Yeni hükümet için inovasyon yol haritası
Türkiye tarihi bir seçime gidiyor. Hoş, bizim ülkede her seçim kritiktir. Seçimlerin bu kadar hayati bir mesele olması kurumlarımızın yeterince güçlenmediğinin ve demokrasimizin henüz istenilen olgunlukta olmadığının göstergesi aynı zamanda. Gelişmiş ülkelerde seçimlere büyük önem atfedilmez, varlık-yokluk mücadelesi değildir çünkü hükümetlerden bağımsız insanların hayatları normal akışında devam eder.
Köklü değişiklikler yaşanmadan aşağı yukarı tüm partiler ana politikaları sürdürür. Doğal olarak seçimlere katılım da düşüktür. Haftaya bu köşede yeni yazımı okurken Türkiye 13. Cumhurbaşkanını seçmiş, yeni hükümetini kurmuş olacak. Tansiyon yüksek. Pazar günü harbe değil şölene gider gibi büyük bir olgunlukla oylarımızı kullanalım. Kazanan eli sıkalım. Seçimi kaybeden partilerin seçmenini rencide edecek dilden kaçınmak gerekiyor.
Suhuletle ve nezaketle makamları yeni sahiplerine emanet edelim. Herhangi bir provokasyona kapılmadan sakinlikle süreç işlesin. Kurulacak yeni hükümet, Cumhuriyetin ikinci yüzyılına yakışan, kapsamlı bir teknoloji ve inovasyon “master planı” hazırlamalı.
Derinlikli ve çok boyutlu hazırlanacak bu tip bir makro plan hem kamu kurumlarına hem de özel şirketlere teknoloji sıçraması yapabilmemiz adına ışık tutabilir. Teknoloji, bilim ve inovasyon; kurulacak yeni kabinenin ajandasının en başlarında olmalı. Yeni hükümetin ilgili kurumlarına ve karar vericilerine girdi teşkil emesi adına inovasyon çerçevesinde 13 maddelik önerimi paylaşmak isterim:
1- İnovasyon ve kalkınma arasındaki ilişkiyi vurgulamak adına Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ismi Sanayi, Teknoloji ve İnovasyon Bakanlığı şeklinde değişmeli.
2- Devlet Planlama Teşkilatı, Strateji ve Bütçe Başkanlığı altından çıkartılarak ayrı ve özerk bir kurum şeklinde yeniden eski gücüne kavuşmalı.
3- DPT, Kalkınma Ajansları ile Sanayi Bakanlığı bünyesinde kurulacak güçlü bir inovasyon birimi ile (Daire Başkanlığı) olabilir yakın çalışmalı.
4- Cumhuriyetin yeni yüzyılı için son derece kapsamlı bir teknoloji ve inovasyon politika metni hazırlanmalı.
5- Yıllara sair şekilde ülke olarak hangi teknolojilere odaklanmamız gerektiği tespit edilmeli.
6- Stratejik teknoloji ve inovasyonlar için insan kaynaklarını nasıl yetiştireceğimiz, hangi üniversitelerin ve kurumların hangi rolleri alacağı belirlenmeli.
7- Coğrafi olarak hangi bölgelerimizin ve şehirlerimizin hangi teknolojilere yoğunlaşması gerektiği gerekçeleri ile ortaya konulmalı.
8- Hangi teknoloji ve inovasyon kümelenmelerinin nasıl ve nerede güçlendirileceği haritalandırılmalı. Örneğin Ankara merkezli Kırıkkale, Sivas, Çorum bölgesi savunma, silah ve elektronik teknolojilerinde öne çıkabilirken Konya-Antalya-Çukurova tarım teknolojilerine odaklanabilir. Aynı şekilde İzmir tarım, gıda ve özellikle sinema-müzik-oyun gibi eğlence sektöründe Akdeniz için bir üs olabilir.
9- Ar-Ge merkezleri Ar-Ge ve İnovasyon Merkezlerine dönüştürülmeli. Ar-Ge merkezlerinin performansını ölçerken somut inovasyon metrikleri atamalıyız. Ürüne dönüşmeyen teknolojiler için destekler kesilmeli. İş Modeli inovasyonları destek kapsamına alınmalı.
10- Startuplar için çekim merkezi haline gelen TEKMER’ler; Kalkınma Ajansları, DPT ve İnovasyon Politikaları Daire Başkanlığının tespit ettiği bölgesel teknoloji odaklarına göre tematik olarak yapılandırılmalı.
11- Üniversiteleri güçlü ve öğrenci nüfusu yüksek şehirlerimiz girişimciler için cazip bir kültür sanat hayatına sahip olmalı. Teknoloji ve ulaşım alt yapıları güçlendirilmeli.
12- Üniversitelerimizde girişimcilik ve inovasyon Ana Bilim Dalları veya inovasyon merkezleri açılmalı. Yetenekli gençleri memur olmaya değil girişimci olmaya özendirmeliyiz.
13- Tüm bunları planlayacak ve hazırlayacak kadroları güçlendirmesi için yurt dışındaki başarılı Türk akademisyenleri ve teknokratları ülkeye davet ederek, önemli görevler verilebilir. Üniversiteleri ve kurumları güçlü olmayan hiçbir ülke gelişemez.