına ait tatlar. Bir markadan ziyade halka mal olmuş lezzetler. Simit Sarayı belki bu yönde ilerliyor diyebiliriz ama tam olarak beklediğimiz Anadolu’dan değil Dubai’den çıktı: Dubai Çikolatası. Belçika veya İsviçre çikolatasını biliyorduk ama Dubai gibi çikolata tarihinin ve kültürünün pek olmadığı bir yerde böyle bir ürünü çıkartıp dünyaya tanıtabilmek büyük bir başarıdır.
Bizim büyük gıda firmalarımız Belçika markalarını satın almakla övüne dursun. Büyük bir sermaye olmadan tek bir kişi, bir Mısır göçmeni çıktı ve harika bir inovasyona imza attı. İnsanlar tabletini 1500 liraya yemek için kuyrukta. Tabi hemen bizim anlı şanlı firmalarımız kopyalarını piyasaya sürdü, 100 liraya satamıyorlar. Zamanında inovasyon departmanlarını kurup etkin şekilde işletseydiniz bir İstanbul çikolatası çıkmaz mıydı? O zaman sizde tanesini 1500 liraya satabilirdiniz.
Neden ısrarlar gıda diyorum çünkü büyük teknoloji yatırımları gerektirmiyor. Türkiye çoğu ham maddeyi kendisi üretiyor. İşçilik ve üretim maliyetleri göreli düşük. Türk mutfağı dünyanın en iyilerinden. Dubai çikolatası Antep’in fıstığını, Hatay’ın künefesini bizden aldı, üzerine organik kakaolar ekleyerek ürünleştirdi. Esasın bizim lezzetlerimizi modern şekilde yorumlayarak ve çikolata formuna sokarak bize satıyor.
Israrla belirttiğim gibi inovasyon teknoloji bazlı olmak zorunda değil. Görüldüğü üzere Duba çikolatasında hiçbir yüksek teknoloji yok. İnovasyon ve teknoloji farklı kavramlar. Bazı teknolojiler inovasyona dönüşür, bazıları dönüşmez. Bazen sıfır teknoloji ile inovasyon yaparız. İnovasyonu biraz daha iyi bilseydik, bu kadar korkmazdık. Maalesef psikolojik bariyerlerimiz çok yüksek. Bunun mutlaka aşılması gerekiyor. İkinci olarak çoğu patron şirketi olan gıda firmalarımızın patronları biraz daha cesaret gösterip risk alarak kopya ürünleri bırakıp artık gerçek inovasyonlar yapmalı. Bir Dubai çikolatası bile çıkartmamak ne acı.