Pandemi sonrası dönemde çalışma hayatı
Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi tarafından “İnsan Odaklı Kalkınma” teması ile “TALENT HUB of the NEW CENTURY” teması ile 5-6 Aralık 2022 tarihlerinde İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenen uluslararası forumda kamu kurumlarının, özel sektör kuruluşlarının, yerel yönetimlerin ve akademi camiasının insan kaynakları profesyonelleri ile Uluslararası Çatı Kuruluşların temsilcileri bir araya geldi.
Forumun açılışında konuşan Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Başkanı Doç. Dr. Atay hoca insan kaynakları alanında elde edilen deneyimlerin özel sektörle olduğu gibi diğer ülkelerle de paylaşıldığını, modern insan kaynakları uygulamalarını içeren bütüncül sistemleri sadece Türk devletleri ile değil, talep eden tüm ülkelerle paylaşmaya hazır olduklarını açıkladı.
Benim de, “Esnek Çalışma Modellerinin İnsan Kaynakları Planlamasına Etkileri” başlığıyla yaptığım sunumda esnek çalışma ve Pandemi sonrası dönemde çalışma hayatını anlattığım forumda değerli akademisyen ve İnsan Kaynakları Profesyonelleri çok önemli sunumlarla bilgi ve tecrübe paylaşımı yaptı.
Pandemi’den birçok sektör doğrudan veya dolaylı olarak, olumlu veya olumsuz olarak etkilenmiştir. Fabrikalar, kimyasal üretim tesisleri, lojistik ve ulaşım, oteller ve turizm, tekstil ve konfeksiyon, kafeler, restoranlar, eğlence yerleri, spa ve spor salonları, eğitim kurumları, perakende sektörü ve mağazalar başta olmak üzere neredeyse tüm işletmeler pandemi sürecinden doğrudan etkilendi.
Pandemi sürecinde ofis çalışanları başta olmak üzere birçok kişinin uzaktan çalışmaya bağlı olarak teknoloji kullanımının hem işletmelerde arttığı ve hem de çalışanların hızlı bir şekilde teknolojik gelişmelere ve uygulamalara uyum sağladığı görülmektedir.
Teknolojinin gelişmesi ile birlikte birçok sektörde uzaktan çalışma uygulaması yapılabilmektedir. İşletmelerin bilgi teknolojilerinden daha yaygın biçimde yararlanması ile işletmelere rekabet avantajı sağladığı, işgücü maliyetlerini düşürdüğü, işletmelerde işgücü çeşitliliğini sağladığı, daha esnek bir istihdam anlayışını sağladığını ve nihai olarak insan kaynakları planlamasını doğrudan etkilediği görülmektedir.
Pandemi istihdamı ve ekonomiyi ciddi anlamda etkileyerek esnek çalışma, uzaktan çalışma, evden çalışma gibi yöntemleri yaygınlaştırmıştır. Pandemi sürecinde bir çok işletme, esnek çalışma konusunda yeniliklere adapte olmak suretiyle kısmi süreli çalışma ve uzaktan çalışma gibi esnek çalışma modellerini uygulayarak insan kaynaklarında verimlilik ve tasarruf fırsatını yakalamıştır. Uzaktan çalışmada verimlilik, performans ve üretkenlik artmaktadır.
Yine pandemi sonrası süreçte şirketlerin insan kaynakları planlamalarında tamamen veya kısmen evden/uzaktan çalışma ve hibrit çalışma modeli ile çalışmaya devam ettikleri görülmektedir. Bunun sonucunda da şirketlerde değişen çalışma modelleri ve esnekleşme ile birlikte İnsan Kaynakları’nın yeni planlamalar ve stratejiler hazırlanması ihtiyacı ortaya çıkmıştır.
Uzaktan çalışma modelinin çalışma dünyasında hızla yaygınlaşması uzun vadede yenilikçi çalışma modellerinin temellerini oluşturan bir unsur oldu. Yapılan araştırmalarda çalışanların %54’ünün COVID-19 dönemi sonrasında sürekli ofiste çalışmaya dönmek istemediği ve haftanın bazı günlerinde uzaktan çalışmaya devam etmek istedikleri; öğrencilerin %73’ünün iş hayatına adım attıklarında hem ofis hem uzaktan çalışmayı içeren karma/hibrit bir çalışma modeli ile çalışmayı tercih ettikleri görülmektedir.
Buna karşın, uzaktan çalışmanın getirdiği bazı zorluklar olduğu da görülmektedir. Özellikle evde çalışılan sürede yalnızlık duygusunun artması, işyerindeki çalışma arkadaşları ve sosyal çevrelerden uzaklaşmaya bağlı olarak insan ilişkilerinin zayıflaması, çalışma kaynaklarına erişimin azalması, iş arkadaşlarıyla iş birliği imkânlarının zorlaşması ve sendikal örgütlenmelerin azalması uzaktan çalışmanın dezavantajlarıdır.